Küresel ekonomide düşük faiz dönemi

Ticaret savaşlarının ekonomileri daraltması, Ortadoğu ve Hong Kong gibi coğrafyalardaki belirsizlikler, küresel sistemdeki resesyon tehlikesini artırıyor. İran ve Çin'e yeni yaptırım mesajı veren Trumpizm politikalarının önümüzdeki birkaç yıl içinde finansal piyasaları yeni bir krize sokacağı endişesi kuvvetleniyor. Söz konusu karamsarlık, reel yatırım ve tüketici güvenini olumsuz etkiliyor. Büyümeyi yavaşlatan hatta gerileten bu duruma karşı devletler şimdiden önlem almaya başladı.

FED İNDİRİMİ SÜRDÜREBİLİR

Bu amaçla 47 ülkenin merkez bankası faiz indirimi silahını çekmiş durumda. Yılbaşından bugüne süren revizyon yarışına önceki gün Amerikan Merkez Bankası'nın (FED) 25 baz puanlık indirimle katılması, 'Dünya düşük faiz dönemine giriyor' söylemini güçlendirdi. Yüksel faizin yatırımların önünde ne denli büyük bir engel olduğunu gören ekonomi yönetimleri, ticaret savaşlarının oluşturduğu daralmanın etkilerini kırmaya çalışıyor. Önceki gün, FED Başkanı Jerome Powell'in "Eğer ekonomi terse dönerse daha geniş çaplı bir faiz indirim dizisi uygun olabilir" şeklindeki sözleri piyasalardaki bu algıyı güçlendirmeye yetti bile.

DÜNYA EKONOMİSİ BÜYÜMÜYOR

Küresel sistemdeki büyüyememe sorununa dikkat çeken Ekonomist Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu, risk artışına bağlı olarak faizlerin düşmeye başladığını söyledi. Avrupa'nın faiz düşürdüğünü ve 0,25 ile negatif olan oranların 0,50'ye çekilerek daha da aşağıya indirildiğini belirten Uzunoğlu, "Büyüyemeyen bir dünya ekonomisi görüyoruz. Sıfır faize, eksi faize rağmen ekonomiler büyüyemiyor. Bu da işlerin kötüye gittiğini gösteriyor" dedi.

AZERBAYCAN 5 KEZ MÜDAHALE ETTİ

Farklı ülkelerde faizlerde revizyon peşi sıra geliyor. Azerbaycan sene başından bugüne 5 kez faiz indirimine giderek bu yola en fazla başvuran merkez bankası oldu. Politika faizini yüzde 24'ten yüzde 16,50'ye kadar düşüren TCMB ise 750 baz puan ile en fazla faiz indiren kurum oldu. Ocakta Angola, Gana, Ermenistan, Gürcistan ve Malavi gibi ülkeler rakamları yenilerken, Şubat ayında onları Azerbaycan, Hindistan, Mısır, Jamaika, Paraguay ve Kırgızistan'da takip etti. Mart ayında Gürcistan ve Nijerya; Nisanda ise piyasalarda Ukrayna 0,50 baz puanlık indirime gitti.

Küresel büyüme tahminini düşürdü

OECD de küresel büyüme tahminini yüzde 3.2'den yüzde 2.9'a düşürdü. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) küresel görünüme ilişkin son raporunda giderek artan ticaret anlaşmazlıklarının küresel büyüme ivmesini finansal kriz döneminde görülen seviyelere indirdiği ve hükümetlerin uzun vadeli zarardan kaçınmak için gerekli çabayı göstermediği belirtildi. OECD'nin raporunda "Küresel görünüm giderek daha belirsiz bir hal aldı. Ticaret politikasındaki gerginliğin güven ve yatırımlara çıkardığı fatura büyüyor" ifadelerine yer verildi.

BU YÖNELİM TÜRKİYE'YE POZİTİF YANSIR

ABD ve Avrupa piyasalarının içinde bulundukları durum sebebiyle güçlü bir faiz indirimi trendi içerisinde olduğunu aktaran Ostim Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Murat Yülek, 6 ay ile 1 sene daha sürmesi beklenen faizlerdeki düşüşün makro iktisadi bakımdan Türkiye'ye olumlu yansımasını beklediklerini söyledi. Türkiye'de reel piyasada belli oranda yurt dışından fonlanan şirketler için de indirimin pozitif olduğunu aktaran Yülek, "Para otoriteleri oluşabilecek belirsizlik öncesi yatırım ortamını muhafaza etmek ve desteklemek adına faizleri indiriyor olabilir. Ayrıca, yavaşlamış ekonomileri hızlandırmak için de faiz indirimleri yapılabilir" değerlendirmesini yaptı.

AĞUSTOS AYINDA 21 ÜLKE BİRDEN

Öte yandan, Ağustos ayında da 21 ülke, önceki gün itibarıyla FED dahil olmak üzere 7 merkez bankası faiz indirim aksiyonu aldı. Politika faizini değiştirmeyerek yüzde eksi 0,1'de bırakan Japon Merkez Bankası BoJ da, parasal tabanın yıllık 80 trilyon yen artırılması programını da sabit tuttu. Kurum açıklamasında şu bilgiler yer aldı: "Yurt dışı ekonomilerde yavaşlamanın ve olumsuz risklerin arttığı ortamda, banka; fiyat istikrarı hedefine ulaşma amacına dikkat etmenin gerekli olduğuna karar verdi." Ekonomi çevrelerinde ise eksi faiz olarak adlandırılan politika da yeni büyüme politikaları ekseninde yeninden tartışılıyor.

Orhan Orhun Ünal