50 yıllık yasa değişecek

Çevre kirliliği ve insan sağlığı açısından büyük önem taşıyan tarımda ilaç kullanımına yönelik 1957 yılında çıkarılan Zirai Mücadele ve Karantina Kanununun, çağa ve AB'ye uygun hale getirilmesi için başlatılan çalışmalar tamamlandı.

Yasada yapılması öngörülen değişikliklere ilişkin görüşlerin, 23 Kasım'a kadar Tarım ve Köyişleri Bakanlığına iletilmesi gerekiyor.

Mevcut yasayla özendirilen zirai mücadelede ilaç kullanımına, yeni yasa ile çevrenin ve insan sağlığının korunması açısından önemli kısıtlamalar, yasaklar getiriliyor. Yanlış ve tavsiye dışı ilaç kullanımında ise önemli yaptırımlar uygulanacak.

Bakanlık, Zirai Mücadele ve Karantina Kanunu'nun değiştirilmesi için 2005 yılından itibaren çalışma başlatmış, hazırlanan taslak birkaç kez kamuoyunun görüşüne açılmıştı. Taslağa geçen yıl sonlarında son şekli verilirken, Başbakanlık'a gönderilme aşamasında, AB'ye uygun mevzuat hazırlama tekniği açısından ''değişiklikler sonucunda ortaya çıkacak etkilerin belirlenmesi için, etki analizi değerlendirmesi'' yapılması istenmiş ve taslak daha geniş kapsamlı olarak görüşe açılmıştı.

Etki analizi değerlendirmesi kapsamında, konuyla ilgili tüm tarafların, 23 Kasıma kadar, taslağın bu haliyle çıkması halinde, sektörlerinde ve uygulamada maruz kalacakları etkileri bakanlığa bildirmesi gerekiyor.

Taslağın bu haliyle yasalaşması halinde, tarımsal mücadelede zihniyet devrimi de gerçekleştirilecek. Tarımsal üretimin artırılmasına yönelik olarak mevcut yasa ile tarımda zirai ilaç kullanımı özendirilirken, şimdi, çevre kirliliği ve insan sağlığının korunması amacıyla ilaç kullanımına önemli sınırlandırmalar getirilecek. Yanlış ve tavsiye dışı ilaç kullanımına da ceza uygulanacak. Kalıntı ile ilgili yükümlülüklere uymayanların ürünleri, masrafları ilgilisinden alınmak üzere imha edilecek ve bu ürünlerin üretim ve satışa sunulduğu yerler halka ilan edilecek.

''Bitki Sağlığı Kanunu'' adıyla hazırlanan taslak, bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin, serbest bölgeler de dahil olmak üzere, ithal, ihraç, yurt içinde nakil ve transit geçişleri, dış ve iç karantina uygulamaları, faydalı organizmalar, bitki koruma ürünleri ve alet makinelerinin üretimi, imal, ithal, ruhsat, satış, denetim ve kullanılmaları, bitki ve bitkisel ürünlerin zararlı organizmalardan korunmalarına yönelik olarak yapılan her türlü araştırma ve uygulamaları kapsıyor.

Taslağa göre, ithal veya ihraç edilecek bitki veya bitkisel ürünlerin bitki sağlık sertifikası olması gerekiyor. Kontrol veya analizler sonucu ithale engel zararlı organizmalardan herhangi birinin tespit edilmesi halinde, bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin girişine izin verilmeyecek.

Taslakla mevcut kanundaki süne ve çekirge gibi salgın yapabilen zararlıların mücadelesinde ve sürek avlarında, köyde yaşayan vatandaşlara çalışma mecburiyeti getiren hükümler de kaldırılıyor. Salgın halinde ortaya çıkan geniş alanlara yayılma eğilimi gösteren anında çiftçi ve çiftçi kuruluşları tarafından müdahale edilemeyen durumlarda, bakanlık, masrafı kendi bütçesinden karşılanmak üzere mücadele yaptırabilecek.

-BİTKİ PASAPORTU VE KORUNMUŞ BÖLGELER

Fidan, fide, çelik, tohum, yumru, soğan gibi üretimde kullanılmak üzere her türlü bitki yetiştiriciliğini ticari maksatlarla yapacaklar; yetiştirme yerlerini bitki sağlığı bakımından bakanlığa muayene ettirecek, yetiştirme müsaadesi alacak.

Bakanlık tarafından belirlenen bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin naklinden önce bitki pasaportu düzenlenecek. Bitki pasaportu taşımayan bitkilerin nakledilmeyecek. Bitki pasaportu, düzenleyiciler ve alıcılar tarafından bir yıl süreyle korunacak.

Bakanlıkça belirlenecek zararlı organizmalar yönünden temiz olan bölgeleri bu zararlı organizmaların girişinden korumak amacı ile ''korunmuş bölgeler'' oluşturulacak. Bu bölgelere, bakanlıkça belirlenen zararlı organizmalarla bulaşık bitki ve bitkisel ürünler sokulamayacak.

Çırçır fabrikası ve evlerinin çalışma esasları da taslakla yeniden düzenlenirken, bu iş yerleri, her yıl faaliyete geçmeden önce il müdürlüklerince zararlı organizmalar bakımından kontrol edilecek ve ona göre çalışma izni verilecek.

