AGİ hesabında, emekli veya serbest çalışan eşin durumu

Asgari geçim indirimi, 193 sayılı gelir Vergisi Kanununun 32. maddesine dayanmaktadır. 32. maddenin 2. fıkrasında yer alan hüküm şu şekildedir:

"Asgari geçim indirimi (AGİ); ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50'si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar için % 5'idir. Gelirin kısmi döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgari geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103 üncü maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz."

Bu fıkradaki hükme göre, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş için AGİ yüzde 10 olarak uygulanmaktadır.

Ancak, Maliye Bakanlığı uygulamada sadece aktif sigortalı olarak çalışanları, çalışan eş olarak kabul etmektedir. Emekli olanlar ve serbest meslek sahibi olanlar "çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş" olarak kabul edilmektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığının web sitesinde bu konu 6 ve 7. sık sorulan sorularda şu şekilde açıklanmıştır. http://www.gib.gov.tr/index.php?id=74

SORU 6: Asgari geçim indiriminde; aile fertlerinin, emekli maaşı olanların ve boşanmış ücretlinin çocukları asgari geçim indiriminden nasıl yararlanmaktadır?

- Ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayrı ayrı,
- Emekli maaşı alanlar da çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş olarak kabul edilecek,
- Eşlerin her ikisinin de ücretli olması halinde çocuklar yalnızca sosyal güvenlik yönünden tabi oldukları eşin bildirimine dahil edilecek,
- Çocuklar için asgari geçim indiriminden, boşanan eşlerden her ikisinin de çalışması durumunda nafakaya hükmedilen eşin,
- Çocuklar için nafaka ödenmesine karar verilmesine rağmen boşandığı eşi tarafından bu yükümlülüğün yerine getirilmemesinin belgelendirilmesi durumunda, çalışanın bu çocukları için,
asgari geçim indiriminden yararlanması mümkündür.
- Nafakaya hükmedilen ve bu yükümlülüğünü yerine getiren eşin çalışmaması veya emekli olması durumunda, diğer çalışan eşin çocukları için asgari geçim indiriminden yararlanması söz konusu değildir.

SORU 7: Kimler çalışmayan eş statüsündedir?
Sadece aktif ücretli olarak çalışan eş, çalışan eş statüsündedir. Örneğin eşiniz serbest avukat ya da serbest doktor olarak çalışıyorsa bu eş, asgari geçim indirimin hesabında çalışmayan eş olarak dikkate alınacaktır. Örneğin eşiniz ücretli olarak devlet hastanesinde çalışıyorsa bu çalışan eş statüsünde dikkate alınacaktır.

Not: Memurlar.net maaş robotunda da bu doğrultuda düzenleme yapılıştır. Tıklayınız.