Kurumsal alımlarda fakülte sınırlandırmaları kaldırılmalı!

Bilindiği üzere, yükseköğretim sistemi içerisinde farklı fakülteler içerisinde aynı isme sahip bölümler bulunmaktadır. Bu noktada, fakültelerin isimleri farklı olup, mezun olan adaylar aynı yetki ve unvana haizdir. Buna dair somut örnekleri İşletme, İktisat, Kamu Yönetimi gibi bölümler üzerinden verebiliriz. Örneğin, bir yükseköğretim kurumunda bahsi geçen bölümler İşletme Fakültesi adı altında iken, başka üniversitede Siyasal Bilgiler Fakültesi ya da İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi bünyesindedir.

KPSS alımlarında nitelik kod kılavuzuna göre sadece "bölüm" seçimi yapıldığından, fakülte sınırlandırılması yapılamamaktadır. Haliyle, farklı fakültelerden mezun olan aynı bölüm diplomasına sahip herkes tercihte bulunabilmektedir. Ancak, kurumsal düzeyde yapılan alımlarda idarelerin tek bir fakülte ile ilanını sınırlandırması aynı bölüm mezunu olmalarına rağmen bazı adayların başvurusunu haliyle engellemektedir.

Yukarıda ifade etmeye çalıştığımız konuyu daha da somutlaştırmak amacıyla bir örnek ilan üzerinden sorunu ortaya koymaya çalışalım. Nevşehir Belediyesi 30 Ekim 2020 tarihli Resmi Gazete'de Tahsildar, Veznedar, Bilgisayar İşletmeni, Mutemet, VHKİ, Memur ve Zabıta Memuru olmak üzere farklı branşlarda personel almak üzere ilana çıkmıştır.

Tahsildar, Veznedar, Bilgisayar İşletmeni, Mutemet, Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni kadrolarına başvuracak adaylarda "İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin herhangi bir Lisans programlarından mezun olmak" şartı aranmaktadır. Oldukça kapsayıcı ve geniş katılıma imkan veren bu şartın aslında ince düşünüldüğünde bazı kişileri mağdur edebileceği görülmektedir.

Ülkemizdeki yükseköğretim sistemi üzerinden konuyu örneklendirecek olursak; Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının zaman zaman Üniversitelerin talepleri ve bölgelerin ihtiyaçları doğrultusunda ve Fakülte isimlerinde farklılık gösterebildiği gibi öğretim üyesi yeterlilikleri bakımından bu eğitimler bazı yerlerde Fakülte adı yerine Yüksekokul adı ile kurularak verilmektedir. "İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin" ifadesi kullanılırken de bunun sınırlarının ve değerlendirmelerinin neye göre nasıl yapılacağı konusunda da ayrı sorunlar yaratabileceği gözükmektedir. Şöyle ki; Ülkemizde 20 Üniversitede 'İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler' adını kapsayan Fakülte var. Fakülte ismindeki sorun haricinde bu Fakültenin altında bazı Bölüm mezunları var ki Fakülteden değil Yüksekokuldan mezun olmuştur ama Kanun önünde aynı hak ve yetkilere sahiptirler.

2547 sayılı Kanun'un 43/b maddesinin "Aynı meslek ve bilim dallarında, eğitim - öğretim yapan üniversitelerde, eğitim-öğretim, metod, kapsam, öğretim süresi ve yıl içindeki değerlendirme esasları bakımından eşdeğer olması ve öğrenimden sonra kazanılan unvanların aynı ve elde edilen hakların eşdeğer sayılması hususu Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine; öğretmen yetiştiren birimler için belirtilen esasların tespiti Milli Eğitim Bakanlığı ile de işbirliği yapılarak, Yükseköğretim Kurulunca düzenlenir." hükmü,

"Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik'in "Tanımlar" başlıklı 4 üncü maddesinin "d) Eşdeğer diploma programı: İsimleri aynı olan veya ilgili yönetim kurulları tarafından içeriklerinin en az yüzde sekseni aynı olduğu tespit edilen diploma programlarını, . ifade eder." hükmü, yer almaktadır.