-KİMYASAL MÜCADELEYE ALTERNATİF METOTLAR TEŞVİK EDİLECEK

Zararlı organizmalar ile mücadelede entegre mücadele prensipleri göz önüne alınacak. Bakanlık, kimyasal mücadeleye alternatif mücadele metotlarının yaygınlaştırılmasını teşvik edecek ve gerekli gördüğünde ayni veya nakdi olarak destekleyecek.

Bütün zirai mücadele uygulamaları, bakanlıkça hazırlanacak Zirai Mücadele Teknik Talimatlarına uygun olarak yapılacak. Zararlı organizmalardan hangisinin zorunlu mücadeleye tabi olacağı bakanlıkça belirlenecek.

Topraklarında, bitkilerinde veya bitki bulundurulan, işlenen, pazarlanan iş yerlerinde, zorunlu mücadeleye tabi zararlı organizma bulunanlar; bununla ilgili mücadeleyi yapmazlarsa, devletin bu mücadele için yaptığı masraf, 2 katı olarak ilgiliden tahsil edilecek.

-BİTKİ VE BİTKİSEL ÜRÜNLERDE KALINTI İZLEMESİ

Taslağa göre, bitki ve bitkisel ürünler, bitki koruma ürünlerinin kalıntıları yönüyle izlenecek ve bu ürünlerde, bakanlıkça yayınlanan ulusal maksimum kalıntı limitinin üzerinde kalıntı bulunamayacak. Bitki koruma ürünlerini kullananlar, uygulamaları ile ilgili kayıtları tutacak.

Zirai mücadele alet- makineleri ile bitki koruma ürünlerinin satışı, bakanlığın belirleyeceği şartlara haiz ziraat mühendisleri tarafından yapılacak.

Bitkisel üretimi tehdit eden ve kontrol edilemeyen zararlı organizmaların ortaya çıkması halinde, ruhsatsız, tavsiyesi olmayan bitki koruma ürünlerinin kullanımına, zorunlu hallerde, bakanlıkça her seferinde en fazla 120 güne kadar izin verilebilecek.

-İDARİ YAPTIRIMLAR VE CEZALAR

Taslağa göre, bitki sağlık sertifikası ve kontrolleri ile ilgili hükümlere uymayanlara, 10 bin YTL'den 20 bin YTL'ye kadar idari para cezası verilmesi öngörülüyor. Ülkeye sokulan veya transit olarak geçirilen ürün yasaklanmış bir bitki ve bitkisel ürün ise 25 bin YTL idari para cezası verilecek, ayrıca ürünler imha edilecek. Taşıyan araca karantina tedbiri uygulanmak üzere el konulacak ve masrafları ilgilisinden tahsil edilecek. Bitki, bitkisel ürünler ve diğer maddelerin yurda girişine izin verenlere, Türk Ceza Kanunu'nun ilgili hükümleri uygulanacak.

Taslakta, öngörülen düzenlemelere aykırı hareket edenler hakkında, 3 bin YTL'den başlayan idari para cezaları verilmesi de yer alıyor. Teknik talimatlara aykırı uygulamalar sonucunda insan, hayvan ve çevre sağlığına zarar verdiği tespit edilen kişi ve kuruluşlara da 5 bin YTL Lirası idari para cezası verilecek ve eylemin tekrarı halinde bu ceza iki katı olarak uygulanacak.

Ruhsatsız olarak bitki koruma ürünleri ile zirai mücadele alet makinesi imal ve ithal edenlere, 50 bin YYTL ceza verilmesi öngörülürken, tespit edilen bitki koruma ürünleri ile zirai mücadele alet-makinelerinin mülkiyeti kamuya geçirilecek.

Bitki koruma ürünlerine ait; isim, şekil, özellik, düzenleme ve bileşimlerindeki herhangi bir değişiklikten bakanlığı haberdar etmeyenlerin ruhsatları iptal edilecek.

-BAKANLIK'A ÖZEL GELİR-KOMİSYON GÖREVLİLERİNE ÜCRET

Taslakta yer alan idari para cezaları, bakanlık veya o yerin en büyük mülkî amiri tarafından verilecek. Bakanlıkça düzenlenecek veya onaylanacak her türlü ruhsatlandırma ve temdit ile ruhsat başvurusu, ithal izinleri, bitki koruma ürünü üretim izin belgesi, deneme yetki belgesi, uygulama belgesi üzerinden 100 YTL'den az, 15 bin YTL'den çok olmamak üzere Maliye Bakanlığının görüşleri doğrultusunda, bakanlıkça belirlenecek tarifelere göre ruhsatlandırma bedeli alınacak. Bakanlık muhasebe birimi, tahsil edilen bu tutarın yüzde 20'sini genel bütçeye gelir, yüzde 80'ini ise personel giderleri ve bakanlığın ihtiyaçlarında kullanılmak üzere özel gelir olarak kaydedecek.

Bakanlıkça oluşturulan bilimsel nitelikli ve Bitki Koruma Ürünlerini Ruhsatlandırma Komisyonlarında görevlendirilenlere, özel gelir olarak kaydedilen bütçe kaleminden bakanlık ve Maliye banklığının belirleyeceği miktarlarda, asgari en yüksek devlet memuru maaşının aylık tutarı oranında olacak şekilde her ay için ek ücret ödenebilecek.