Milletvekiline para cezası geliyor
İçtüzüğün, "Disiplin cezalarında savunma ve özür dileme" alt başlığı, "Disiplin cezalarında savunma , özür dileme ve kesinti" şeklinde değiştiriliyor.
TBMM İçtüzüğü değişiklik teklifine göre, bir milletvekili veya bakan kendisine ait olup geçen birleşim tutanağında yer alan bir beyanın düzeltilmesini isterse bu istemini Meclis Başkanlığına yazılı olarak verecek. Bu istem birleşim tutanağına eklenecek.
Görüşmeye yer olup olmaması, Başkanı gündeme veya Meclisin çalışma usullerine uymaya davet gibi usule ait konular, diğer işlerden önce konuşulacak. Bu yolda bir istemde bulunulursa, üçer dakikadan fazla sürmemek şartıyla, lehte ve aleyhte en çok ikişer kişiye söz verilecek. Bu görüşme sonucunda, oya başvurmak gerekirse oylama işaretle yapılacak.
Tasarı ve tekliflerin komisyonlara havalesine bir milletvekili itiraz etmek isterse, itirazını yazılı olarak Meclis Başkanlığına iletecek.
Anayasa değişiklikleri hariç, kanun tasarı ve tekliflerinin tümü açık oylamaya tabi işlerden değilse en az 20 milletvekilinin talebi halinde açık oyla, aksi takdirde bu oylamalar ile maddelerin oylamaları işaret oyuyla yapılacak.
Değişiklik önergeleri, aykırılık sırasına göre okunup işleme konulacak. Aynı mahiyetteki önergelerden en kısa olanı okunup, diğer önergelerin sadece imza sahipleri okunarak birlikte işleme alınacak. Beşten fazla imzalı önergelerde ilk beş imza okunup, önerge tutanağa eklenecek.
Teklifle, TBMM Genel Kurulunda, genel görüşme ve meclis araştırması önergelerinin özetlerinin okunması kaldırılıyor.
- Açık oylama istemi
Anayasa, kanunlar ve İçtüzük gereğince işaret oyuna yahut gizli oya başvurulması zorunlu olmayan hallerde açık oylama yapılması en az 20 milletvekilinin yazılı istemine bağlı olacak.
Bu husustaki önergelerin, oylamaya geçilmeden önce Başkanlığa verilmiş olması gerekli olacak. Başkan, oylamaya geçmeden önce, açık oy istemi olduğunu bildirecek ve önerge sahiplerinden en az 20'sinin Genel Kurul salonunda bulunup bulunmadığını tespit edecek.
Oylamaya ilk olarak açık oy isteminde bulunan üyelerden başlanacak. Önerge sahiplerinden en az 20'si Genel Kurul salonunda bulunmaz veya noksan imza herhangi bir milletvekili tarafından kabul edilmez veya oylamaya katılmazlarsa, açık oylama istemi düşecek.
Açık oylama önergesinde imzası bulunanlardan en az 20 milletvekilinden herhangi birinin oyunu kutuya atmadığı tasnif sonunda anlaşılırsa, yapılan oylama, işaret oyu niteliğinde işlem görecek.
- Kınama ve Meclisten geçici çıkarma cezaları
Mevcut İçtüzük'teki, "Kınama cezasını gerektiren haller" başlığı altında yer alan düzenlemede de değişiklik yapılıyor. Buna göre, "TBMM'nin bina, tesis, eklenti ve arazisine silahlı olarak girmek" ve "Genel Kurulun çalışma düzenini ve huzurunu bozucu döviz, pankart ve benzeri materyali getirmek ve kullanmak" hükümleri, kınama nedenleri arasında olacak.
Teklif, İçtüzüğün, "Meclisten geçici çıkarma cezası" başlığı altındaki düzenlemeye, "Türk milletinin tarihi ve ortak geçmişine yönelik hakaret ve ithamlar ile Anayasa'nın ilk dört maddesine aykırı beyanlarda bulunmak, Türkiye Cumhuriyeti'nin Anayasa ve kanunlarda düzenlenen idari yapısı ve yerleşim birimlerine ilişkin Anayasa ve kanunlara aykırı isim ve sıfatlar kullanmak..." ifadesi de ekleniyor. Ayrıca, fiili saldırıda bulunmak ve TBMM Genel Kuruluna silahlı olarak girmek de Meclisten geçici çıkarma cezası gerekçeleri arasına alınıyor.
- Milletvekiline para cezası geliyor
İçtüzüğün, "Disiplin cezalarında savunma ve özür dileme" alt başlığı, "Disiplin cezalarında savunma , özür dileme ve kesinti" şeklinde değiştiriliyor.
Söz konusu başlık altındaki hükümlerde yapılan değişiklikle, geçici olarak Meclisten çıkarma cezasına uğrayan bir milletvekili izin alıp kürsüden açıkça af dilerse, izleyen birleşimden itibaren Meclise girme hakkını kazanacak.
Ayrıca, kınama cezasına çarptırılan milletvekilinin bir aylık ödenek ve yolluğunun üçte biri, Meclisten geçici olarak çıkarma cezasına çarptırılan milletvekilinin bir aylık ödenek ve yolluğunun üçte ikisi kesilecek.
- Gerekçeden
Teklifin gerekçesinde Genel Kurul çalışma düzeni bağlamında içtüzükte hakim olması gereken ilkenin, TBMM'nin yasama ve denetim faaliyetlerini etkin, verimli ve sağlıklı bir şekilde yürütebileceği bir çalışma düzeni ortaya koymak olduğu belirtildi.
İçtüzük değişikliğinin, parlamentonun süregiden reform ve kurumsallaşma eğiliminin bir yansıması olduğunun belirtildiği gerekçede şunlar vurgulandı:
"İçtüzükte Genel Kurul çalışmaları açısından usule ilişkin belirli kuralların toplumsal, siyasi, ekonomik ve kültürel açılardan değişen şartlar karşısında olası yetersizlikleri, uygulamada ortaya çıkan problemler, işlemeyen hükümlerin değişim zorunluluğu İçtüzük değişikliklerini gerekli kılmaktadır. İçtüzük'te bugüne kadar 14 Meclis kararıyla yapılan değişiklikler bu zorunluluğun karşılanma gayretinin birer yansımasıdır. İçtüzük değişikliği metni hazırlanırken 23 ve 24'üncü dönemlerde kurulan İçtüzük Uzlaşma Komisyonlarında parti gruplarının üzerinde anlaştığı değişiklikler esas alınmış ve geliştirilmiştir."
Alper Atalay