Büyümenin istihdama etkisi var

Güngör Uras

Bu yıl eylülden geriye son 1 yılda, yani son 12 ayda, 1 milyon 233 bin kişi iş sahibi oldu.

İşsizlik beklendiği kadar gerilemeyince, "Ekonomik büyüme bizde istihdam yaratmıyor" deniliyor. Söylemlerin tersine, büyüme istihdam yaratıyor. İstihdamı önemli ölçüde artırıyor.

Ne var ki, nüfus artışı ve arayanların sayısındaki artış o kadar büyük ki, iş arayanların tamamına iş bulunamıyor. İşsizlik oranlarındaki artış önemli ama, daha da önemlisi istihdamdaki sayısal artış.

Son bir yılda büyümenin etkisi yanında, hükümetin istihdam teşvikleri ve de Cumhurbaşkanı'nın işverenlere yaptığı istihdam çağrısının etkisinde, 1 milyon 233 bin kişinin iş sahibi olması önemlidir.

Daha önceki yıllarda, 2015 yılında eylülden geriye 12 ayda 984 bin kişiye, 2016'da 408 bin kişiye istihdam imkanı yaratılmışken, 2017'de önceki yılların çok üzerinde bir istihdam artışı oldu.

Yüzde 70'i kayıtlı

- Eylülden geriye 12 ayda iş bulduklarında çalışmaya hazır kadın ve erkek sayısı 1 milyon 128 bin iken, iş arayanlardan fazlasına iş imkanı yaratılabildi.

- Son 12 ayda iş bulabilen 1 milyon 233 bin kadın ve erkeğin 829 bini, yüzde 70'e yakını ücretli ve yevmiyeli işe girdi. Basit anlatımıyla kayıt altında çalışıyor. Bu çok olumlu bir gelişme.

- Sanayi sektörü son 12 ayda 161 bin kadın ve erkeğe istihdam imkanı sağladı. Sanayinin ek istihdama katkısı yüzde 13 gibi düşük kaldı.

- Hizmetler kesiminin ek istihdamdaki payı yüzde 63 gibi çok çok yüksek. Hizmetler istihdam deposu durumunda.

İstihdamdaki değişimi izlemek için son 10 yılda 2006'dan 2016'ya kadarki dönemde değişime bakmakta yarar var.

- Son 10 yılda 15 yaş üstü nüfus yüzde 18.9 artarken, iş bulduklarında çalışmaya hazır nüfustaki, işgücündeki artış yüzde 34.2 oldu.

- Çalışmaya hazır 8.3 milyon kadın ve erkeğin 7.1 milyonuna iş bulundu. İstihdam yüzde 33.2 arttı.

- İş arayanların tamamına iş bulunamayınca işsiz sayısı 10 yılda 1 milyon 195 bin arttı. İşsiz sayısı yüzde 43 yükseldi.

- Son 10 yılda sanayi 875 bin kişiye ek istihdam imkanı yarattı. Sanayide istihdam yüzde 24 gibi düşük oranda gerçekleşebildi.

İSTİHDAMA YÖNELİK TEŞVİKLER ÖNEMLİ...

Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen hafta "Yeni İstihdam Teşvik Paketi"ni açıkladı. "Geçen yılbaşı, işverenlerimizden 1+1 istihdam yaratmalarını istemiştim. Büyüme oranımız bu yıl ikiye katlandığına göre, 1+2 istihdam sağlayacak olursak büyüme oranımız daha da artar" dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı "Teşvik Paketi"ne göre:

- Sigorta primi desteği genişletiliyor.

- İmalat ve bilişim sektörlerindeki işverenler, bugüne kadar yalnızca asgari ücretli çalışanları için prim desteği alıyordu, bu genişletiliyor. Prime esas kazanç sistemi getiriliyor. Ek istihdamda 4 bin 740 liraya kadar olan ücretler de sigorta primi teşvikine dahil ediliyor.

* Kadınlar, 18 - 25 yaş arası gençler, engelliler bu sistemden diğerlerine göre 6 ay daha fazla, yani 1.5 yıl süreyle yararlanabilecekler.

- Esnafa "Bir ay senden-Bir ay devletten" desteği verilecek.

- Önümüzdeki yıl, 3 ve daha az çalışanı olan işyerlerinin, esnafın, sağladıkları her ek istihdam için ödedikleri maaş, prim ve verginin bir ayını kendileri, bir ayını da devlet ödeyecek. Bu teşvik, 12 ay sürecek.

Anneye bakım masrafı

- Mesleki Eğitim ve Beceri Geliştirme Projesi kapsamında mesleki eğitimin içeriği, işverenlerin talebine göre oluşturulacak.

- Sanayide düzenlenecek kurslara katılan kadınlara 2 ila 5 yaşındaki çocukları için ayda 400 TL bakım masrafı ödenecek.

KALICI DÜŞÜŞ YOK...

Geçen 12 aydaki olumlu gelişmeye rağmen işsizlik oranı eylülde yüzde 10.6 oranında kaldı. 12 ay önce yüzde 11.3'tü. 10 yıldır işsizlik oranını yüzde 10'un altına kalıcı olarak düşüremedik.

Genç işsizlerin oranı artıyor. Geçen yıl yüzde 19.9 idi, bu yıl yüzde 20 oldu. Çalışanlarımızın üçte biri kayıt dışı çalışıyor.

Gerçekçi olalım. Nüfus artışımız devam ediyor. Her yıl çalışmak isteyen kadın ve erkeğin sayıları artıyor. Bizde işsiz sayısının artmasının nedeni, başka ülkelerdeki gibi ekonomi daralması, iş yerleri kapanması, işten çıkarmalar değil.

Çözüm ekonomide büyümenin artırılması, sanayide üretime, katma değer artışına dayalı büyümenin gerçekleştirilmesi. Üretim artacak, ekonomi üretime dayalı büyüyecek ki, daha çok insan iş bulabilsin.

Düzeltme:

Cuma günü yayınlanan "Dövize ilaç, faiz silahı" başlıklı yazıda TCMB'nin faiz tavanının yüzde 12.25'ten yüzde 12.75'e yükseltildiği belirtilecek iken, oran yanlışlıkta yüzde 17.25 olarak belirtilmiştir. Özür dilerim.