Emeklilikte, eski ve yeni memurlar için yaş tashihi kuralları

SORU: Mrb. 21 Ocak 1987 tarihinde kazai rüşt kararıyla 20.08.1969 doğumlu olarak memuriyete başladım . Yaşımın 18 den küçük olması nedeniyle babam mahkemeye müracaat etti. 07.07.1987 tarihli karar ile doğum tarihim 20.08.1967 olarak düzeltildi. 01.12.1987 de askere gittim. 01.06.1989 da askerliğim bitti. Tekrar göreve başladım. Eylül 2005 de kurumlararası geçişle milli eğitimde öğretmenliğe başladım. Halen mili eğitimde öğretmen olarak devam ediyorum. Sorum ben ne zaman emekli olabilirim. Milli eğitim den şifahi olarak sorduğumda 2020 haziran ve temmuz aylarında emekli olabilirsiniz cevabını alıyorum. ( Öğretmenlerin haziran ve temmuz aylarında emekli olabildiğine dair kanun varmış.) Benim kendi hesaplamalarıma göre aslında benim emekliliğim gelmiş. 5434 sayılı kanunun 105 . maddesi göz önüne alınarak benim emekliliğimin değerlendirilmesini istiyorum. Cevabınız için teşekkür ederim.

CEVAP:

Devlet Memurlarında doğum yaşını değiştirmek emeklilik işlemlerinde nasıl dikkate alınır? Sorunuz özelinde konuyu değerlendirmekteyiz.

Yaş düzeltilmesi, yani hem 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı hem de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunundaki ifadesine göre yaş tashihi, her iki Kanunda farklılık gösterir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 yılı Ekim ayı itibariyle yürürlüktedir. Bu tarihten önce memur olanlar için 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu kuralları geçerlidir. Bu kuralların uygulanmasının zorunlu olduğu hususu da 5510 sayılı Kanun Geçici Madde 4 hükmünde belirtilmiş durumdadır.

5434'E GÖRE YAŞ TAHSİSİ

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Madde 105 kuralları;

- Emeklilik hakkı tanınan bir göreve ilk defa başlama sırasında Kurumlara verilen nüfus hüviyet cüzdanlarındaki yazılı doğum tarihleri esas alınır.

- Şayet 18 yaşını tamamladıktan sonra yaş düzeltilmesi yapılmış ise 18 yaşının doldurulması tarihindeki doğum tarihi esas alınır.

- Nüfus cüzdanlarındaki doğum tarihleri ile nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri farklı ise nüfus kayıtlarındaki tarih esas alınır. Şayet birden fazla nüfus kaydı bulunması ve bu kayıtlarda farklılık olması halinde ise tarihi eski olan kayıt, sonraki kayıt idare veya kaza mercilerinden verilmiş bir karar ile yapılmış veya düzeltilmiş ise, kararlar nüfus kayıtlarına henüz geçirilmemiş olsa bile memurlar için bu karar 18 yaşın doldurulmasından önce olmak şartıyla bu kayıt esas alınır.

- Maddede yer alan önemli kural da şu şekildedir. Ancak, doğum tarihlerinde, memurlar için 18 yaşın doldurulmasından sonra yapılan düzeltmeler dikkate alınmaz.

- Doğum tarihlerinde ay gösterilmemiş ise o yılın Temmuz ayının birinci günü, ay yazılı gün gösterilmemiş ise o ayın birinci günü, doğum günü sayılır.

- TSK. mensupları için farklı ay ve gün olarak şu kural bulunur. Doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 eylülden ve daha sonra olanlar için ise takip eden yılın 1 eylülü olarak kabul edilir. Bu farklılıkta TSK. mensuplarının 30 Ağustos itibariyle kadrosuzluk nedeniyle emekli olunması ve terfi işlemlerinin yapılması nedeniyle yapılmış bir yasal uygulama olarak görülmektedir.

Değerlendirmemiz:

18 yaşının doldurulmasından önce yapılmış olan yaş tashihleri sosyal güvenlik hukukunda geçerli olur,

Ancak 18 yaşının doldurulmasından sonra yapılmış olanlar ise geçersiz olur.

