Öğretmenlerin mesleki çalışma programlarında 'tarih değişikliği' yapılabilir mi?

Her iki davada, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce ilan edilen "Öğretmenlerin 2018 Haziran Dönemi Mesleki Çalışma Programı"nda birinci haftasının (09-13 Haziran 2018) hafta sonu tatiline denk gelen 09-10 Haziran 2018 tarihlerine ilişkin kısmının iptali için açılmıştı.

Danıştaya göre;

Bu düzenlemenin Cumartesi ve Pazar günlerini içine aldığı, öğretmenlerin lehine yeniden düzenleme yapıldığı,

Bu düzenleme ile 13 Hazirandan sonra öğretmenlerin seminer dönemlerini istedikleri okullarda geçirmelerinin önü açılarak, Ramazan bayramını istedikleri şehirde geçirebilmeleri ve trafik yoğunluğu gibi faktörlerden etkilenmemeleri amacıyla öğretmenlerin tatile 2 gün daha erken gitmelerinin sağlandığı,

Öte yandan, 9-10 Haziran 2018 (Cumartesi-Pazar) günleri göreve gelecek öğretmenlerin mağdur edilmemesi ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 178. maddesinin (b) bendine atıfla mesai saatlerinin dışında çalışmanın özüne uygun olarak 14-25-26-27-28-29 Haziran 2018 tarihlerinde 6 (altı) gün idari izinli sayıldıkları,

Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı'nın 6. maddesinin 3. fıkrası uyarınca 15 saat ek ders ücreti ödendiği, öğretmenlerin mesleki çalışma döneminde ek ders ücret kaybı yaşamadıkları,

Hususları göz önüne alındığında, dava konusu düzenlemenin hukukun genel ilkelerine, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olmadığı,

görülmüştür.

T.C.

DANIŞTAY

ONİKİNCİ DAİRE

Esas No: 2018/4554

Karar No: 2021/1461

Karar tarihi: 18.03.2021

DAVACI : ... Sendikası

VEKİLİ : Av. ...

DAVALI : ... Bakanlığı

VEKİLİ : ...

DAVANIN KONUSU : Davacı Sendika tarafından, Milli Eğitim Bakanlığı'nın

... tarihli ve ... sayılı Makam onayıyla, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce ilan edilen "Öğretmenlerin 2018 Haziran Dönemi Mesleki Çalışma Programı"nda birinci haftasının (09-13 Haziran 2018) hafta sonu tatiline denk gelen 09-10 Haziran 2018 tarihlerine ilişkin kısmının iptaline karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :

Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce ilan edilen Mesleki Çalışma Programının 1. haftasında öğretmenlerin hafta tatili olan cumartesi ve pazar günlerinde mesleki çalışma yapmalarının istenildiği, Anayasa'nın "Zorla çalıştırma yasağı" başlıklı 18. ve "Çalışma şartları ve dinlenme hakkı" başlıklı 50. maddelerinde zorla çalıştırma yasağı ve ücret güvencesinin teminat altına alındığı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Çalışma saatleri" başlıklı 99. maddesi ile de, Cumartesi ve Pazar gününün tatil günü olarak açıkça düzenlendiği, her ne kadar devam hükmünde, özel kanunlara ve kanuna dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınarak farklı çalışma süreleri belirlenebileceği ifade edilmişse de söz konusu bu istisnanın dava konusu programa uygulanmasına olanak bulunmadığı, dava konusu durumda, öğretmenlere hafta sonu çalışması yaptırılmasına gerekçe olabilecek bir özellikli durum bulunmamakta olup, ilk olarak böyle bir uygulama yapılmış olmasının kurum için de böyle bir çalışma gerekliliğinin bulunmadığının da açıkça göstergesi olduğu, yapılacak faaliyetin Cumartesi-Pazar günü yapılmasını gerektirecek özellik arzeden hiçbir durumdan bahsedilmediği, söz konusu çalışmanın devam eden hafta içi gününe alınmasında hiçbir engel ve gerektirici durumun bulunmadığı ileri sürülmektedir.

657 sayılı Kanun'a göre, Cumartesi-Pazar gününün memurun tatil günü olduğu, Kanunun amacı aşılarak keyfi uygulamalar yapıldığı, bu durumun memuriyet güvencesinin yok edilmesi anlamına geldiği, çalışma takvimini belirleme yetkisi valiliklerde olup, Bakanlığın bu hususta var olmayan yetkiye dayalı uygulamasının yetki gaspı olduğu, Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 15. maddesinde çalışma takviminin Milli Eğitim Müdürlüklerince hazırlanarak valilik onayı ile yürürlüğe konulacağının belirtildiği, her yönüyle kamu yararı ve hizmetin gerekliliklerine aykırı, belirlilik ve idari istikrar ilkeleri dikkate alınmaksızın 657 sayılı Kanunda yer alan memuriyet güvencelerine aykırı olan uygulamanın hukuka aykırılığı olduğu öne sürülmüştür.

