Danıştay, 4/C'li geçici personelin ücretsiz izin talebini karara bağladı

Danıştay, 12. Daire, 14.02.2017 tarih ve E. 2015/5512, K. 2017/293 sayılı Karar

Danıştay, 657 sayılı Kanun'un 4/C maddesi kapsamında görev yapan geçici personelin ücretsiz doğum izni kullanamayacağına karar verdi.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4/C maddesi kapsamında geçici personel olarak görev yapan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 108. maddesi uyarınca ücretsiz doğum izni almak istemiyle yapılan başvuru, İdare tarafından reddedilmiştir.

Söz Konusu olaya ilişkin açılan davada temyiz incelemesi yapan Danıştay, Geçici personelin Anayasa'nın 128. maddesi kapsamında belirtilen memur ve diğer kamu görevlileri kavramı dışında kalan, sözleşme ile çalıştırılan, işçi de olmayan, kendine özgü istisnai bir istihdam türü olduğuna bu personelin sayısını, ödenecek ücreti ve sözleşme şartlarını belirleme yetkisi Bakanlar Kurulu'na bırakıldığına ve Bakanlar Kurulunun ilgili düzenlemesinde geçici personele ilişkin ücretsiz doğum iznine yer verilmediğine, dolayısıyla da, 657 sayılı Kanun'un 4/C maddesi kapsamında görev yapan geçici personelden doğum yapanlara 657 sayılı Kanun'un 108. maddesinde yer verilen ücretsiz doğum izni verilmesi mümkün olmadığına karar vermiştir.

T.C.

D A N I Ş T A Y

ONİKİNCİ DAİRE

Esas No : 2015/5512

Karar No : 2017/293

Karar Tarihi: 14.02.2017

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : Türkiye İstatislik Kurumu Başkanlığı-ANKARA

Vekili :

Karşı Taraf (Davacı) :

Vekili :

İstemin Özeti : Bursa 2. İdare Mahkemesince verilen 08/09/2015 tarihli ve E:2015/273; K:2015/922 sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : Hilal Başbaydar

Düşüncesi : İdare mahkemesince verilen kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

Dava; TÜİK Bursa Bölge Müdürlüğü'nde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4/C maddesi kapsamında geçici personel olarak görev yapan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 108. maddesi uyarınca ücretsiz doğum izni alma istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 21.01.2015 tarihli ve 115 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

İdare Mahkemesince; Anayasa'nın Devletin amaç ve görevlerini düzenleyen 5. maddesi ile kanun önünde eşitliği düzenleyen 10. maddesi ve Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar dikkate alındığında, genel anlamda kamu görevlisi olan ve kamu hizmeti yürüten geçici personelin de 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 104. ve 108. maddelerinde yer alan doğum izinlerinden faydalanması gerektiğinden, davacı tarafından ücretsiz doğum iznine ayrılma istemiyle yapılan başvurunun, ücretsiz doğum izninin anılan Kanun'un 4/C maddesi kapsamında görev yapan personele verilecek izinler arasında sayılmadığı belirtilerek reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4. maddesinde, kamu hizmetlerinin memurlar, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle görüleceği belirtilmiş, maddenin (A) fıkrasında memur, (B) fıkrasında sözleşmeli personel, (C) fıkrasında geçici personel, (D) fıkrasında ise işçi tanımlanmıştır. 5. maddesinde de bu Kanun'a tabi kurumların bu dört istihdam şekli dışında personel çalıştıramayacağı belirtilmiştir. Geçici personelin tanımlandığı 4/C maddesinde; geçici personel, bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Devlet Personel Başkanlığı'nın ve Maliye Bakanlığı'nın görüşlerine dayanılarak Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde ve belirtilen ücret ve adet sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kimseler olduğu belirtilmiştir.

Aynı Kanun'un 104. maddesinin (A) bendinde; "Kadın memura; doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı hafta süreyle analık izni verilir. Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir. Ancak beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporuyla belgeleyen kadın memur, isteği halinde doğumdan önceki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı süreler doğum sonrası analık izni süresine eklenir. Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilir. (...)" hükmü; 108.maddesinin (B) bendinde ise; "Doğum yapan memura, 104 üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir." hükmü yer almıştır.

5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu'nun 49.madesinde; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (C) fıkrasına göre sözleşmeli olarak çalıştırılacak geçici personele ödenecek ücretlerin, Kurum dışından görevlendirileceklere verilecek zaruri gider karşılıkları ve her çeşit ödenekler ile anket formu başına verilecek ödenekler ve bunların usül ve esaslarının Bakanlar Kurulu kararı ile tespit edileceği, yine 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (C) fıkrasına göre sözleşmeli olarak çalıştırılacak geçici personele, ayrıca en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %20'si oranında ödeme yapılacağı ve bu ödemenin damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmayacağı hükme bağlanarak Türkiye İstatistik Kurumu'nda 657 sayılı Yasa'nın 4/C maddesi uyarınca personel istihdamına olanak sağlanmıştır.