Bu sosyal güvenlik hukukunda 2008 öncekiler için kesin ifade edilmiş bir husustur.

5510'A GÖRE YAŞ TAHSİSİ

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yeni memurlar için yaş düzeltmeleri eski memurlardan genel kurallar olarak aynı olmakla birlikte farklıdır.

Kuralları şu şekildedir:

- Devlet memurluğuna başladıklarında nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri esas alınmaktadır.

- Şayet Devlet memuru göreve başlamadan önce yaş tashihi yaptırmışsa yapılan yaş tashihi geçerli olur, göreve başladıktan sonra yaptırırsa geçerli olmaz.

- Nüfus kayıtlarında doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 Temmuz'da, doğum ayı yazılı olup da günü yazılı olmayanlar o ayın birinde doğmuş sayılır.

- Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı maddesinde belirlenen yaş hadleri sebebiyle emeklilik işlemleri, doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için müteakip yılın 1 Eylül tarihinde yapılır.

2008 yılı Ekim ayından önce memur olanlarla, bu tarihten sonra memur olanların yaş tashihleri konusunda genel değerlendirmemiz:

Eski memurlar yaş tashihlerinde dezavantajlı olmaktadırlar. Eski memurlarda 18 yaş kesin olarak belirtilmiştir.

Yeni memurlar yaş tashihlerinde avantajlı olmaktadırlar. Bunlar için 18 yaş kesin bir tarih olarak belirtilmemiş, memur olarak göreve başladıkları tarihteki nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri esas alınmıştır. Yani memur göreve 25 yaşında da başlasa, bu yaşa kadar yaptıracağı yaş tashihleri geçerli olacaktır.

Hem eski, hem yeni memurlar için yaş tashihinde hatalı işlem yapılmışsa ne olur:

Kuralına uygun olarak yapılmış yaş tashihi ile nüfus memurluklarınca yapılan maddi hatalar neticesinde yapılan yaş tashihlerinin birbiriyle karıştırılmaması gerekmektedir.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu Madde 35, 38 hükümlerine göre yapılmış bir hatanın düzeltilmesi işlemi ise, bu işlem ister 18 yaşından önce ister 18 yaşından sonra yapılmış olsa dahi, sosyal güvenlik hukukunda geçerli olacağını değerlendirmekteyiz.

Emeklilik koşulları:

2008 yılı Ekim ayından önce memur olmanız nedeniyle emeklilik koşullarında 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu esas alınır.

8 Eylül 1999 tarihinden önce memur olanlar kademelendirilmiş yaş koşullarına tabi olup, bu kademelendirme yaşı da 5434 sayılı Kanun Geçici Madde 205 hükmünde belirtilmiştir. 23/05/2002 tarihinden önceki hizmet süreleri yaş gruplarını belirler.

Erkek memurlar yaş + 25 hizmet yılı birlikte olduğunda emekli olurlar.

Öğretmen mesleğinde bulunanların emeklilik tarihleri sınırlıdır. İstisna durumlar hariç yalnızca Haziran ve Temmuz aylarında emekli olabilirler.

Askerlik borçlanmaları yapıldıktan sonra en az 6 ay görevinizi yapmanız gerekir, borçlanma yapılıp en az 6 ay görev yapmadan emekli olunmak istenirse borçlanma geçersiz olur.

Açıklamalarımız bağlamında durumunuzla ilgili sonuç değerlendirmemiz:

Esas doğum tarihinizin 20.08.1969 + 18 yaş 20.08.1987 , Sizin yaş tashihiniz yapıldığı tarih 07.07.1987 olduğunda yaş tashihiniz geçerli olur ve yeni doğum tarihiniz olarak belirttiğiniz 20.08.1967 doğum tarihiniz sosyal güvenlik işlemlerinde kullanılır.

Askerliğinizi Sosyal Güvenlik Kurumuna borçlanma yapmamış iseniz emeklilik yaş grubunuzun 51 yaş grubu olacağını,

Borçlanma yapmış iseniz 50 yaş grubunuza tabi olacağınızı,

Açıklamalarımız bağlamında Kurumunuzdan da bilgi almanızın faydalı olabileceğini,

Değerlendirmekteyiz.