İDDK'dan polislerin zorunlu hizmetine ilişkin önemli karar

İDDK: Sayılmaz

Somut uyuşmazlıkların incelenmesinden; davacıların, zorunlu hizmet süresi Yönetmelikte belirlenen ve ikinci bölgeye dahil iller arasında yer alan hizmet bölgelerinde fazladan çalıştıkları sürelerin zorunlu ikinci bölge ikinci görev süresinden sayılması talebiyle yaptıkları başvuruların reddedilmesi üzerine, aykırılığın giderilmesi istemine konu davaların açıldığı ve farklı yöndeki kararların İstinaf incelemesinden geçerek kesinleştikleri anlaşılmaktadır.

Yukarıda metnine yer verilen Yönetmelik maddesinde ikinci bölgede, o yer için belirlenmiş zorunlu hizmet süresinin en az iki katı kadar kesintisiz olarak görev yapanların, zorunlu ikinci bölge ikinci görevini tamamlamış sayılacağı hükmüne yer verildiği halde 2. bölgede fazladan geçen hizmet sürelerinin 2. bölge 2. görev süresinden değerlendireceği veya mahsup edileceği yolunda herhangi bir düzenlemeye yer verilmediğinden, zorunlu hizmet süresi olarak belirlenen sürelerden fazla olarak 2. bölgede çalışan personelin, Yönetmelikte öngörülen hizmet süresini aşan çalışma sürelerinin zorunlu ikinci bölge ikinci görev süresinden sayılmamasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

T.C.

DANIŞTAY

İDARİ DAVA DAİRELERİ

KURULU

Esas No: 2022/31

Karar No: 2022/40

BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR

Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 14/04/2022 tarih ve E:2022/19, K:2022/21 sayılı kararıyla;

Vekili Av. tarafından, Diyarbakır 2. İdare Mahkemesinin E:2021/2445 sayılı dosyasında açmış olduğu davada; Diyarbakır 2. İdare Mahkemesince davanın reddi yolunda verilen 20/01/2022 tarih ve E:2021/2445, K:2022/171 sayılı kararın kaldırılması ve dava konusu işlemin iptali istemine ilişkin istinaf dilekçesinde, aykırılığın giderilmesi talebinde bulunulması üzerine, Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 13/04/2021 tarih ve E:2020/573, K:2021/282 sayılı kararı ile Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 15/10/2019 tarih ve E:2019/714, K:2019/1648 sayılı kararı arasındaki aykırılığın giderilmesinin istenmesi nedeniyle,

"Aykırılığın, dava konusu işlemin iptali yolundaki Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği" görüşüyle, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 3/C maddesinin 5. fıkrası uyarınca karar verilmesi için dosyanın Danıştay'a gönderilmesi üzerine,

Üye, Üye ve Üye 'nin; Kanunun amacı ve kesin nitelikli kararlar arasında ibaresi dikkate alındığında aykırılığın giderilmesi isteminde bulunan başvurucunun hakkında kesin karar verilmiş kişi olması gerektiği, zira derdest davası bulunan kişi yönünden Bölge İdare Mahkemesi Dairesinin içtihat değişikliğine giderek lehine karar vermesinin her zaman için mümkün olduğu, böyle bir başvurunun kabulünün dolaylı olarak o davanın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca çözümlenmesi anlamına geleceği, dolayısıyla aykırılığın giderilmesi isteminin reddi gerektiği yönündeki ayrışık oylarına karşılık, 2576 sayılı Kanun'un 3/C maddesinin 4. fıkrasının (c) bendinde belirtilen "kesin nitelikteki kararlar" ve "istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanlar" ibareleri değerlendirilirken önemli olanın aykırılığın giderilmesi konusunda alınmış Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu kararı ve kesinleşmiş kararların bulunmasının olduğu, Bölge İdare Mahkemesinde derdest davası olan davacının Başkanlar Kuruluna başvuru yapıp onu harekete geçirebileceği ve kendi davası dışında kesinleşmiş kararlardan bahisle bu kararlar arasındaki aykırılığın giderilmesini isteyebileceği, Kanun'da başvuru hakkı bulunanlar belirtilirken "kesin kararın tarafları" denilmediği, derdest davası olanların "istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanlar" kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, zaten öncelikli olarak Başkanlar Kurulunun başvuruyu uygun bulması ve ondan sonra kendi görüşünü de ekleyerek dosyayı Danıştaya göndermesi gerektiği; Başkanlar Kurulunun herhangi bir başvuru olmaksızın resen de Danıştaya başvuru yapabileceği ve bu başvurunun incelenme zorunluluğu bulunduğu dikkate alındığında, derdest davası olan davacının başvurusu üzerine alınan Başkanlar Kurulu kararına konu aykırılıkların da giderilmesi gerektiğine oyçokluğu ile karar verilerek işin esasına geçildi; Tetkik Hakimi 'un açıklamaları dinlendikten sonra konu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:

I- AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI:

A- GAZİANTEP BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 1.İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2020/573 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istemin özeti:

İli, İlçe Emniyet Müdürlüğü bünyesinde polis memuru olarak görev yapan davacı tarafından, İli, İlçesinde fazladan çalıştığı toplam II aylık hizmet süresinin ve Iğdır İlinde fazladan çalıştığı 4 ay 5 günlük hizmet süresinin birleştirilerek, ikinci bölge ikinci görev süresinden düşülerek 2019 yılı atama döneminde birinci bölge illere atamasının yapılması istemiyle yapılan 26/09/2018 tarihli başvurunun reddine ilişkin Emniyet Genel Müdürlüğünce tesis edilen 23/10/2018 tarih ve 31051 sayılı işlemin iptali istenilmiştir.

Mardin 1. İdare Mahkemesinin 18/10/2019 tarih ve E:2018/1868, K:2019/1553 sayılı kararının özeti:

İlgili yönetmelik hükümleri uyarınca ikinci bölgede, o yer için belirlenmiş zorunlu hizmet süresinin en az iki katı kadar kesintisiz olarak görev yapanlar, ikinci bölge ikinci görevini tamamlamış sayılacağından; zorunlu hizmet süresi 2 yıl olan İlinde yaklaşık 2 yıl 11 ay çalışmış olan davacının, zorunlu hizmet süresinin iki katı olan 4 yıl boyunca kesintisiz olarak ikinci bölge birinci görev yerinde çalışmadığının açık olması karşısında;

İli, İlçesinde fazladan çalıştığı toplam 11 aylık hizmet süresinin ve Iğdır İlinde fazladan çalıştığı 4 ay 5 günlük hizmet süresinin birleştirilerek, ikinci bölge ikinci görev süresinden düşülerek 2019 yılı atama döneminde birinci bölge illere atamasının yapılması istemiyle yapılan 26/09/2018 tarihli başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 13/04/2021 tarih ve E:2020/573, K:2021/282 sayılı kararının özeti:

Mahkeme kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davacının istinaf isteminin reddine kesin olarak karar verilmiştir.

B- ERZURUM BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 1. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2019/714 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istemin özeti: İli, İlçe Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapan davacı tarafından, geçmişte birinci şark hizmetini yaparken görev süresi 3 yıl olan İlinde fazladan görev yaptığı 1 yıllık sürenin Hınıs İlçesinde 2. Şark hizmetine ilave edilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine dair işlemin iptali istenilmiştir.

Erzurum 1. İdare Mahkemesinin 15/02/2019 tarih ve E:2018/889, K:2019/261 sayılı kararının özeti:

Davacının ikinci bölgede birinci görevini yaparken geçirdiği 1 yıl 14 günlük fazla hizmet süresi o yer için belirlenen zorunlu hizmet süresi olan 3 yıla oranlandığında, %34 oranında ikinci bölgede fazla çalışması bulunduğundan, ikinci bölge olan İline yapılan ikinci görev atamasında İli için belirlenen zorunlu hizmet süresinin %66'sını tamamladığında ikinci görev yükümlülüğünü bitireceğinin kabulü gerekeceğinden, davacının ikinci bölgede daha önce çalıştığı fazla hizmet süresi o bölgenin zorunlu hizmet süresine oranlanıp, ikinci görev kapsamında atandığı İlinin/ İlçesinin görev süresine bu oran üzerinden eklenerek, kalan ikinci bölge zorunlu hizmet süresinin hesaplanması gerekirken, davacının ikinci bölgede birinci görevini yaparken geçen fazla hizmet süresinin değerlendirilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine dair dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 15/10/2019 tarih ve E:2019/714, K:2019/1648 sayılı kararının özeti:

Mahkeme kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davalı idarenin istinaf isteminin reddine kesin olarak karar verilmiştir.