... SAVUNMASININ ÖZETİ :

Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 38. maddesi ile Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 87. maddesine göre; öğretmenlerin derslerin kesiminden Temmuz ayının ilk iş gününe kadar okullarında mesleki çalışmalara katılmalarının zorunlu olduğu, 2018 Haziran Dönemi Mesleki Çalışma Takvimi, Ramazan Bayramı, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Dönem Milletvekilliği Genel Seçimine denk geldiğinden, "Mesleki Çalışmalar ve İdari İzin" konulu 27/04/2018 tarihli Bakanlık Makam Olur'u ile öğretmenlerin lehine yeniden düzenlendiği, bu düzenleme ile, 13 Hazirandan sonra öğretmenlerin seminer dönemlerini istedikleri okullarda geçirmelerinin önü açılarak, Ramazan Bayramını istedikleri şehirde rahat bir şekilde geçirebilmelerinin sağlandığı, mesleki çalışmaların 9-10 Haziran 2018 (hafta sonu) 2 gün öne çekilerek, trafik yoğunluğu, vb. faktörler de dikkate alınarak öğretmenlerin tatile 2 gün daha erken gitmelerinin sağlandığı, mesleki çalışma dönemi ile Ramazan Bayramı, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Dönem Milletvekilliği Genel Seçimlerine denk geldiğinden, Mesleki Çalışma Programının ilk haftasının 11-15 Haziran 2018 olması gerekirken 9-13 Haziran 2018 olarak düzenlendiği, bu düzenlemenin Cumartesi ve Pazar günlerini içine aldığı, 9-10 Haziran 2018 (Cumartesi-Pazar) günleri göreve gelecek öğretmenlerin mağdur edilmemesi ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 178. maddesinin (b) bendine atıfla mesai saatlerinin dışında çalışmanın özüne uygun olarak 14-25-26-27-28-29 Haziran 2018 tarihlerinde 6 (altı) gün idari izinli sayıldıkları, ayrıca öğretmenlerin mesleki çalışma döneminde ek ders ücret kaybı yaşamadıkları, ek ders ücretlerinin de ilgili mevzuat çerçevesinde ödendiği savunulmuştur.

24 Haziran 2018 tarihinde gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Dönem Milletvekilliği Genel Seçiminde öğretmen ve idareciler sandık görevlisi olarak görev aldıklarından okulların büyük çoğunluğunda sandık kurulduğu, seçmen listelerinin asılması, okulların seçimlere hazır hale getirilebilmesi için nitelikli zaman dilimine ihtiyaç duyulduğu, bahse konu düzenlemelerin seçimlerin daha sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesine katkı sağladığı, Mesleki Çalışma Programı yukarıda bahse konu gerekçelerle düzenlenerek öğretmenlerin, Ramazan Bayramını sağlıklı ve huzurlu geçirmesi, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Dönem Milletvekilliği Genel Seçimlerinin ülke genelinde demokrasinin ruhuna uygun şekilde gerçekleştirilmesi düşünülerek planlandığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİNİN DÜŞÜNCESİ:

Dava konusu olan 2018 Haziran Dönemi Mesleki Çalışma Takvimi, Ramazan Bayramı, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Dönem Milletvekilliği Genel Seçimine denk geldiğinden, Mesleki Çalışma Programının ilk haftasının 11-15 Haziran 2018 olması gerekirken 9-13 Haziran 2018 olarak düzenlendiği, bu düzenlemenin Cumartesi ve Pazar günlerini içine aldığı, öğretmenlerin lehine yeniden düzenlendiği, 9-10 Haziran 2018 (Cumartesi-Pazar) günlerinde görevli olan öğretmenlere idari izin verildiği ve ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı'nın 6. maddesinin 3. fıkrası uyarınca 15 saat ek ders ücreti ödendiği hususları göz önüne alındığında, dava konusu düzenleme hukukun genel ilkelerine, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olmadığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISININ DÜŞÜNCESİ:

Dava, Milli Eğitim Bakanlığı'nın ... tarihli ve ... sayılı Makam onayıyla, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce ilan edilen "Öğretmenlerin 2018 Haziran Dönemi Mesleki Çalışma Programı"nın birinci haftasının (09-13 Haziran 2018) hafta sonu tatiline denk gelen 09-10 Haziran 2018 tarihlerine ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmıştır.

