Zabıta ve İtfaiye personeline aylık maktu fazla çalışma ücreti yıllık izinde ödenir mi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 104'üncü maddesinin (G) fıkrasına göre; yıllık izin ve mazeret izinleri sırasında fiili çalışmaya bağlı her türlü ödemeler hariç mali haklar ile sosyal yardımlara dokunulmaz.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 51'inci maddesinin dördüncü fıkrasının üçüncü cümlesine göre; belediye zabıta hizmetlerinde fiilen çalışanlara, fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 52'inci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesine göre; belediye itfaiye teşkilatında fiilen çalışanlara fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.

7489 sayılı 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa bağlı "K Cetveli" "III. Fazla Çalışma Ücreti" başlıklı bölümünün (B) fıkrasının (1) numaralı bendinde, belediyelerde görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç) belediye meclisi kararı ile tespit edilen miktarda fazla çalışma ücreti ödenmesi öngörülmüştür.

Aynı fıkranın (3) numaralı bendinde ise;

" Yukarıdaki hükümlere göre ödenecek aylık maktu fazla çalışma ücretleri;

"a) Görevin yapılması sırasında veya görevden dolayı yaralanma ve sakatlanma hallerinde tedavi süresince,

b) Bir yılda toplamı 30 günü geçmeyen hastalık izni sürelerinde,

c) İtfaiye hizmetlerinde çalışan personel için görevin yapılması sırasında veya görevden dolayı hastalanma hallerinde tedavi süresince,

ç) Yurt içinde yapılacak hizmet içi eğitime katılma ve geçici görevli olarak bulunma durumlarında, ödenmeye devam olunur.

Diğer hallerde ise maktu fazla çalışma ücretleri, fiilen çalışıldığı sürece ve bu süre ile orantılı olarak ödenir."

Bu düzenlemeye göre; aylık maktu fazla çalışma ücretinin hangi esaslar çerçevesinde ödeneceği ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş bulunmaktadır.

Fazla çalışma ücreti, personele asli görevine bağlı olarak her durumda ödenen bir ödeme unsuru olmayıp, hak edilmesi ve ödenmesi, görevin fiilen yapılmış olmasına bağlı bir ödeme türüdür. Başka bir deyişle; maktu çalışma ücretinin ödenmesinde temel kriter görevin "fiilen yapılması" şartıdır.

Sonuç olarak; zabıta ve itfaiye hizmetlerinde destek hizmeti yürüten personel (örneğin büro hizmeti yürütenler gibi) hariç olmak üzere fiilen çalışan personele aylık maktu fazla çalışma ücreti ödenir, ancak yıllık izinde fiilen çalışma söz konusu olamayacağından ötürü yıllık izin döneminde aylık maktu fazla çalışma ücretinin ödenmesi mümkün değildir. Dönemin Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü 15.08.2011 tarihli 10585 sayılı yazısında da aynı doğrultuda görüş bildirmiştir. Ayrıca, Sayıştay 3. Dairenin bir kararında (Tutanak Tarihi: 01.06.2023, Karar No: 455, İlam No: 148); itfaiye personeline izinli oldukları günler olmasına rağmen tam maktu fazla çalışma ücretinin tam olarak ödenmesi suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiğine hükmedilmiştir. Sayıştay 2. Dairenin (Tarih: 10.04.1990, Sayı: 29914) ve 3. Dairenin (Tarih: 28.05.1991, Sayı: 7040) kararlarında; maktu fazla mesai ücretleri fiilen çalışıldığı sürece ve bu süre ile orantılı olarak ödenirken, zabıta ve itfaiye personelinin izinli olduğu veya mazeret izni kullandığı sürelerde bu sürelere isabet eden fazla çalışma ücretinin ödenmesinin mümkün olmadığı ve bu nedenle yapılan yersiz bir ödemenin tazminine hükmedilmiştir.