II-BAŞKANLAR KURULUNUN HUKUKİ GÖRÜŞÜ:

Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu; olayda, zorunlu hizmet süresi 3 yıl olarak belirlenen 'da 4 yıl 13 gün çalışmış olan davacının, ikinci bölge birinci görevini ifa ettiği sırada geçen hizmet süresinin o yer için belirlenen zorunlu hizmet süresini aşan kısmının yerine getirmekle yükümlü olduğu ikinci bölge ikinci görev süresinden sayılmamasının hakkaniyetle bağdaşmayacağı, fazla yapılan bu sürenin o yer için belirlenen zorunlu hizmet süresine oranlanmak suretiyle ikinci bölge ikinci görevinde değerlendirilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle, aykırılığın Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği görüşündedir.

III-İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:

Uyuşmazlıklarda; Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde polis memuru olarak görev yapan personelin, daha önce ikinci bölge görevini ifa ederken fazladan yapmış oldukları görev süresinin ikinci bölge ikinci görev süresinden mahsup edilmesi istemiyle yapmış oldukları başvuruların reddine ilişkin işlemlere karşı açılan davalarda aynı konuda verilen farklı nitelikteki kararların kesinleşmesi üzerine incelenen aykırılığın oluştuğu görülmüştür.

İLGİLİ MEVZUAT :

1-Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik:

Özel Yönetmelikler

Madde 28 -

Kurumlar bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde halen görevde bulunan memurların geçmiş hizmetlerinin bu Yönetmelik çerçevesinde nasıl değerlendirileceğini ve bu Yönetmeliğin çeşitli maddelerinde kurumlarca tesbiti öngörülen diğer hususları kapsıyan özel Yönetmeliklerini Devlet Personel Dairesinden olumlu görüş alınmak sureti ile çıkarırlar. Özel Yönetmeliklerde bu Yönetmeliğe aykırı hükümler yer alamaz. Ancak, Mülki İdare Amirliği Hizmetleri, Emniyet Hizmetleri, Jandarma Hizmetleri ve Sahil Güvenlik Hizmetleri sınıflarına dahil personel hakkında kendi özel yönetmeliklerinin uygulanmasına devam edilir.

2-Aykırılığa konu dava konusu işlemlerin tesis tarihlerinde yürürlükte olan şekliyle 06/08/1992 tarih ve 92/3393 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Mensupları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği:

Bölge Tespitine Ait Esaslar

Madde 4-

Bu Yönetmeliğin uygulanmasına esas olmak üzere iller yurdumuzun emniyet ve asayiş, ekonomik, sosyal, kültürel, ulaşım imkanı ve şartları yönünden birbirine benzerlik ve yakınlıkları itibarıyla iki bölgeye ayrılmıştır. Bu bölgelerin kapsamına giren il merkezleri ile polis kuruluşu bulunan ilçe ve yerleşim yerleri, personelin bu yerlerdeki zorunlu hizmet süreleri gözönüne alınarak alt bölgeler şeklinde gruplandırılmıştır.

Bölgelerde Hizmet Zorunluluğu

Madde 5-

Personelin, atandığı bölgede, bu Yönetmelik ile kalması öngörülen süreden önce alınmasını gerektiren bir sebep olmadıkça o bölge için tespit edilmiş süre kadar hizmet görmesi zorunludur.

Bölgeler ve Hizmet Süreleri

Madde 23-

(...)

Personelin hizmet süresinin hesaplanmasında süre başlangıç tarihi, atandığı yerde göreve başlama tarihidir. Hizmet süresinin hesaplanmasında aynı il sınırları içinde bulunan farklı birimlerde geçirilen süreler birleştirilir.

(...)

Personelin, bu Yönetmelikte belirtilen süre kadar en az bir defa ikinci bölgede hizmet görmesi zorunludur. İkinci bölgede, Bakanlıkça uygun görülen yerlerde, o yer için belirlenmiş zorunlu hizmet süresi kadar daha kesintisiz olarak görev yapanlar, zorunlu bölge ikinci görevini tamamlamış sayılır.

Hizmet Sürelerinin Hesaplanması

Madde 28-

Aynı bölge veya il içinde yapılan yer değiştirmeler nedeniyle hizmet süreleri değişik yerlerde geçen personelin hizmet süresi hesaplanmasında; fiili olarak çalışılan yerlerde geçen süreler, o yer için belirlenen zorunlu hizmet süresine yüzdelik olarak oranlanır. Bu oranların toplamı %100'e ulaştığında personel hizmet süresini bitirmiş sayılır. Bu hesaplamada personelin eski görev yerinden ilişik kesme tarihi esas alınır ve mehil müddeti yeni atanılan yerin hizmet süresine dahil edilir.