24/07/2014 gün ve 29072 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin Öğretmenlerin mesleki çalışmaları başlıklı 38. maddesinde; "(1) Okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumlarında görevli yönetici ve öğretmenlerin genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon alanlarında, bilgi ve görgülerini artırmak, yeni beceriler kazandırmak, eğitim ve öğretimde karşılaşılan problemlere çözüm yolları bulmak, öğrencinin ve çevrenin ihtiyaçlarına göre plan ve programları hazırlamak ve uygulamak amacıyla derslerin kesiminden temmuz ayının ilk iş gününe, eylül ayının ilk iş gününden derslerin başlangıcına kadar; yıl içinde ise yıllık çalışma programında belirtilen sürelerde mesleki çalışma yapılır." hükmü yer almış olup Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 87. maddesinde de; "Öğretmenlerin mesleki çalışmaları" başlığı altında "Ortaöğretim kurumlarında görevli yönetici ve öğretmenler, derslerin kesimi tarihinden temmuz ayının ilk iş gününe, eylül ayının ilk iş gününden derslerin başlangıç tarihine kadar geçen sürelerde mesleki çalışma yaparlar. Mesleki Çalışma Programı, okul müdürlüğünce yönetici ve öğretmenlere bir hafta önceden duyurulur." şeklinde yukarıda yer verilen düzenlemeye paralel bir düzenlemeye gidilmiştir.

Yukarıda yer alan Kanun maddesinde; okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumları ile ortaöğretim kurumlarında görevli yönetici ve öğretmelerin, derslerin kesiminden itibaren yapacakları Mesleki Çalışma Programının başlangıç ve bitiş süreleri belirlenmiş olduğundan dava konusu edilen düzenlemede hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık görülmemiştir.

Diğer taraftan, davacı tarafından yetki gasbı olduğu ileri sürülmekte ise de; Valilik onayı ile yürürlüğe konulması öngörülen çalışma takviminin öğretmenlerin mesleki çalışmalarına yönelik değil, eğitim-öğretim faliyetlerine yönelik olduğu anlaşıldığından davacı iddiası yerinde değildir.

Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ:

Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce ... tarih ve ... sayılı Makam Onayı ile, Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 38. maddesi ile Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 87. maddesi uyarınca, okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görevli yönetici ve öğretmenlerin genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon alanlarında bilgi ve görgülerini artırmak, yeni beceriler kazandırmak, eğitim ve öğretimde karşılaşılan problemlere çözüm yolları bulmak, öğrencinin ve çevrenin ihtiyaçlarına göre plan ve programları hazırlamak ve uygulamak amacıyla Haziran 2018 Dönemi Mesleki Çalışma Programı oluşturulmuştur.

Öğretmenlerin, söz konusu Programın, ilk haftalık bölümünü 9-13 Haziran 2018 tarihleri arasında görev yaptıkları okullarda, 2. haftasını 18-22 Haziran 2018 tarihleri arasında istemeleri halinde farklı il/ilçelerdeki okullarda tamamlayabilecekleri, mesleki çalışmaların hedef kitlesinin okul öncesi, ilkokul, ortaokul, ortaöğretim, mesleki-teknik ortaöğretim, din öğretimi kurumlarında görev yapan tüm yönetici ve öğretmenlerin olduğu belirtilmiş olup, 2018 Mesleki Çalışma Programının birinci haftasının (09-13 Haziran 2018) hafta sonu tatiline denk gelen 09-10 Haziran 2018 tarihlerine ilişkin kısmının iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

İLGİLİ MEVZUAT:

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Ders görevi" başlıklı 89. maddesinde; "Her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile Üniversite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebilir.

Ücretle okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve diğer hususlar ilgili Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulunun kararı ile tespit olunur." kuralına yer verilmiştir.

Aynı Kanun'un "Çalışma saatleri" başlıklı 99. maddesinde; "Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir.

Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir.

Ancak bu kanuna, özel kanunlara, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine veya bunlara dayanılarak çıkarılacak yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabilir.

Cumhurbaşkanı, yurt dışı kuruluşlarda hizmetin gerektirdiği hallerde, hafta tatilini Cumartesi ve Pazardan başka günler olarak tespit edebilir." düzenlemesi yer almıştır.

01/12/2006 tarih ve 2006/11350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile hazırlanan ve 16/12/2006 tarihli ve 26378 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan "Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın "Ek ders görevi" başlıklı 6. maddesinin 3. fıkrasında; "Öğretmenlere, ilgili mevzuatına göre öğretim yılı başında ve sonunda yaptıkları meslekle ilgili çalışma sürelerinde iki haftayı geçmemek üzere ve fiilen görev yapmaları kaydıyla haftada 15 saat ek ders ücreti ödenir." düzenlemesine yer verilmiştir.

