Yarım Zamanlı Çalışma Hakkı Eylül Ayında Hayata Geçmeli!

Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa eklenen ek 43 üncü madde ile kamu görevlileri çocuğunun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemde, ayrıca süt izni verilmeksizin haftalık çalışma saatlerinin normal çalışma süresinin yarısı olarak düzenlenmesini talep etmeye yönelik yarım zamanlı çalışma hakkı, 29 Ocak 2016 tarihinde hayata geçirilmişti.

Söz konusu yasal düzenleme ile birlikte, yarım zamanlı çalışma hakkının kullanımına ilişkin usul ve esaslar ile bu haktan yararlanamayacak memurları; hizmet sınıfı, kadro unvanı, kurum veya teşkilat bazında birlikte veya ayrı ayrı belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştı.

Ancak, aradan geçen dokuz yıla aşkın sürede konu birçok kez yargıya taşınmasına karşılık, Cumhurbaşkanlığı tarafından ikincil düzenleme 2025 yılında yapıldı ve 18 Temmuz 2025 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı.

Söz konusu düzenlemede, şube müdürü ile dengi ve üstü yöneticiler hariç olmak üzere yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanacak/yararlanamayacak memurlar yine Yönetmelikte doğrudan belirlenmemiş, her bir idarenin bu durumu tespit ederek Cumhurbaşkanlığından onay alınması istenmiştir.

İlgili Yönetmeliğin 10 uncu maddesindeki düzenleme şu şekildedir:

"(1) Kamu kurum ve kuruluşlarında, şube müdürü ile dengi ve üstü yönetici ünvanlı kadrolarda görev yapan memurlar ile yurt dışı teşkilatında görev yapan memurlar yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanamaz.

(2) Birinci fıkra kapsamında bulunmayan ve yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanamayacak memurlar, kamu hizmet sunumunu zafiyete uğratmayacak ve aksatmayacak şekilde, hizmet gerekleri ve kamu yararı açısından kurum, teşkilat, hizmet sınıfı ve kadro ünvanı bazında kurumlarınca değerlendirilerek;

a) Cumhurbaşkanlığında ve Cumhurbaşkanlığına bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşlarında üst yöneticinin,

b) Bakanlıklar ve bakanlıklara bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşlarında ilgili Bakanın,

c) Yükseköğretim kurum ve kurullarında Yükseköğretim Kurulu Başkanının,

ç) İl özel idarelerinde İçişleri Bakanının,

d) Diğer mahalli idarelerde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanının,

teklifi üzerine Cumhurbaşkanlığının onayı ile belirlenir."

Buna göre her bir kamu idaresi personel dengesini, bu dengeye göre yarım zamanlı çalışma hakkı verilmesi halinde kamu hizmetinin aksayıp aksamayacağını ünvan bazlı değerlendirmek suretiyle Cumhurbaşkanlığı onayına sunacaktır.

Diğer taraftan, ilgili Yönetmeliğin "Kapsam" başlıklı 2 nci maddesinin 1 inci fıkrasında; "Bu Yönetmelik, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (A) fıkrasında belirtilen memurlar hakkında uygulanır." hükmü yer almıştır.

Hal böyle olunca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre 4/B statüsünde sözleşmeli statüde çalışan kamu görevlileri anılan düzenlemeden yararlanamayacaktır.

Diğer taraftan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 1 inci maddesine göre özel hükümlere tabi oldukları ifade edilen; anayasa mahkemesi çalışanları, hakim ve savcılar, akademisyenler, askeri personel ile emniyet teşkilatı mensuplarının yarım zamanlı çalışma düzenlemesinden yararlanıp yararlanamayacağı ilgili kamu idareleri tarafından belirlenecektir.

Örneğin, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa tabi akademisyenlerin yarım zamanlı çalışma hakkından yararlandırılıp yararlandırılamayacağı ilgili Yönetmeliğin 10/2-c maddesi uyarınca Yükseköğretim Kurulu Başkanının teklifi üzerine Cumhurbaşkanlığınca belirlenecektir.

Benzer şekilde, emniyet teşkilatı için İçişleri Bakanının, yargı teşkilatı için de Adalet Bakanının teklifi üzerine yarım zamanlı çalışma düzenlemesinden yararlanacak ünvan grupları Cumhurbaşkanlığınca onaylanacaktır.

Kamu idarelerin, yarım zamanlı çalışma düzenlemesinden yararlanacak/yararlanamayacak kamu görevlilerini tespit ederken, kamu yararı ve hizmetin aksayıp aksamayacağı hususu ile birlikte kişilerin günümüz ekonomik koşullarında yarım maaşı kabul ederek bu çalışma sistemine geçiş yapacağını unutmamaları gerektiğini düşünüyoruz.

Elbette, kamu hizmeti her zaman öncelikli olarak değerlendirilmelidir. Ancak, ailemizi güçlendirecek, anne/babaların evlatlarıyla daha yakından ve daha uzun süre vakit geçirmelerini sağlayacak bu türden düzenlemelerinin istenilen amacına ulaşması için daha geniş bir kesime bu hakkın tanınmasının faydalı olacağını düşünüyoruz.

Son olarak, yasal düzenlemenin detaylarının dokuz yıl gibi uzun bir süre sonunda hayata geçtiğini düşünürsek; kamu idarelerinin çalışmalarını bir an evvel tamamlamak suretiyle eğitim öğretim süreçleri başlamadan kamu görevlilerinden yarım zamanlı çalışma düzenlemesinden yararlanacak olanların süreçlerinin kesinleşmesi isabet olacaktır.