Bölgedeki Hizmet Süresinden Sayılacak Süreler

Madde 42-

Yıllık izinler, mazeret izinleri ve yılda toplamı 30 günü geçmeyen sağlık izinleri ile görev nedeniyle yaralanma halinde tedavi ve istirahat süreleri, o bölgedeki hizmet süresinden sayılır.

a)Yurt içinde; öğrenim, kurs, staj ve geçici görevlendirme gibi nedenlerin birine veya birkaçına bağlı olarak toplamı 4 aydan fazla olan ve diğer bölgede geçen süreler,

b)Yurt dışında; kurs ve öğrenim, misyon koruma, barış gücü gibi görevlerde geçirilen sürelerin hiçbiri,

c)Görevden uzaklaştırılan, tutuklanan veya hüküm giyenlerin 3 ayı aşan süreleri,

d)657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine göre aylıksız izin almak suretiyle geçirilen süreler.

e)Sağlık sebebiyle 42 nci maddede belirtilen istisnası saklı kalmak şartı ile sağlık izinlerinin yılda 30 günü aşan süreler.

3-2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun:

Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulu:

Madde 3/C-

4. Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görevleri şunlardır: ...

c) Benzer olaylarda, bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı bölge idare mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık bulunması halinde; resen veya ilgili bölge idare mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin uygun görülmesi halinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu konuda karar verilmesini istemek. ...

5. Dördüncü fıkranın (c) bendine göre yapılacak istemler, konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Kuruluna iletilir. İlgili dava daireleri kurulunca üç ay içinde karar verilir. Aykırılık veya uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Emniyet Hizmetleri Sınıfı Mensupları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin aykırılığa konu uyuşmazlıkların tesis tarihinde yürürlükte olan şekliyle, "bölgeler ve hizmet süreleri" başlıklı 23. maddesinin 3. fıkrasında; "personelin hizmet süresinin hesaplanmasında sürenin başlangıç tarihi atandığı yerde göreve başlama tarihidir. Hizmet süresinin hesaplanmasında aynı il sınırları içinde bulunan farklı birimlerde geçirilen süreler birleştirilir." Aynı maddenin 4. fıkrasında ise; "Personelin, Yönetmelikte belirtilen süre kadar en az bir defa ikinci bölgede hizmet görmesi zorunludur. İkinci bölgede, Bakanlıkça uygun görülen yerlerde, o yer için belirlenmiş zorunlu hizmet süresinin en az iki katı kadar kesintisiz olarak görev yapanlar, zorunlu bölge ikinci görevini tamamlamış sayılır." düzenlemelerine yer verilmiştir.

Somut uyuşmazlıkların incelenmesinden; davacıların, zorunlu hizmet süresi Yönetmelikte belirlenen ve ikinci bölgeye dahil iller arasında yer alan hizmet bölgelerinde fazladan çalıştıkları sürelerin zorunlu ikinci bölge ikinci görev süresinden sayılması talebiyle yaptıkları başvuruların reddedilmesi üzerine, aykırılığın giderilmesi istemine konu davaların açıldığı ve farklı yöndeki kararların İstinaf incelemesinden geçerek kesinleştikleri anlaşılmaktadır.

Yukarıda metnine yer verilen Yönetmelik maddesinde ikinci bölgede, o yer için belirlenmiş zorunlu hizmet süresinin en az iki katı kadar kesintisiz olarak görev yapanların, zorunlu ikinci bölge ikinci görevini tamamlamış sayılacağı hükmüne yer verildiği halde 2. bölgede fazladan geçen hizmet sürelerinin 2. bölge 2. görev süresinden değerlendireceği veya mahsup edileceği yolunda herhangi bir düzenlemeye yer verilmediğinden, zorunlu hizmet süresi olarak belirlenen sürelerden fazla olarak 2. bölgede çalışan personelin, Yönetmelikte öngörülen hizmet süresini aşan çalışma sürelerinin zorunlu ikinci bölge ikinci görev süresinden sayılmamasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ:

Açıklanan nedenlerle, aykırılığın davanın reddi yolundaki Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 13/04/2021 tarih ve E:2020/573, K:2021/282 sayılı kararı doğrultusunda giderilmesine, kesin olarak, 16/06/2022 tarihinde usulde oyçokluğu, esasta oybirliği ile karar verildi.