Askeri Hakim: Subay hakim, yargı bağımsızlığını etkiliyor

Yüce Yargı'ya başvuran Hakim Yarbay Kaçmaz, Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'nun, bir askerin yargılanması için heyette subay üye bulunmasının Anayasa'ya aykırı olduğunu öne sürdü

VAN Cumhuriyet Başsavcılığı'nın, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt hakkındaki suçlamaları, Askeri Yargılama Usulü Kanunları'ndaki yargılama şeklini gündeme getirdi.

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök'ün, Orgeneral Büyükanıt için soruşturma izni vermesi durumunda Askeri Başsavcılık inceleme başlatacak. Başsavcılığın gerekli görmesi durumunda ise Orgeneral Büyükanıt'ın yargılanmasına başlanacak. Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'na göre, bir askerin yargılanabilmesi için heyette kendisinin astı olmayan bir askerin subay üye olarak bulunma zorunluluğu var.

Özkök'ün, Orgeneral Büyükanıt'a ilişkin vereceği karar merakla beklenirken, yasanın söz konusu maddesinin iptal edilmesi için Anayasa Mahkemesi'ne başvurulduğu ortaya çıktı.

Yargılamayı etkiliyor

Hakim Yarbay Aykanat Kaçmaz, askeri mahkemelerdeki subay üyelerin bulundurulması zorunluluğu getiren Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'nun ilgili maddelerinin iptal edilmesi için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Hakim Yarbay Kaçmaz'ın iptal gerekçesi ise ?mahkemelerde bulunan subay üyelerin yargı bağımsızlığını etkiliyor olması.? Başvurunun yapılmasının ardından söz konusu madde, Anayasa Mahkemesi raportörleri tarafından incelemeye alındı.

İnceleme tamamlandıktan sonra Anayasa Mahkemesi heyeti, ?askeri mahkemelere subay üye zorunluluğu? getiren yasanın ilgili maddesinin yargı bağımsızlığını etkileyip etmediğini değerlendirecek ve iptal edip edilmeyeceğine karar verecek. Madde iptal edilirse, artık askeri mahkemelerde, yargılanan askerden daha kıdemli bir subayın mahkemeye başkanlık etmesi de ortadan kalkmış olacak.

Görevi kötüye kullanma ve haksız mal edinme suçundan yargılanan eski Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral İlhami Erdil'in dava sürecinde subay üye olarak Eğitim Doktrin Komutanı Orgeneral İsmail Koçman mahkemeye başkanlık etmişti.

Subay üye şart

1963 yılında Meclis'te kabul edilerek, Resmi Gazete'de yayımlanan ve yürürlüğe giren Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'na göre, askeri mahkemeler, iki askeri hakim ve bir subay üyeden oluşuyor. Ancak Genelkurmay Başkanlığı teşkilatındaki Askeri Mahkeme, general ve amiralleri yargıladığı zaman, üç askeri hâkim ile iki general veya amiralden oluşuyor.

Askeri mahkemelerde bulunacak subay üyelerin, en az yüzbaşı rütbesinde muharip sınıftan bulunmaları, ìsanığın astı? ve ìyargılama süresince en yakın âmiri olmamaları? şartı aranıyor.

Kanunda yazılı nitelikte subay üye yoksa veya mevcut olanların görevlerini yapmalarına kanuni engeller bulunursa, teşkilatında askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum âmiri uygun nitelikte subay üyenin seçimi için en yakın kıta komutanına ve askeri kurum âmirine başvuruluyor.

tercüman