Yurt dışında yaşamak isteğe bağlı iştirakçiliği engeller mi?

Ziyaretçimizin yorumlar bölümünde yer alan Sorusu : İlk hizmete başlama tarihim 09.01.1998 olup bu süreçte İTÜ'de okul kütüphanesinde çalıştım. 2000 yılında İTÜ'den mühendis olarak mezun oldum ve farklı tarihlerde özel firmalarda mühendis olarak çalıştım. 2000 yılından memuriyete başlangıç tarihim olan 08.09.2006 tarihine kadar olan 738 gün bulunmaktadır. EYT den faydalanmama rağmen prim günüm eksik. E-Devlette görülen Emekli Keseneği Esas Aylığı Süresi 20 yıl 0 ay 19 gün olarak görülmektedir. İsteğe bağlı iştirakçilik sisteminden yararlana şansım var mı kalan 5 yılı doldurmadan emekli olmak istiyorum eşim ve çocuğum yurt dışında olduğundan onların yanına gitmek istiyorum. Bilgilendirirseniz memnun olurum.

Detaylar/Değerlendirmeler:
İsteğe bağlı iştirakçilik, kamuoyundaki ifadesi ile çalışmadan hizmet tamamlama sistemi 5434 sayılı Kanun Madde 12 hükmünde bulunur ve sadece 1 Ekim 2008 tarihinden önce memurluk hizmeti olanlar, yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi memurluk hizmetinden sayılan görevlerde bulunanlar için uygulanır ve memurluk hizmetinden sayılan süreleri kapsar.

İlgili hüküm şu şekildedir:
"657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak en az on yıl çalıştıktan sonra, memurluktan çıkarılmış olanlar ile aynı Kanunun 96 ncı maddesi kapsamına girenler ve anılan Kanunun 48 inci maddesinin (A) bendinin (5) numaralı alt bendinde aranan nitelikleri kaybedenler hariç olmak üzere herhangi bir nedenle memurluktan ayrılmış olanlar, memurluktan ayrıldıkları tarihten itibaren altı ay içinde yazılı olarak Sandığa başvurmaları ve emeklilik keseneği ve kurum karşılıklarını ait olduğu ay içinde Sandık hesabına yatırmaları şartıyla başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren Sandıkla ilgilendirilirler.
Sandığın diğer iştirakçileri de 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olanlar ile aynı esaslar çerçevesinde bu uygulamadan yararlanabilirler. Bunların emeklilik keseneklerine, emeklilik keseneğine esas aylık, derece ve kademeleri ile ayrıldıkları göreve ilişkin ek göstergeleri esas alınır ve Sandığa emekli keseneği ödedikleri her yıl için bir kademe ilerlemesi ve eğitim durumları itibariyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre yükselebilecekleri dereceyi geçmemek şartıyla her üç yıl için bir derece yükselmesi uygulanır. Ancak, bu süreler, tekrar Sandığa tabi bir göreve başlayanlar için de geçerli olmak üzere emeklilik ikramiyesinin süre ve miktar yönünden hesabı ile kazanılmış hak aylıklarının tespitinde dikkate alınmaz. Bu şekilde Sandıkla ilgilendirilenler bu Kanunun uygulanmasında isteğe bağlı iştirakçi olarak kabul edilirler.
Yukarıdaki paragrafta belirtilenlerden, toplu ya da fasılalı olarak toplam altı aydan daha fazla süreye ilişkin emekli kesenekleri ile kurum karşılıklarını süresinde ödemeyenlerin isteğe bağlı iştirakçilikleri sona erer. Sandıkla ilişkilendirilme isteğinden vazgeçtiğini yazılı olarak Sandığa bildirenlerin de isteğe bağlı iştirakçiliklerine başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren son verilir.
Diğer sosyal güvenlik kurumları ile zorunlu olarak ilgilendirilmelerini gerektirir görevlerde çalışmakta olan ya da çalışmaya başlayanlar ile diğer sosyal güvenlik kurumlarından veya Sandıktan kendi çalışmasından dolayı aylık bağlanmış olanlar isteğe bağlı iştirakçi olamazlar. Bunlardan diğer sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak çalışmaya başlayıp bu görevleri sona erenler de altı ay içinde yazılı olarak isteğe bağlı iştirakçi olmak üzere başvuruda bulunabilirler."