26/07/2014 tarih ve 29072 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Öğretmenlerin mesleki çalışmaları" başlıklı 38. maddesinde; "(1) Okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumlarında görevli yönetici ve öğretmenlerin genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon alanlarında, bilgi ve görgülerini artırmak, yeni beceriler kazandırmak, eğitim ve öğretimde karşılaşılan problemlere çözüm yolları bulmak, öğrencinin ve çevrenin ihtiyaçlarına göre plan ve programları hazırlamak ve uygulamak amacıyla derslerin kesiminden temmuz ayının ilk iş gününe, eylül ayının ilk iş gününden derslerin başlangıcına kadar; yıl içinde ise yıllık çalışma programında belirtilen sürelerde mesleki çalışma yapılır." kuralına yer verilmiştir.

07/09/2013 tarih ve 28758 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Çalışma takvimi" başlıklı 15. maddesinde; "(1) Ders yılı iki döneme ayrılır. Ders yılının başlaması, birinci yarıyıl ikinci yarıyıl ve yaz tatilleriyle ders kesimi tarihleri Bakanlıkça belirlenir. Ders yılının 180 işgününden az olmaması esastır. Ancak 180 inci iş gününün hafta arasına rastlaması durumunda ders yılının bitim tarihi, haftanın son iş gününe kadar uzatılır. Ders yılının süresi, derslerin başladığı günden kesildiği güne kadar okulun açık bulunduğu günlerle öğrencilerin törenlere katıldıkları resmi ve mahalli bayram günleri sayılarak hesaplanır. Bu tarihler göz önünde bulundurularak milli eğitim müdürlüklerince hazırlanacak çalışma takvimi valilik onayı ile yürürlüğe konur." kuralına, "Öğretmenlerin mesleki çalışmaları" başlıklı 87. maddesinde de; "(1) Ortaöğretim kurumlarında görevli yönetici ve öğretmenler, derslerin kesimi tarihinden temmuz ayının ilk iş gününe, eylül ayının ilk iş gününden derslerin başlangıç tarihine kadar geçen sürelerde mesleki çalışma yaparlar. Mesleki Çalışma Programı, okul müdürlüğünce yönetici ve öğretmenlere bir hafta önceden duyurulur." kuralına yer verilmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan "2017-2018 Eğitim ve Öğretim Yılı Çalışma Takvimi" konulu ve 2017/17 sayılı Genelge'nin 2. maddesinde; "Eğitim ve öğretim yılı çalışma takvimi; yukarıda belirtilen tarihler (18 Eylül 2017-08 Haziran 2018) dikkate alınarak, 16/12/1996 tarihli ve 2467 sayılı Tebliğler Dergisi'nde yayımlanan "Milli Eğitim Bakanlığı Örgün ve Yaygın Eğitim Kurumlarının Çalışma Takvimi" örneği esaslarına göre valiliklerce düzenlenecektir." şeklinde ifadeye yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Öncelikle, davacı tarafından yetki gasbı olduğu iddiasına ilişkin olarak; Valilik onayı ile yürürlüğe konulması öngörülen çalışma takviminin öğretmenlerin mesleki çalışmalarına yönelik değil, eğitim-öğretim faaliyetlerine yönelik olduğu sonucuna varıldığından, davacının bu iddiası yerinde görülmemiştir.

Dava konusu olan 2018 Haziran Dönemi Mesleki Çalışma Takvimi, Ramazan Bayramı, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Dönem Milletvekilliği Genel Seçimine denk geldiğinden, Mesleki Çalışma Programının ilk haftasının 11-15 Haziran 2018 olması gerekirken, mesleki çalışmaların 9-10 Haziran 2018 (hafta sonu) 2 gün öne çekilerek 9-13 Haziran 2018 olarak düzenlendiği, bu düzenlemenin Cumartesi ve Pazar günlerini içine aldığı, öğretmenlerin lehine yeniden düzenleme yapıldığı, bu düzenleme ile 13 Hazirandan sonra öğretmenlerin seminer dönemlerini istedikleri okullarda geçirmelerinin önü açılarak, Ramazan bayramını istedikleri şehirde geçirebilmeleri ve trafik yoğunluğu gibi faktörlerden etkilenmemeleri amacıyla öğretmenlerin tatile 2 gün daha erken gitmelerinin sağlandığı, öte yandan, 9-10 Haziran 2018 (Cumartesi-Pazar) günleri göreve gelecek öğretmenlerin mağdur edilmemesi ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 178. maddesinin (b) bendine atıfla mesai saatlerinin dışında çalışmanın özüne uygun olarak 14-25-26-27-28-29 Haziran 2018 tarihlerinde 6 (altı) gün idari izinli sayıldıkları ve ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı'nın 6. maddesinin 3. fıkrası uyarınca 15 saat ek ders ücreti ödendiği, öğretmenlerin mesleki çalışma döneminde ek ders ücret kaybı yaşamadıkları hususları göz önüne alındığında, dava konusu düzenlemenin hukukun genel ilkelerine, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olmadığı görülmüştür.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. DAVANIN REDDİNE,

2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... -TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,

3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen ... - TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,

4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,

5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 18/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.