Pamukta neler oluyor?
Pamukta net ithalatçı olmamızın nedenleri düşünülüyor mu? Pamuk gibi kritik bitkilerin desteğinde ekim alanı sınırlandırması doğru bir yaklaşım mı? Destek ödemelerinin geciktirilmesinin ileriye dönük zararı olmaz mı?
Birçok sektör için önemi büyük olan pamuğun ithalata mahkum olması gittikçe kronikleşmektedir
Tarımda çiftçiye prim desteği şu günlerde dağıtılıyor. Ancak Pamukta, diğer ürünlere göre daha yüksek olan mazot ve gübre desteğinin ödemesi beklemeye alındı, ileriki bir tarihe ertelendiği söyleniyor. Sebep olarak da, uzaktan algılama yöntemiyle yapılan araştırmalarda bazı usulsüzlüklerin tespit edildiği gösteriliyor.
Ülkemizde pamuk üretimi Ege, Akdeniz ve Güneydoğu bölgelerinin bir kısmında yapılmaktadır. Son yıllarda üretim desteği iyice sınırlandırılan pamuğun ekim alanı, uzun yıllar içinde de %50 azalmıştır. İthalatı ihracatının yaklaşık 15 katı olan bir bitkide ekim alanını azaltmak doğru bir yaklaşım değildir.
Pamuk liflerinin insan sağlığı yönünden diğer liflere oranla daha iyi özelliklere sahip olması, tekstil, yağ, mobilya, kağıt ve selüloz gibi çok sayıda kullanım alanı olması son dönemlerde pamuğun önemini iyice artırmaktadır.
Son yıllarda ülkemizde ekim alanı iyice daraltılan pamuk üretiminde, ekimi yapılan pamuk çeşitlerinin %60'ı yabancı çeşitlerden oluşmaktadır. Ayrıca üretimin tüketimi karşılayamadığı pamukta, ithalat kronikleşmiştir.
Pamuk çiftçisi girdilerin yüksekliğinden dolayı maliyeti karşılamakta zorluk çektiği için pamuk üretiminden vazgeçmekle karşı karşıyadır. Üreticinin maliyeti denkleştirmek için bel bağladığı destekler gecikince ve sınırlı miktardaki üretime destek verilmesi de buna eklenince pamuk üretiminin daha da azalacağı bir gerçektir.
Tarımda tüm işleyiş ve üretim bir zincirin halkaları gibi bir birine bağlı olduğundan, bir halkadaki zayıflık veya gerileme diğer halkaları otomatikman etkilemektedir.
Pamuk üretiminde ekim alanı miktarının sınırlandırılması ve desteklerin geciktirilmesi daha pahalıya mal olabilir
Pamukta destek ödemelerinin geciktirilmesi ve verilecek desteğin ekim alanı miktarının sınırlandırılması;
- Çiftçinin emeğinin karşılığını alamaması ve pamuk üretiminden vazgeçmesi demektir,
- İthalatın artması demektir,
- Araştırma Enstitülerinde, daha yeni yeni ivme kazanan pamuk araştırmaları ve yerli çeşit geliştirme çalışmalarının durması ve geri gitmesi demektir,
- Yabancı menşeli tohumların girişine davetiye çıkarmak demektir,
- Yabancı firmaların rakipsiz bir şekilde ülkeye daha sağlam yerleşmesi demektir,
- Pamuk lifinden ve tohumundan elde edilen birçok ürünün fiyatının kontrolsüz bir şekilde artması demektir,
- Tekstil sektörünün dışarıya bağımlı hale gelmesi demektir.
Bunlar gibi daha birçok konuda olumsuz etkileri olacak uygulamanın öne çıkan nedeni; gerek Tarım Bakanlığının ve gerekse çiftçi örgütleri ile tarımsal STK'ların, tarımın birçok konusunda olduğu gibi pamuk konusunda da gerçekçi ve sorun oluşmadan sorunları önleyici bir stratejisinin olmayışıdır.
Bugün destek ödemelerini geciktirmenin ve destek için ekim alanı miktarının sınırlandırılması uygulamasının sonuçları daha büyük zararı peşinden getirebilir. Bu tür uygulamalar uzun vade daha maliyetli ve bağlantılı birçok alanı da içeren, daha kapsamlı zarar olarak karşımıza çıkar.
M. Murat GÜN