Türkiye İstatistik Kurumunda 2015 Yılında Geçici Personel Çalıştırılması ile Kurum Dışından Görevlendirirlecek Kamu Personeline İlişkin Usul ve Esasların Belirlenmesi ve Ödenecek Ücretlere Dair 22.12.2014 tarihli ve 2014/7092 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın "İzinler" başlıklı 10. maddesinin (ç) bendinde; "Geçici personele, doğum yapmasından önce 8 hafta ve doğum yaptığı tarihten itibaren 8 hafta olmak üzere 16 hafta süre ile aylıklı izin verilir. (...) Geçici personele, doğum sonrası analık izin süresinin bitim tarihinden itibaren, ilk 6 ayda günde üç saat, ikinci 6 ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin kullanımında annenin saat seçim hakkı vardır." kuralına yer verilmiş, davacı ile davalı idare arasında imzalanan "Geçici Personele İlişkin Hizmet Sözleşmesi"nin 6/(ç) maddesinde de aynı yönde düzenlemeye yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, davacının; 2014 yılında 20.12.2013 tarihli ve 2013/5758 sayılı Bakanlar Kurulu kararlarına dayanılarak imzalanan ve 01.04.2014-31.12.2014 tarihleri arasında geçerli, 2015 yılında da 22.12.2014 tarihli ve 2014/7092 sayılı Bakanlar Kurulu kararlarına dayanılarak imzalanan ve 05.01.2015-31.12.2015 tarihleri arasında geçerli hizmet sözleşmeleri ile TÜİK Bursa Bölge Müdürlüğü emrinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4/C maddesi kapsamında geçici personel olarak görev yaptığı, 03.10.2014 tarihi itibariyle 16 hafta süreli doğum iznine ayrılan ve 14.10.2014 tarihinde doğum yapan davacının ücretli doğum izninin bitimi tarihinden itibaren 657 sayılı Kanun'un 108. maddesi uyarınca ücretsiz doğum iznine ayrılma istemiyle başvuruda bulunduğu, bu başvurunun 21.01.2015 tarihli ve 115 sayılı işlemle, ücretsiz doğum izninin anılan Kanun'un 4/C kapsamında görev yapan personele verilecek izinler arasında sayılmadığı belirtilerek reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer verilen kurallar ile, kamuda istihdam şekillerinden olan geçici personel statüsünün tanımı yapılarak, Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşlerine dayanılarak hangi işlerin bir yıldan az süreli veya mevsimlik olduğunu, bu personelin sayısını, ödenecek ücreti ve sözleşme şartlarını belirleme yetkisi Bakanlar Kurulu'na bırakılmaktadır.

Geçici personel statüsü, belli bir vasıf gerektirmeyen, daha çok bedensel çalışmalara ağırlık veren, başlangıç ve bitişi belli olan, süreli işlerde çalışmayı öngörmektedir. Bu personel, idare ile yaptıkları bir sözleşme uyarınca idare için belirli bir iş yapan kişi konumundadır ve yaptıkları iş, geçici veya mevsimlik olup, asli ve sürekli görevlerden de sayılmaz. Bu nedenle geçici personel; Anayasa'nın 128. maddesi kapsamında belirtilen memur ve diğer kamu görevlileri kavramı dışında kalan, sözleşme ile çalıştırılan, işçi de olmayan, kendine özgü istisnai bir istihdam türüdür.

Yasa koyucu; memur ve diğer kamu görevlileri ile bunların dışında çalışanlarla ilgili olarak, Anayasa'da belirlenen kurallara bağlı kalmak, adalet, hakkaniyet ve kamu yararı ölçütlerini gözetmek koşuluyla düzenleme yapma yetkisine sahiptir.

Bakılan olayda, 657 sayılı Kanun'un 4/C maddesi kapsamında görev yapan geçici personelin doğum iznine ilişkin olarak ilgili Bakanlar Kurulu kararlarında ve hizmet sözleşmelerinde düzenlemelere yer verilmiş olup, bu düzenlemeler kapsamında söz konusu personele ilişkin olarak 657 sayılı Kanun'un 108. maddesinde yer verilen ücretsiz doğum iznine ayrılma yönünde bir kurala yer verilmediği görülmektedir.

Bu durumda; Anayasa'nın 128. maddesi kapsamında belirtilen memur ve diğer kamu görevlileri kavramı dışında kalan, sözleşme ile çalıştırılan, işçi de olmayan, kendine özgü istisnai bir istihdam türü olan 657 sayılı Kanun'un 4/C maddesi kapsamında görev yapan geçici personelden doğum yapanlara 657 sayılı Kanun'un 108. maddesinde yer verilen ücretsiz doğum izni verilmesi mümkün olmadığından, davacının anılan madde uyarınca ücretsiz doğum izni alma istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık, aksi yönde verilen İdare Mahkemesi kararında da hukuki isabet bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 14.02.2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi.