Mehmetçik süt içecek tüketim AB'ye yetişecek

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, süt tüketimini Avrupa Birliği seviyesine çıkarmak için harekete geçti.

Bakan Sami Güçlü tarafından açıklanacak ?Süt Eylem Planı'na göre fakirlerin yanı sıra okul, kışla, yurt ve hastanelere de süt dağıtılacak. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin süt alımı artırılarak, Mehmetçiğin süt içmesi sağlanacak. Maliye Bakanlığı ile görüşülerek, süt ve süt ürünlerindeki yüzde 8-18 oranındaki KDV 1'e indirilecek. Her sene yaşanan ?mevsimlik üretim fazlalığı'nın önlenmesi için ise Cumhurbaşkanı, Meclis Başkanı ve Başbakan gibi devlet büyüklerinin vatandaşa ?Süt için' mesajı vermesi planlanıyor.

AB'de tarım kesiminin yüzde 50'sini hayvancılık oluştururken, Türkiye'de bu oran yüzde 25'lerde kalıyor. Birlik ülkelerindeki yıllık 140 milyon tonluk üretime karşılık, Türkiye ancak 10,5 milyon ton üretiyor. 9 milyon tonluk inek sütünün ise yüzde 70'i kayıt dışı. Verimsizlik ve kayıtsızlık yüzünden Türk vatandaşları, Avrupalılara göre daha az ve pahalıya süt tüketiyor. AB'de kişi başına düşen yıllık tüketim 90 litrenin üzerindeyken, Türkiye'de bu rakam 25 civarında. Fiyatlarda ise en az 50 yeni kuruşluk (500 bin TL) fark göze çarpıyor. Türk marketlerinde 1 litre süt 1,5-1,85 Yeni Türk Lirası, Avrupa'da 1-1,5 YTL.

17 Aralık'tan sonra uyum sürecine giren Tarım Bakanlığı, Türkiye'yi AB standartlarına çıkarmak için ?2005-2013 Hayvancılık Stratejileri Belgesi'ni yürürlüğe koydu. Strateji kapsamında 2005 için hayvancılığa 600 milyon yeni lira destek ayrıldı. Yem bitkisi, suni tohumlama, süt, et, hayvan ıslahı gibi başlıklarda verilen teşvikler, sene başından itibaren etkisini gösterdi. Her sene mart-haziran arasında görülen sütteki üretim fazlalığı, bu yıl yüzde 20'den yüzde 40'a çıktı. Bu fazlalık günlük 400-500 ton civarında. Çiğ süt fiyatları, 38-52 YKr'den 33-50 kuruşa düştü. Fiyatlar Trakya, Sakarya ve Güney Marmara'da 40-42,5 YKr, Doğu'da 30-33 kuruşa kadar indi. Tüketici fiyatları da 90 YKr-1,75 YTL'ye çekildi. Ancak buna rağmen tüketimde bir artış olmadı. Tarım Bakanlığı, bunun üzerine 19-20 Nisan 2005 tarihlerinde sektör temsilcileriyle bir araya geldi. Bu toplantıların sonucunda hem üreticilerin zararını karşılamak hem de uzun vadede tüketim ve üretimi artırmak gayesiyle ?Süt Eylem Planı' ortaya çıktı. Başta Türkiye Ziraat Odaları Birliği olmak üzere Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği, Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği, Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği, Sütaş gibi sektör temsilcilerinin destek verdiği planın hayata geçirilmesi bekleniyor. Bakanlık Müsteşar Yardımcısı Mustafa Erten, kısa, orta ve uzun vadede süt sorununa çözüm getirmek amacıyla hazırladıkları eylem planını Zaman'a anlattı. Sütteki fazlalığın mayıs ayında en üst noktaya ulaşacağına dikkat çeken Erten, ?Sektörün sorununa kalıcı bir paket ile çözüm getirmek istiyoruz.? diyerek uygulanan teşvikler sayesinde süt üretiminin arttığını belirterek, sanayiye gelen süt miktarının 1,8 milyon tondan 2,7 milyon tona çıktığını aktardı.

