"The Lancet" Makalesinden 5 Yıl Sonra Aklandı

Bir Türk bilim adamı Hulusi Behçet tarafından 1937 yılında tanımlanan Behçet hastalığı ile ilgili olarak yapılan araştırmanın sonuçları, 19 Şubat 2000 tarihli İngiliz tıp dergisi The Lancet'de yayınlanır. Çalışma, Behçet hastalığında interferon adlı ilacın kullanımıyla ilgili olarak, o ana dek yapılan en büyük çalışma olup, interferon tedavisinin Behçet hastalığında olumlu etkisini ortaya koymaktaydı.

Ancak makaleye ilişkin bir şikayet olur. Makale ile ilgili olarak yapılan bir şikayet üzerine, idari soruşturma başlatılır ve soruşturma sonunda makaledeki verilerin bir bölümünün yoktan varedildiği bir bölümünün de saptırıldığı öne sürülür. Ayrıca, Doç. Dr. Haluk Demiroğlu, makalenin ortak yazarlarının imzalarını taklit etmekle suçlanır. Bu iddialar da The Lancet dergisinin 14 Kasım 2000 tarihli nüshasında da yayınlanır...

Açılan soruşturma sonunda, fiil, Yüksek Öğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları disiplin yönetmeliğinin 12. maddesine dayandırılarak, madde 11/a-3 uyarınca "bir başkasının bilimsel eserinin veya çalışmasının tümünü veya bir kısmını kaynak belirtmeden kendi eseri gibi göstermek" eylemine ağırlık ve nitelik olarak benzetilir ve Doç. Dr. Haluk Demiroğlu 16. madde uyarınca görevden çekilmiş sayılma cezası ile cezalandırılır..

Bundan sonra Sayın Demiroğlu'nun hukuk mücadelesi başlar. İmza taklitçiliği suçlamasıyla ilgili olarak yapılan yargılamada, Ankara 3. Asliye Ceza Mahkemesince verilen 3 Nisan 2003 tarih, 2003/256 E., 2003/335 K. sayılı kararda, ?imza taklidinin olmadığı? ve ?yazarların makaleden haberdar olmadıklarının düşünülemeyeceği? belirtilerek Sayın Demiroğlu'nun beraatime karar verilir. Karar kesinleştikten sonra, kararın yazılı emirle bozulması talebiyle dosya Adalet Bakanlığına gönderilir ve ancak Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü de farklı bir karar vermez ve 8 Temmuz 2003 tarih, 2003/4137 E., 33126 K. sayılı karar ile bu talep reddedilerek, Sayın Demiroğlu'nun hiçbir suçunun olmadığı ortaya konulur.

Öte yandan süreç idari yargıda da sürrer. Sayın Demiroğlu, disiplin cezasının iptali amacıyla dava açar. Danıştay 12. Dairesi 2002/883 E., 2003/3289 K. sayılı kararıyla görevden çekilmiş sayılma disiplin cezasını iptal eder ancak eylemin varlığı kabul eder. Bunun üzerine idare tarafından bu sefer ilgili yönetmeliğin 9/f maddesinde tanımlanan ?gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek? eylemi nedeniyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilir. Ankara 4. İdare Mahkemesi 2004/1655 E., 2005/606 K. sayılı kararıyla disiplin cezasını onanır...

Sayın Demiroğlu bu kararlara itiraz eder. Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna yapılan itirazda, makaledeki verilerin gerçeğe uygun olduğuna dair delilleri belgeleriyle ortaya konunca, Danıştay 12. Dairesinin kararının disiplin cezasının iptali yönünden, yani sonuç itibarıyla, doğru olduğu; ancak makaledeki verilerin gerçeğe uygun olması dolayısıyla kararın gerekçesinin düzeltilmesi gerektiğini bildirerek kararın gerekçesinin düzeltilmesi yönünden temyiz talebinde bulunur. Diğer yandan da Sayın Demiroğlu Ankara 4. İdare Mahkemesinin kararını Danıştay 8. Dairesinde temyiz eder... Yıllarca devam eden süreç ve delillerin değerlendirilmesi sonunda, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 8 Aralık 2005 tarih, 2004/132 E., 2005/2679 K. sayılı kararıyla, gerekçe, Sayın Demiroğlu'nun temyiz talebi doğrultusunda düzeltilerek, ?The Lancet isimli tıp dergisinde yayımlanan makaleye esas alındığı ileri sürülen verilerin davacı tarafından bir kısmının yoktan var edildiği, bir kısmının ise saptırıldığına ilişkin iddianın subuta erdiği yönündeki gerekçede isabet bulunmadığı? açıkça belirtilir ve Sayın Demiroğlu tüm iddialardan aklanır... Bu karar üzerine Danıştay 8. Dairesi de 25 Eylül 2006 tarih, 2005/5905 E., 2006/3168 K. sayılı kararıyla Ankara 4. İdare Mahkemesinin kararını ?gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenleme eyleminin de oluşmamış olduğu açıktır? gerekçesiyle oy birliğiyle bozar...

Gerek adli gerekse de idari mahkemelerde açılan davalarla Sayın Demiroğlu, hakkında ortaya atılan tüm iddia ve suçlamalardan tam olarak aklanarak çıkar. Çok önemli ve sevindirici olan diğer bir husus ise makalede elde edilen sonuçların zaman içinde tıp literatüründe birçok farklı uluslararası grup tarafından doğrulanması olur. Bugün gelinen noktada, interferon, Behçet hastalığı tedavisinde, çalışmada elde ettiğimiz veriler doğrultusunda, bir tedavi yöntemi olarak yerini almış ve faydalı sonuçları ortaya konmuştur.

Aşağıda Sayın Demiroğlu'nun aklandığını gösteren mahkeme evraklarından sadece ikisine yer verilmiştir.

T.C.
ADALET BAKANLIĞI
Ceza İşleri Genel Müdürlüğü

SAYI: B.03.0.CİG.0.00.00.04.- 4.7.3350.2003
KONU: Yazılı emir yoluna gidilmediği.

ANKARA

8/7/2003

33126

ANKARA CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA

İLGİ: 29.5.2003 gün ve 3/10538 sayılı yazı.

Sahte imza atmak suçundan sanık Haluk Demiroğlu'nun yapılan yargılaması sonucu beraatine ilişkin Ankara 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 3.4.2003 gün ve 2003/256-335 sayılı kararını havi dosya incelendi.

Tüm dosya kapsamına göre, olağanüstü ve istisnaî kanun yolu olan yazılı emirle bozmanın aleyhe tesir etmeyeceği, yargılamanın tekrarına imkan vermeyeceği cihetle, beraat kararı aleyhine yazılı emir yoluna gidilmemiştir.

Keyfiyetin 5.6.2003 havale günlü dilekçesine cevaben Avukat Nilgün Aytepe'ye tebliği ile dosyanın ait olduğu mahkemeye tevdiini rica ederim.

Osman BÖLÜKBAŞI

Bakan a. Hâkim Müsteşar Yardımcısı

EKİ: Klasör

T.C.
DANIŞTAY
SEKİZİNCİ DAİRE

Esas No: 2005/5905

Karar No: 2006/3168

Temyiz İsteminde Bulunan: Haluk Demiroğlu

Vekili : Av.İlyas Zeybek

Bükreş Sokak No: 9/3 - Çankaya/ANKARA

Karşı Taraf : Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü - ANKARA

Vekilleri : Av.Nilgün Aytepe, Av.Serpil Besni - (Aynı yerde)

İstemin Özeti : Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalında doçent olarak görev yapan davacının 3 yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Üniversite Yönetim Kurulunun 25.2.2004 gün ve 2004/113 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada; Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyesi olan davacının da aralarında bulunduğu bir çalışma grubu tarafından yazılan ve 19 Şubat 2000 tarihli The Lancet dergisinde yayınlanan Behçet Hastalığı ile ilgili bir araştırmaya dayalı makalenin etik yönden sorunlu olduğunun anlaşılması üzerine yapılan soruşturma sonucunda düzenlenen rapora dayanılarak Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliğinin 11/a-3 ve 16. maddesi uyarınca "görevden çekilmiş sayılma cezası" ile cezalandırılan davacının, bu cezanın ve anılan Yönetmeliğin ilgili maddelerinin iptali istemiyle Danıştay 12. Dairesinde açtığı davada, makaleye esas alınan verilerin bir kısmının yoktan var edildiği bir kısmının ise saptırıldığına ilişkin eyleminin sabit olduğu ancak Yönetmeliğin 11/a-3 maddesinde belirtilen fiile benzer nitelikte fiil olarak kabul edilemeyeceği yolunda karar verilmesi üzerine davalı idarece söz konusu eylemin Yönetmeliğin 9/f maddesinde yer alan fiile benzer nitelikte olduğu kabul edilerek 3 yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği, olayda gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek fiilini işlediği yargı kararı ile ortaya konulan davacı hakkında fiiline uygun şekilde uygulanan disiplin cezasında hukuka ve mevzuat hükümlerine aykırılık görülmediği gerekçesiyle davayı reddeden Ankara 4. İdare Mahkemesinin 29.4.2005 gün ve E:2004/1655, K:2005/6Q6 sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.

Savunmanın Özeti : Usul ve Yasaya uygun bulunan Mahkeme kararının onanması gerektiği savunulmuştur.

Danıştay Tetkik Hakimi Melek ŞENDİL YAN'ın Düşüncesi : Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun davacı hakkında verdiği karar doğrultusunda istemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Radiye TİRYAKİ'nin Düşüncesi : Öğretim üyesi olan davacının 3 yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılması işleminin iptali istemiyle açılan davanın reddine ilişkin mahkeme kararının bozulması istenilmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi olan davacının da aralarında bulunduğu bir çalışma grubu tarafından yapılan ve "The Lancet" dergisinde yayınlanan "Behçet Hastalığı" ile ilgili araştırmaya dayalı makalenin etik yönden sorunlu olduğunun anlaşılması üzerine yapılan soruşturma sonucunda düzenlenen rapora dayanılarak Disiplin Yönetmeliğinin 11/a-3 maddesi ve 16.maddesi uyarınca görevden çekilmiş sayılma cezası verildiği, bu ceza ile anılan maddelerin iptali için Danıştay 12. Dairesinin 2002/883 esasında açılan davada; dosyada mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesinden The Lancet dergisinde yayımlanan makaleye esas alındığı ileri sürülen verilerin davacı tarafından, bir kısmının yoktan var edildiği, bir kısmının ise saptırıldığına ilişkin iddianın subuta erdiği, ancak söz konusu fiil yönetmeliğin 11/a-3 maddesinde belirtilen fiile benzer nitelikte kabul edilemeyeceğinden, aynı yönetmeliğin 12. maddesine istinaden benzer nitelikte fiil olarak kabulü suretiyle tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verildiği, daha sonra davalı idarece, aynı eylemlerin adı geçen yönetmediğin 9/f maddesinde yer alan "gerçeğe aykırı rapor veya belge düzenlemek" fiiline benzer nitelikte olduğu kabul edilerek dava konusu 3 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilmesine ilişkin işlemin tesis edilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı, idare mahkemesince de gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlediği yargı kararı ile ortaya konulan davacı hakkında tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmakta ise de, idare mahkemesinin kararına dayanak yaptığı Danıştay 12. Dairesinin 5.11.2005 günlü E:2003/883, K:2003/3289 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının gerekçesinin düzeltilerek onanması gerektiği öne sürülerek davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı temyizen inceleyen Danıştay Dava Daireleri Kurulunun 8.12.2005 günlü E:2003/132, K:2005/2679 sayılı kararıyla, The Lancet isimli Tıp Dergisinde yayınlanan makaleye esas alındığı ileri sürülen verilerin davacı tarafından bir kısmının yoktan var edildiği bir kısmının ise saptırıldığına ilişkin iddianın sübuta erdiği yönündeki gerekçede isabet bulunmadığı gerekçesiyle, karann gerekçesinin düzetilmesi yönünden temyiz isteminin kabulüyle sonucu itibariyle hukuka uygun bulunan Danıştay 12. Dairesi kararının belirtilen gerekçeyle onanmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlediği somut olarak ortaya konulamayan davacının anılan ceza ile cezalandırılmasına ilişkin işlemde ve bu işlemin iptali istemiyle açılan davayı reddeden mahkeme kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle mahkeme kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

Davacıya verilen disiplin cezası, 5525 sayılı Memurlar ile Diğer Kamu Görevlilerinin Bazı Disiplin Cezalarının Affı Hakkında Yasa kapsamında olmakla birlikte, 7.7.2006 tarihinde Danıştay kaydına giren dilekçesi ile davasına devam etmek istediğini bildirdiğinden, uyuşmazlığın esastan incelenmesine geçildi.

Uyuşmazlık, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalında doçent olarak görev yapan davacının 3 yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemden kaynaklanmıştır.

Dava dosyasının incelenmesinden, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyesi olan davacının da aralarında bulunduğu bir çalışma grubu tarafından yazılan ve 19 Şubat 2000 tarihli The Lancet dergisinde yayınlanan Behçet Hastalığı ile ilgili bir araştırmaya dayalı makalenin etik yönden sorunlu olduğunun anlaşılması üzerine yapılan soruşturma sonucunda düzenlenen rapora dayanılarak Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliğinin 11/a-3 ve 16. maddesi uyarınca "görevden çekilmiş sayılma cezası" ile cezalandırılan davacının, bu cezanın ve anılan Yönetmeliğin ilgili maddelerinin iptali istemiyle Danıştay 12. Dairesinde açtığı davada, makaleye esas alınan verilerin bir kısmının yoktan var edildiği bir kısmının ise saptırıldığına ilişkin eyleminin sabit olduğu ancak Yönetmeliğin 1l/a-3 maddesinde belirtilen fiile benzer nitelikte fiil olarak kabul edilemeyeceği yolunda karar verilmesi üzerine davalı idarece söz konusu eylemin Yönetmeliğin 9/f maddesinde yer alan fiile benzer nitelikte olduğu kabul edilerek 3 yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.

Davacı tarafından, Danıştay 12. Dairesinin kararı gerekçe yönünden temyiz edilmiş ve Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 8.12.2005 gün ve E:2004/132, K:2005/2679 sayılı kararıyla, hakkındaki iddianın sübuta erdiği yolundaki gerekçede isabet bulunmadığı gerekçesiyle temyiz isteminin kabulüne karar verilmiştir.

İdare Mahkemesinin kararına dayanak yaptığı Danıştay 12. Dairesinin kararına ilişkin olarak oluşan bu hukuki durum karşısında, gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenleme eyleminin de oluşmamış olduğu açıktır.

Bu durumda, davacının cezalandırılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından aksi yönde verilen Mahkeme kararında da hukuki isabet görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle Ankara 4. İdare Mahkemesi kararının bozulmasına ve dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 25.9.2006 gününde oybirliği ile karar verildi.

Başkan Üye Üye Üye Üye

Güngör Dr.Tacettin Yeniay Alaattin Sıddık

DEMİRKAN ŞİMŞEK KAYA ÖĞÜŞ YILDIZ