YÖK, lisans programında isim çalışmasını sonuçlandırdı başlıklı haberimizde 11.03.2020 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu toplantısında "...Ek-1 tabloda yer alan mevcut bölüm/program isimleri ile yeni bölüm/program isimlerinin eşdeğer olduğuna.." karar verildiği açıklanmış, bu liste YÖK'ün YÜKSEKÖĞRETİM BÖLÜM/PROGRAM İSİMLERİ adresinde de yer almaktadır.

Ayrıca Fakülte ismine yönelik bir sınırlamaya gidilmesinden dolayı eğitimlerini yurtdışında tamamlayanlarla ilgili ayrı bir kısıtlayıcı sorun ortaya çıkarmaktadır. 2547 sayılı Kanun'un 7. Maddesinin 4. fıkrasının "p) Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından alınmış ön lisans, lisans ve lisans üstü diplomaların denkliğini tespit etmek," hükmü uyarınca YÖK tarafından verilen denklik belgeleri diploma programı adına göre verilmektedir.

Diğer taraftan, T.C. Anayasasının Kanun önünde eşitlik başlıklı 10 uncu maddesindeki "Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar." hükmüne rağmen, Kanun önünde aynı hak ve yetkilere sahip diploma sahiplerinin başvurularının sırf Fakülte adından kaynaklı engellenmesinin idare tarafından tamamen hatalı bir değerlendirme olduğu görülmektedir.

Şöyle ki yukarda mevzuattaki yerini açıkladığımız sorunu birkaç örnekle açıklayacak olursak;

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü mezunu bir aday Nevşehir Belediyesi ilanına başvurabilecekken; İktisadi ve İdari Bilimler haricindeki toplam 12 Fakülte ve Yüksekokulun (Açıköğretim Fakültesi, İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, İşletme Fakültesi, İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi, Ticari Bilimler Fakültesi, Uygulamalı Bilimler Fakültesi, Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu) Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü mezunu aday başvuru yapamayacak, Kanun önündeki eşit hak ve yetkilerini kullanamayacaklar.

Daha çok bilinen bir bölüm örneği verecek olursak; İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü mezunu bir aday bu ilana başvurabilecekken; bu fakülte haricindeki 9 Fakültenin (Açıköğretim Fakültesi, Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi, İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi, İktisat Fakültesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, İşletme Fakültesi, İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Yönetim Bilimleri Fakültesi) İşletme Bölümü mezunları başvuru yapamayacaklar.

İlanda istenen Fakülte adını barındıran İktisat Bölümü özelinde bile örnek verecek olsak 7 ayrı Fakültedeki (Açıköğretim Fakültesi, İktisadi İdari Ve Sosyal Bilimler Fakültesi, İktisat Fakültesi, İnsan Ve Toplum Bilimleri Fakültesi, İşletme Fakültesi, İşletme Ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi) İktisat Bölümü karşımıza çıkıyor.

Halbuki bu sorunun çözümü oldukça basittir. Burada fakülte ile sınırlandırmak yapmak yerine ÖSYM tarafından hazırlanan nitelik kod kılavuzları gibi İİBF bölümleri olarak ifade edilebilecek programların bir araya getirilerek, farklı fakültelerden mezun olan herkesin ilgili kadrolara eşit koşullarda müracaatına imkan verilebilecektir. Adalet terazisi eşitlik bakımından şaşmayacak, böylelikle hiçbir adayın ilana müracaatı yok yere engellenmemiş olacaktır.

Bu bağlamda, başta Nevşehir Belediyesi özelinde sunduğumuz için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü olmak üzere kurumsal düzeyde alım yapan tüm idarelere aynı isimli programların başvurularını fakülte düzeyinde sınırlandırmamaları konusunda gereken hassasiyeti göstermelerini talep ediyoruz.