ÜAK doçentlik sözlü sınavlarının elektronik ortamda yapılmasının önünü açmalı!

Bilindiği üzere, 06 Mart 2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 7100 sayılı Kanunla Üniversitelerarası Kurul tarafından yapılan doçentlikte sözlü sınavın kaldırılmasına rağmen, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 24 üncü maddesinin (d) fıkrasında yer alan "Yükseköğretim kurumları, doçent kadrosuna atama için, doçentlik unvanına sahip olmanın yanında Yükseköğretim Kurulunun onayını almak suretiyle, münhasıran bilimsel kaliteyi artırmak amacına yönelik olarak, bilim veya sanat disiplinleri arasındaki farklılıkları da göz önünde bulundurarak, objektif ve denetlenebilir nitelikte ek koşullar belirleyebilirler. Yükseköğretim kurumlarının belirlediği ek koşullar arasında sözlü sınavın yer alması halinde bu sınav Üniversitelerarası Kurul tarafından oluşturulacak jürilerce yapılır." düzenlemesi gereğince talep eden üniversitelere doçentliğe atama sürecinde SÖZLÜ SINAV şartı koyma yetkisi tanındı.

Bu düzenleme sonrasında, atama kriterlerine sözlü sınav şartı koyan üniversitelerin ilan ettiği doçent kadrosuna başvuran adaylar üniversitelerin doçent kadrolarına atanabilmek için Üniversitelerarası Kurulca belirlenen jüri tarafından sözlü tabi tutulmaktadır.

Yasal düzenleme çerçevesinde, sözlü sınav şartını ek koşul olarak koyan yükseköğretim kurumlarına ÜAK tarafından gönderilen ve aşağıda bilgilerinize sunulan yazıda; COVID-19 sebebiyle yurtiçi seyahatlerin kısıtlanması sonucunda sözlü sınavların yapılmasında güçlüklerle karşılaşacağı göz önüne alınarak sözlü sınavların ertelenmesine karar verildiği bildirilmiştir.

Doçent kadrolarına atama usullerini düzenleyen "Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve Atanma Yönetmeliği"nin 10 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasında; "Sözlü sınav öğretim üyelerine açık olarak yapılır. Sözlü sınavın yapılacağı yer, tarih ve saati üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsünün internet ana sayfasında ilan edilir. Jüri başkanı, sözlü sınavın denetlenebilirliğini sağlamak için gerekli tedbirleri alır." düzenlemesi yer almıştır. Aynı maddenin 4 üncü fıkrasında ise; "Sözlü sınav sürecini rektör yürütür ve sonuçlandırır. Rektör, sınav için gerekli fiziki ve teknik imkanları hazırlamakla yükümlüdür." denilmektedir.

Diğer taraftan, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından üniversitelere gönderilen yazıda; "Lisansüstü programlardaki yeterlilik sınavları, tez izleme komitelerinin toplantı ve tez savunmaları, rektörlüklerce gerekli alt yapının oluşturulması ve "sınav sürecinin kayıt altına alınarak hukuki açıdan denetlenebilir olma" koşulunu sağlaması kaydıyla dijital ortamda da yapılabilecektir." açıklamasına yer verilmiştir.

Ayrıca, kayıt dondurma ile ilgili Yükseköğretim Kurulu tarafından yükseköğretim kurumlarına gönderilen bir diğer yazıda da; "tez savunma ve yeterlik sınavlarının denetlenebilir ortam ve şartlarda gerçekleştirilmesi ve muhakkak kayıt altına alınması şartıyla dijital imkanlar ile yapılabileceği" ifade edilmiştir.

Üniversitelerarası Kurul tarafından doçentlik belgesi almasına rağmen atanacağı üniversitenin ek koşul olarak sözlü sınav şartı koymasından dolayı ilgili kadroya atanamayan adayların COVID-19 sebebiyle durumlarındaki belirsiz süreç uzun bir süredir devam etmektedir. Yukarıda yer verdiğimiz üzere, Yükseköğretim Kurulu tarafından yükseköğretim kurumlarına gönderilen yazıda; lisansüstü eğitime dair ilgili mevzuatı gereğince yapılması gereken, tez izleme ve tez savunma sınavlarının "sınav sürecinin kayıt altına alınarak hukuki açıdan denetlenebilir olmak" kaydıyla yapılmasına imkan vermiştir.

Benzer şekilde, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından üniversitelere doçentlik sözlü sınavlarının da aday ve jüriyi telekonferans yöntemiyle bir araya getiren çeşitli uygulamalarla yapabilmelerine imkan veren talimat verilebilir. COVID-19 salgını sebebiyle şehirlerarası kısıtlamalardan dolayı sınav süreçlerinde uzunca süren bekleyişler, esasen Doçent olan ancak kadroya atama için sözlü sınav bekleyen adayları oldukça mağdur etmektedir.

Öte yandan, COVID-19 salgınından bağımsız olarak doçentlik sözlü sınavları için görevlendirilen jüri üyelerine ait yol ve konaklama masraflarının "bazı üniversitelerde" bütçe yetersizliği sebebiyle adaylara ödettirildiği gibi etik dışı sorunlarda olduğu konuşulmaktadır.

Bu itibarla, ÜAK tarafından doçentlik belgesi verilmesine rağmen kadroya atanmak için sözlü sınav bekleyen adayların daha fazla mağdur edilmemesi ve yaşanan etik dışı hareketlerin son bulması amacıyla, başvuru ve jüri sürecini bütünüyle elektronik ortama taşıyarak örnek bir kurum olan Üniversitelerarası Kurul Başkanlığının "kayıt altına alınarak hukuki açıdan denetlenebilir olmak" kaydıyla sözlü sınavların video konferans yoluyla yapılabilmesine imkan vereceğine inancımız tamdır!

Yavuz Selim KAPLAN