399 sayılı KHK'ye tabi KİT personeli limited şirketi ortağı olabilir mi?

Soru: 399 sayılı KHK kapsamındaki KİT sözleşmeli personeli limited şirket ortağı olabilir mi? Sadece ortaklığı olan ama imza yetkisi olmayan bir ortaklık. Bu konuda çok araştırma yaptım ama net bir yorum göremedim.

Cevap: Kamu iktisadi teşebbüslerinin personel rejimi 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede düzenlenmiştir. KHK'nin 3. maddesinde teşebbüs ve bağlı ortaklıklarda hizmetlerin memurlar, sözleşmeli personel ve işçiler eliyle görüleceği belirtilmiş, işçilerin bu KHK'ye tabi olmadığı ifade edilmiştir. Maddenin devamında, sözleşmeli personelin teşebbüs ve bağlı ortaklıkların genel idare esasları dışında yürüttükleri hizmetlerde bu KHK'de belirtilen hukuki esaslar çerçevesinde akdedilecek bir sözleşme ile çalıştırılan işçi statüsünde olmayan personel olduğu hükme bağlanmıştır. KHK'nin 58. maddesinde ise sözleşmeli personele ilişkin olarak bu KHK'de hüküm bulunmayan hallerde Devlet Personel Başkanlığının görüşü alınmak kaydıyla 657 sayılı Kanunun ilgili hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiştir. Devlet Personel Başkanlığı kapatıldığı için bu görevi şimdilik Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı yerine getirecektir.

399 sayılı KHK'de yer alan, KİT personelinin ticaret ve kazanç getirici faaliyetlerde bulunmasına ilişkin hükümler 657 sayılı Kanundan farklı düzenlenmiştir. KHK'nin "Başka İş ve Hizmet Yasağı" başlıklı 15. maddesinde, "Teşebbüs ve bağlı ortaklıkların genel müdür, müessese müdürleri ile yönetim kurulu ve yönetim komitesi üyeleri ve her çeşit personeli bu Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen haller dışında başka bir işle meşgul olamazlar.
Birinci fıkrada sayılanlar;
a) Anonim şirketler hariç olmak üzere, çalıştıkları kuruluşların faaliyet konusuna giren mal ve hizmetlerin istihsal ve ticareti ile uğraşan şirketlere ortak olamazlar. Bunların eşleri ile reşit olmayan çocukları da aynı yasaklara tabidir.
b) Teşebbüs yönetim kurulunun muvafakatı üzerine teşebbüs veya bağlı ortaklıkların iştiraklerinin yalnız birisinde olmak kaydıyla bulundukları yerdeki, uygun aday bulunamaması halinde başka yerdeki iştiraklerin yönetim kurulu üyeliğine, denetçiliğine ve tasfiye kurulu üyeliğine getirilebilirler.
İlgili Bakanlık personeli de, kendi görevlerine ek olarak bakanın izni ile, teşebbüs genel müdürü tarafından, bu fıkrada adı geçen görevlere atanabilirler.
Aşağıda gösterilen iş ve hizmetler bu maddede öngörülen iş ve hizmet yasağının kapsamı dışındadır.
a) Esas görevlerine halel gelmemesi ve teşebbüs genel müdürü veya yetki vereceği diğer amirlerin uygun görmesi şartıyle, her türlü eğitim ve öğretim faaliyetlerinde görev alınması,
b) Kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş sosyal güvenlik kuruluşları, kamu kurumu niteliğini haiz kuruluşlar, teşebbüsün faaliyetleri ile ilgili sosyal ve mesleki nitelikteki kuruluşların yönetim, denetim ve istişare organlarında görev alınması, ⁽¹⁾
c) Kişiler, kurum ve kuruluşlarca, görevleri dolayısıyla teşebbüs ve bağlı ortaklık personeli aleyhine açılan davalarda, teşebbüs genel müdürünün uygun görmesi şartıyla görevlendirilecek avukatlarca savunma yapılması,
d) Bilirkişilik ve hakemlik gibi kanunlardan doğan görevler.
Kısmi zamanlı olarak istihdam edilen sözleşmeli personelin hangi iş veya hizmetleri yapamayacağı sözleşmelerinde belirtilir.
Bu madde hükümlerine aykırı hareket edenlerin sözleşmeleri fesh edilir." hükümleri yer almaktadır.

Madde hükmüne göre KİT sözleşmeli personeli bir kısıtlama olmaksızın anonim şirketlere ortak olabilecek, ayrıca görev yaptığı kuruluşun faaliyet konusu dışındaki mal ve hizmetlerin üretim ve ticareti ile uğraşan diğer şirketlere de (limited, kollektif, komandit) ortak olabilecektir. Şirketlerin faaliyet konuları ise ana sözleşmelerde belirtilmektedir. Görev yaptığı kuruluşun faaliyet konusuna giren alanlarda faaliyet gösteren şirketlere ise kendisi ile birlikte eşi ve reşit olmayan çocukları da ortak olamayacaktır.

Şirket ortaklığı ile ilgili durum özetle böyle. Şirket organlarında görev alma konusu ise farklı sonuçlar doğuracaktır. 15. madde hükmünde personelin yapabileceği iş ve hizmetler sayma yoluyla belirtildiğinden, ortak olunmasına izin verilse bile ortak olunan şirketlerin organlarında görev alma söz konusu hükme aykırılık teşkil edecek, böyle bir durumda sözleşme feshedilecektir.

Sonuç olarak şirket ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konusunun görev yapılan kuruluşun faaliyet konusundan farklı olması halinde KİT sözleşmeli personelinin limited şirket ortağı olabileceğini ancak şirket yönetiminde görev alamayacağını değerlendirmekteyiz.