Tıbbi sahtekarlara ağır yaptırım

ŞEBNEM HOŞGÖR

Söz konusu sözleşme, ilaç ve tıbbi cihazlar ile bunlarla bağlantılı her türlü ürün, parça, malzeme ambalaj ile ilgili sahteciliği suç kapsamına almanın yanısıra, bu suça yardım ve yataklık yapmayı da suç haline getirerek, ağır yaptırımlara bağlıyor.
Tasarının gerekçesinde tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de sahte ilaçla sahteciliğin son dönemde internet üzerinden satışlarlar ile yoğunlaştığı ve önemli bir sorun haline geldiği belirtildi.
Tıbbi ürün sahteciliğinin halk sağlığı açısından küresel boyutta ciddi bir tehdit olduğu kaydedilirken söz konusu sözleşme ile bu alandaki eksikliklerin ele alındığı kaydedilen gerekçede, şu değerlendirme yapıldı:
"Sözleşmenin amacı, tıbbi ürün sahteciliği ve benzeri suçlarla ilgili yardım, yataklık ve teşebbüsün suç sayılması gibi, bu tür suçlarla ilgili cürümlerin kurbanlarının haklarının korunması ve bu suçlara karşı ulusal ve uluslararası işbirliğinin sağlanmasıdır."

Teşübbüs hali de suç

Sözleşme ile etkin madde içermeyen, yanlış aktif madde içeren sahte ambalajlamaya tabi tutulmuş her türlü tıbbi ürün ve cihazı kapsamına alıyor.
Sözleşme uyarınca taraf ülkeler kendi iç hukuklarında sahte tıbbi ürünlerin, aktif ve yardımcı maddelerin, parçaların, malzemelerin ve aksesuarların kasti sahte üretimini, sahteciliğe aracılık etmek dahil olmak üzere yardım ve yataklığı suç olarak düzenleyecek.
Yapılacak yasal düzenlemelerle sözleşme kapsamına giren suçların işlenmesine yardım ve yataklık edenlerin yanısıra buna teşebbüs hali de suç olarak kabul edilerek yaptırıma bağlanacak. Sahte ürünlerin üretimi, yardım yataklık ve kaçakçılığına ilişkin çıkarılacak yasalarda, parasal yaptırımların yanısıra suçluların iadesi sonucunu doğuracak hapis cezasını da içerecek yaptırımlar da yer alacak.
Yapılacak yasal düzenlemelerde suçun bir tüzel kişilik tarafından işlenmesi olasılığına karşı uygulanacak yaptırımlar "ticari faaliyet yürütmekten geçici ya da kalıcı olarak men etme, adli tasfiye, sahte tıbbi ürün ve cihazların müsaderesi, suçtan elde edilen gelirler ya da değeri sözkonusu gelirlere karşılık gelen mülklere el konulması" şeklinde düzenlenecek.

Tıbbi cihaz reklamlarına düzenleme

Mağdur olanlara 'tazminat' hakkı

Sözleşme uyarınca sahte tıbbi ürün ve cihaz kullanımı nedeniyle mağdur olanların faillerden tazminat alabilmelerinin sağlanması için de taraf ülkeler gerekli her türlü düzenlemeyi yapacak. Üye ülkeler sözleşme uyarınca mağdurların açılan soruşturma ve kovuşturmalar sırasında kendilerinin ve ailelerinin yanı sıra tanıkların güvenliği için tehdit ve misillemelere karşı etkin tedbirler almakla yükümlü olacak. Mağdurlara ücretsiz olarak adil yardıma ulaşma imkanı tanınmasını da hükme bağlayan sözleşme uyarınca, uluslararası işbirliği ve koordinasyon için sözleşmeye taraf ülkelerin temsilcilerin oluşan bir "Taraflar Komitesi" oluşturuluyor. Komite Avrupa Konseyi Genel Sekreteri tarafından toplantıya çağrılacak.
Taraf ülkeler arasında sağlık makamları, gümrük, polis ve ilgili diğer yetkili makamlarca toplanan bilgi ve verilerin işbirliği içinde kullanımına imkan tanınacak.

Türkiye, Kıbrıs çekincesi koydu

Türkiye sözleşmeye Kıbrıs çekincesi koydu. Çekincede Türkiye'nin sözleşmeyi onaylamasının "varlığı sona ermiş bulunan Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Güney Kıbrıs Rum yönetimi tarafından temsil edildiği iddiasının herhangi bir biçimde kabulü anlamına gelmeyeceği gibi, Türkiye'ye sözde Kıbrıs Cumhuriyeti ile herhangi bir ilişkiye girme yükümlülüğü getirmeyeceğini beyan eder" denildi.

Şikayet geri çekilse de soruşturma!

Sahte tıbbi ürün ve cihazların ölüme ya da fiziksel veya ruhsal sağlığa zarar verilmesi, suçun sağlık mensupları, eczacılar gibi meslekleri itibariyle kendilerine duyulan güveni kötüye kullanan kişiler tarafından işlenmesi, suçun örgüt halinde işlenmesi ve mükerrer suç işlenmesi hallerinde yaptırımlar ağırlaştıralacak.
Sözleşme uyarınca taraf ülkeler konuya ilişkin yapacakları yasal düzenlemeler ve alacakları idari tedbirler kapsamında tıbbi ürün sahteciliği suçunun soruşturulması ya da kovuşturulmasını "şikayet" şartına bağlı kılmayacak. Şikayet geri çekilmiş dahi olsa savuşturmanın devam etmesi sağlanacak.