YÖK, norm kadroda yaptığı devrinin bir kısmını iptal etti

Bildiğiniz gibi, Yükseköğretim Kurulunun norm kadro süreçlerinde kadro aktarma yetkisini -31 Aralık 2019- tarihine kadar Üniversitelere devrettiğini 30 Kasım 2018 tarihli haberimizde sizlere duyurmuştuk.

Yükseköğretim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yekta SARAÇ; konu ile ilgili yaptığı açıklamada, "Yeni YÖK olarak bazı yetkilerimizin üniversitelere devredilmesi uygulamasına bir yenisini daha ekledik. Norm kadro kullanımlarına ilişkin yetkiyi üniversitelerimize devrederek Türk yükseköğretim tarihindeki en büyük yetki devrini gerçekleştirdik. YÖK Yürütme Kurulu'nda aldığımız karar gereği üniversitelerdeki asgari kadro aktarımı artık YÖK'ün onayına ihtiyaç duyulmaksızın üniversite yönetim kurulunun kararıyla gerçekleştirilebilecek. Asgari kadro sayısının iki katına kadar kadro kullanma yetkisi ise, üniversitelerin alt bileşenlerinin uygun görüşlerinin alınması kaydıyla yine üniversite yönetimlerine devredildi.

Üniversitelerin asgari kadroları için iki katına, bölgesel kalkınma odaklı üniversitelerin ihtisas alanları ile doğrudan ilgili birimler için üç katına, araştırma üniversitelerinin ise dört katına kadar olan kadro aktarım yetkisi üniversite yönetimlerinde olacak. YÖK olarak sadece üniversitelerimizin norm dışı kadro ihtiyaçlarını değerlendireceğiz.

31 Aralık 2019 tarihinde kadar devam edecek olan bu yetki devrimizi "liyakat, ehliyet ve kamu yararı bakımından üniversitelerin kadro kullanımlarını kamuya açık bir şekilde değerlendirerek", bu süreyi üniversite bazında tekrar uzatabileceğiz.

Yükseköğretim kurumlarımızda üniversite kültürünün oluşması amacıyla gerçekleştirdiğimiz bu yetki devrinin yükseköğretimimiz açısından hayırlı olmasını temenni ederiz." ifadelerini kullanmıştı.

Aradan geçen çok kısa zaman zarfında maalesef "bazı üniversitelerde" -ülkenin/üniversitenin gerçek ihtiyacına göre kadro- yerine -kişiye özel kadro- ilan etme alışkanlığı yerleştiğinden, öğrenciler tarafında tercih edilmeyen programlara yetki devri suiistimal edilerek kadro aktarımları üniversitelerce yapıldı ve akademik personel ilanlarına çıkıldı.

Bunun üzerine harekete geçen Yükseköğretim Yürütme Kurulu, henüz öğrenci alımı planlanmayan programlar ile öğrencilerin tercihlerinde yer verilmemesi sebebiyle doluluk oranı düşük kalan programlara atanacak öğretim elemanlarının olası bir kamu zararına sebebiyet verebileceği göz önüne alınarak yapılan yetki devrinde bazı hususlar Yükseköğretim Kurulu uhdesine geri alındı.

Buna göre üniversiteler tarafından norm kadro bağlamında yapılacak kadro aktarımlarında aşağıda hususlara göre hareket edilecektir :

1- "Devlet Yükseköğretim Kurumlarında Norm Kadroların Belirlenmesine ve Kullanılmasına İlişkin Yönetmeliğin" 4 üncü maddesinin 2 nci fıkrası veya 4 üncü maddesi uyarınca norm kadro planlaması yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, söz konusu yetki devri içerisinde asgari kadro sayısının iki katına kadar kadro aktarım yetkisi 31 Aralık 2019 tarihine kadar devam edecektir. Ancak, bu kadro sayısını aşan her türlü kadro aktarım talebi Yükseköğretim Kurulunun onayına bağlanmıştır.

Bunu bir örnekle açıklarsak;

Edebiyat Fakültesi Tarih bölümünün eğitim-öğretime açılabilmesi için asgari kadro sayısı 3 (üç) olarak belirlenmiştir. Tarih Bölümünün altında; Ortaçağ Tarihi, Yeniçağ Tarihi, Yakınçağ Tarihi, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Eskiçağ Tarihi, Genel Türk Tarihi ile Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi olmak üzere toplam 7 (yedi) Anabilim Dalı bulunmaktadır.

Devlet üniversiteleri mezkür yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin 4 üncü fıkrasına göre anabilim dalı sayısının iki katı üzerinden yani örneğimizdeki Tarih bölümü için on dörde kadar yükseltebilmektedir. Halihazırda bu bölümde YÖK'ün son kararına göre altıyı aşan her türlü kadro aktarım teklifi Yükseköğretim Kuruluna gönderilerek işlem tesis edilecektir. Fiili durumda üniversiteler sadece asgari kadro sayısının iki katına kadar kendi içerisinde kadro aktarımı yaparak ilan etme yetkisine haizdir.

2- Yükseköğretim Kurulu tarafından -öğrenci alımı durdurulan- yani bir anlamda kapanan bölümlere istenecek her türlü kadro aktarımı Yükseköğretim Kurulunun onayına tabi tutulmuştur.

Bu durumu şu şekilde özetleyebiliriz; ÖSYS yerleştirme sonuçlarına göre öğrenciler tarafından tercih edilmeyen programlara bir sonraki tercih döneminde yer verilmediği zaman Yükseköğretim Kurulu tarafından bu durumda olan ön lisans/lisans programlarına öğrenci alımı durdurulmaktadır.

Yükseköğretim Kurulu genellikle ÖSYS tercihlerinde 10 ve altında öğrenci yerleşen programlara bir sonraki tercih döneminde kontenjan vermemektedir. Dolayısıyla, YÖK'ün son yazısı çerçevesinde bu durumda olan programlara yapılacak her türlü kadro aktarım talebi Yükseköğretim Kurulu tarafından değerlendirilecektir.

3- Yükseköğretim Kurulunca henüz öğrenci kontenjanı belirlenmemiş programların eğitim-öğretime başlayabilmek için belirlenmiş asgari kadro sayısını aşan kadro aktarımları yeniden Yükseköğretim Kurulunun onayına bağlanmıştır. Durumu yine somut bir şekilde örnekleyecek olursak;

Örneğin, Eğitim Fakültesi İngiliz Dili Eğitimi Bölümüne ilk defa öğrenci alımı hedeflenmiş olsun. Bu programın asgari kadro sayısı halihazırda 3 (üç) olarak dikkate alınmaktadır. Dolayısıyla, yeni yazı çerçevesinde bu programda üçüncü kadroyu aşan her türlü kadro aktarım talebi Yükseköğretim Kurulunun onayına tabi tutulmuştur.

4- Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaştırılması kapsamındaki üniversiteler ihtisas alanlarıyla doğrudan ilgili birimler için asgari kadro sayısının üç katına kadar, Araştırma Üniversitelerinde ise asgari kadro sayısının dört katına kadar olan kadro aktarımları 31 Aralık 2019 tarihine kadar Üniversitelerce yapılabilecektir.

Sonuç olarak bakıldığında halen çoğu üniversitede doğru dürüst anlaşılamayan norm kadro uygulamalarının sağlıklı bir şekilde yükseköğretim kurumlarında yönetilebilmesi ve yetki devrinin suiistimal edilebileceği göz önüne alındığında; -2 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 6 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasına- uygun olarak üniversitelere kadro aktarım yetkisinin bütünüyle Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılmasının uygun olacağını değerlendiriyoruz.

Yavuz Selim KAPLAN