HÜKMÜN YORUMU:
Devlet memuru olarak, yani 5434 sayılı Kanuna tabi olarak en az 10 yıl fiili olarak çalışılmış olması gereklidir.
10 yıl hizmeti olduktan sonra mevzuata uygun istifa etmek suretiyle veya müstafi duruma düşmek suretiyle görevden ayrıldıktan sonra 6 ay içerisinde SGK na bu sistemden yararlanmak için müracaat edilmesi gerekmektedir. Göreve son vb. gibi durumlarda yararlanılma imkanı bulunmuyor.
Bu sistemden yararlanmak için zorunlu olarak SGK prim ödemeleri gereken görevlerde çalışılmaması gereklidir.
Her ay içerisinde hem kişi hem de Kurum payı olarak hesaplanan primlerin tamamını SGK na ödenmesi gerekmektedir.
SGK kesintileri, emeklilik keseneği şahıs payına düşen tutarı, kurum karşılıkları da kurumlara düşen tutarı ifade eder.
İsteğe bağlı iştirakçilik emekli ikramiyesi hizmet yılından sayılmıyor. Ek göstergeyi etkileyen Kazanılmış Hak Aylığı intibak derecesinden sayılmıyor.
Bu nedenle, sistemden yararlanmak isteyenler;
- SGK primlerine esas tutulan Kurum karşılık tutarlarının,
- SGK primlerine esas tutulan Şahıs karşılık tutarlarının,
- Ayrıca, % 12 oranında genel sağlık sigortası karşılık tutarlarının,
Tamamını kendileri karşılamaktadır. Yani % 20 kurum karşılık tutarı + % 16 şahıs karşılık tutarı + % 12 genel sağlık sigortası karşılık tutarını, bu sistemden yararlanmak isteyen memur tarafından SGK na ödenmek zorunlu olmaktadır.
Madde hükmünde sona erme şartları olarak da;
Toplu ya da fasılalı olarak toplam altı aydan daha fazla süreye ilişkin emekli kesenekleri ile kurum karşılıklarını süresinde ödemeyenlerin,
İlişkilendirilme isteğinden vazgeçtiğini yazılı olarak bildirenlerin,
İlişkilendirilme olduktan sonra zorunlu olarak ilgilendirilmelerini gerektirir görevlerde çalışmaya başlayanların,
İsteğe bağlı iştirakçilikleri sona erdirilmekte, başkaca bir şart aranmadığı görülmektedir.
Sonuç bağlamında sizin için söylenebilecek husus şudur:
2006 yılında memurluğa başladığınızı bildirdiğinizden 5434 sayılı Kanun kapsamında olmaktasınız. Ayrıca, derece ve kademenizin de 1/3 e ulaştığını ve 4200 ek göstergeyi kazanmış olduğunuzu tahmin etmekteyiz.
5434 sayılı Kanunda yer alan isteğe bağlı iştirakçilik sisteminden yararlanmak için mevzuata uygun olarak istifa etmeniz gerektiğini,
İstifa sonrasında 6 ayı geçirmeden SGK na ister E-Devlet üzerinden ister yazılı olarak müracaat etmek suretiyle 5434 sayılı Kanunun 12 nci maddesi uyarınca isteğe bağlı iştirakçilik sisteminden yararlanma talebini içeren dilekçenizi vermeniz gerektiğini,
Değerlendirmekteyiz.
Ayrıca, bu sistemden yararlanmaya başladıktan sonra yurtdışında yaşamaya başlamanızın bu sistemden yararlanmanıza engel olmayacağını değerlendirmekteyiz.
Ancak yurtdışında zorunlu bir işte çalışmanız halinde bu sistemden yararlanamayacağınızı değerlendirmekle birlikte bu konuda mutlaka istifa etme düşüncenizden önce Sosyal Güvenlik Kurumundan bilgi almanızı tavsiye etmekteyiz.