Müsteşar Yardımcısı, Ortadoğu ve Türk cumhuriyetlerine yılda ancak 50 milyon dolarlık süt ürünü ihraç edildiğini kaydetti. AB'ye henüz ihracat yapılamadığını vurgulayan Erten, ?AB'ye ihracat yapabilmemiz için ?uygunluk belgesi' almamız gerekiyor. Türkiye'de hayvan hastalıkları sürdüğünden alamıyoruz.? bilgisini verdi. Türkiye'de üretilen yıllık 10,5 milyon tonluk sütün, 1,5 milyonu küçükbaş hayvan sütü. 9 milyon tonluk inek sütünün ise yüzde 30'u sanayiye akıyor, yüzde 20'si çiftliklerde tüketiliyor, yüzde 20'sini mandıra ve küçük işletmeler kullanıyor, yüzde 30'u ise sokak sütü.

Ziraat Odaları Birliği, eylem planı çalışmalarına üretici adına başkanlık ediyor. Konuyla ilgili sık sık Bakan Güçlü'yle görüşen Birlik Başkanı Şemsi Bayraktar, sanayicilerin, süt ürünleri ihraç etmek için 20 milyon dolar destek istediğini açıkladı. Bu destek ile 100 bin ton sütün işlenerek ürün ihracatı sağlanabileceğini ifade ettiklerini söyledi. Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Müdür Yardımcısı İrfan Güvendi, sütün fakir vatandaşlara dağıtılırken kupon ya da bilet yönteminin tercih edilmesini önerdi. Sütte yaşanan problemi kooperatifçilik sisteminin iyi işlememesine bağlayan Güvendi, şunları kaydetti: ?Kooperatifçilik sisteminde sütün pahalı olduğu dönemde elde edilen gelir fazlalığı kooperatif bünyesinde tutulur. Ortalamanın altında satıldığı dönemlerde ise fazlalık üyelere iade edilerek, çiftçilerin yıl boyunca istikrarlı gelir edinmeleri sağlanır.? Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Başkanı Erdal Bahçıvan ise Tarım Bakanlığı'nın yaptığı toplantılarla yapıcı öneriler getirdiğini kaydetti. Bahçıvan, ?Kısa, orta ve uzun vadede bazı tedbirler var. Ancak şu an somutlaşmış bir karar yok.? şeklinde konuştu.

Eylem planı kapsamında imece usulüyle bedava süt dağıtılacak. Bunun için gereken finansmanın üretici, sanayici, Tarım Bakanlığı, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ve sponsorlar arasında paylaştırılması düşünülüyor. Kısa vadede toplumun en yoksul yüzde 6'lık dilimine giren vatandaşlara her gün 1 litre pastörize süt dağıtılacak. Dağıtım 81 il merkezi ve belirlenen ilçelerde yapılacak. 1 milyon hane ile 4-5 milyon nüfusa ulaşılması planlanıyor. Eylem planında varoş kesimine öncelik verilecek. Uzun vadede ?Süt Fonu' kurulmasının ilk adımı oluşturularak, süt üretim ve tüketiminde artış sağlanacak.

HEDEF, KALİTELİ SÜT TÜKETİMİNİ ARTIRMAK

Hamile kadınlardan başlayarak, 5 yaşına kadar çocukların sürekli süt içmesi sağlanacak.

Süt ürünleri ihracatına destek verilerek, Ortadoğu ülkelerine yapılan 50 milyon dolarlık ihracat artırılacak.

Dahilde işleme rejimi kapsamında süttozu ithalatı durdurulacak. İçeride üretilecek süttozu sübvanse edilecek.

Süt üretiminin yıl içinde düzenli dağılımı sağlanacak. Bu amaçla süt arzının daha bol olduğu yılın ilk yarısında kilogram başına verilen süt teşvik primi daha düşük verilecek.

Fazla sütün bir bölümü alınarak tereyağı ve süttozu üretilecek. Fazla sütü tereyağı olarak işleyene destek verilecek.

Radyo ve televizyonlar için reklam filmleri çekilecek.

Teşviklerle sokak sütü ortadan kaldırılacak.

10 yıl içinde de kişi başına yıllık süt tüketimi, en az 90 litre düzeyine çıkarılması için çaba gösterilecek.

Süt fiyatları, 1-2 yıl içinde 1-1,5 YTL seviyelerine düşecek.

zaman