Çığ felaketinde 8 bürokrata soruşturma izni çıkmadı

Van Bahçesaray-A1 ilçeleri arasında Karabet geçidinde 2020 yılında meydana gelen ve 41 vatandaşımızın hayatını kaybettiği çığ felaketinde sorumlulukları bulunduğu iddiası ile Vali, Komutanlar, Müdürler ve Kaymakam hakkında Mülkiye Teftiş tarafından ön inceleme yapılmıştır.

Hazırlanan rapor ile Van AFAD İl Müdürlüğü Birlik Müdürü hariç olmak üzere Van Valisi dahil 7 kişi hakkında soruşturma izni verilmesi talep edilmiştir. İçişleri Bakanlığı da soruşturma izni vermiştir.

Soruşturma izni verilenler Danıştay'a itiraz etmiştir.

Danıştay 1. Dairesi ilgililere isnat edilen eylemlerin, haklarında soruşturma yapılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığı gerekçesi ile itirazların kabulüne karar vermiş ve soruşturma iznini kaldırmıştır. İşte Mahkeme kararı

T.C. DANIŞTAY 1. DAİRESİ

Esas No.: 2020/1670

Karar No.: 2020/1674

Karar tarihi: 15.12.2020

KARAR

Haklarında Ön İnceleme

Yapılanlar:

1- K1 - Van Valisi

2- K2 - Van İl Jandarma Komutanı

3- K10- Van İl Jandarma Komutan Yardımcısı

4- K3 - Van AFAD İl Müdürü

5- K4 - Van AFAD İl Müdürlüğü Birlik Müdürü

6- K5 - Van İli, A1 Kaymakamı

7-_K6 - Van İli, A1 Jandarma Komando Tabur Komutanı ve İlçe Jandarma Komutan Vekili

8-_K7 - Van İli, A1 İlçe Jandarma Komutanlığı Kayaboğazı Jandarma Karakol Komutanı

İtiraz Edilen Karar: Haklarında ön inceleme yapılanlardan K5 için soruşturma izni verilmemesine, diğerleri için soruşturma izni verilmesine ilişkin İçişleri Bakanının 22.6.2020 tarih ve Mül.Tef.Ku.Bşk.2020/154 sayılı kararı.

Karara İtiraz Edenler: Haklarında soruşturma izni verilenlerin tümü.

Soruşturulacak Eylemler:

K1'in;

1- Van Bahçesaray-A1 ilçeleri arasında Karabet geçidinde 4.2.2020 tarihinde meydana gelen çığ olayında çığ altında kalan yolcu minibüsündeki 12 kişi ile yol açma çalışması yapan 2 kişiyi kurtarma çalışmalarında 7 kişinin sağ, 5 kişinin ölü olarak çıkarıldığı, çığ altında kalan 2 kişiyi arama çalışmalarına gece geç saatlerde hava muhalefeti ve ikinci çığ tehlikesi nedeniyle ara verildiği ve çığ altında kalan 2 kişinin sağ çıkarılma ihtimali bulunmadığı halde, İl Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu ile Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezinin Başkanı olarak uzmanlarla risk değerlendirmesi yapmadan arama kurtarma çalışmalarının 5.2.2020 tarihinde yeniden başlatılmasına karar vererek 5.2.2020 tarihinde ikinci çığın arama kurtarma çalışmalarına katılan görevlilerle bölgede bulunan vatandaşların üzerine düşmesi nedeniyle 77 kişinin sağ çıkarıldığı olayda 34 kişinin ölmesine neden olmak, koordinasyonsuzluk içinde çalışma yürütülmesine, arama kurtarma bölgesine yetkisiz kişilerin girmesine, burada tekrar çığ tehlikesi yaratacak, çalışmalarda karmaşa yaratacak faaliyetlere yol açmak, gerekli kararları alıp uygulamakta ve afet sonrası yürütülen çalışmalarda koordinasyonu sağlamakta yetersiz kalmak.

K2, K10, K8 ve K9'ın;

2- 5.2.2020 tarihinde çığ bölgesine arama kurtarma için gelen görevlilerle vatandaşların çığ riskine karşı durmaları gereken güvenli bölgeyi doğru tespit etmemek, güvenli bölgeyi ilk çığın oluştuğu bölgeye 100 metre mesafede belirleyip burada ateş yakılmasına izin vererek çok sayıda kişinin ateşin başında toplanması nedeniyle çığ altında kalan ve ölen sayısının çok fazla olmasına neden olmak.

K3 ve K4'in;

Van İl Müdahale Planına göre afet bölgesinde koordinasyonu sağlamakla görevli olmalarına rağmen, ilk çığdan itibaren çığ bölgesine gitmemek, çığ bölgesinde görev alan birimlerin koordinasyonunu sağlamamak.

İçişleri Bakanlığının 29.9.2020 tarih ve E.16967 sayılı yazısı ekinde gönderilen dosya, İçişleri Bakanının 22.6.2020 tarih ve Mül.Tef.Ku.Bşk.2020/154 sayılı kısmen soruşturma izni verilmesine, kısmen soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararı ve bu karara hakkında soruşturma izni verilenler tarafından yapılan itirazlar, Tetkik Hakimi K11'ın açıklamaları dinlenildikten sonra, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca incelendi;

Gereği Görüşülüp Düşünüldü:

Dosyanın incelenmesinden, 1 inci maddeden K1'e isnat edilen eylemle ilgili olarak, Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezleri Yönetmeliğinin 4 ve 7 nci maddelerinde, afet ve acil durum hizmetlerini yürütmek üzere (...) illerde valinin, kurulması valilerce gerekli görülen ilçelerde ise kaymakamın başkanlığında afet ve acil durum yönetim merkezlerinin kurulacağı ve bu Yönetmelikte öngörülen görevlerin yerine getirilmesinden kamu kurum ve kuruluşlarının en üst yöneticileri ile vali ve kaymakamların sorumlu olduklarının belirtildiği, çığ olayının meydana gelmesi üzerine Vali K1 tarafından resmi olarak Van İlinde ve A1 İlçesinde Acil Durum Yönetim Merkezinin kurulmadığı görülmekle birlikte, Valinin ilk çığ felaketini öğrendiği andan itibaren ilgili birimlerle gerekli görüşmeleri yaparak görevlileri olay yerine yönlendirdiği, Bahçesaray ve A1 Kaymakamları ile AFAD İl Müdürü ile görüşmeler yaptığı, bilgi aldığı, birimler arası gerekli koordinasyonu sağladığı, İçişleri Bakanlığı ile iletişime geçtiği, ilk çığdan sonra telefonla ve Hastanenin toplantı salonunda gerekli değerlendirmeleri yaparak arama kurtarma faaliyetlerinin koordinasyonunu sağladığı, diğer taraftan, A1 Kaymakamının ilk çığ olayından itibaren afet bölgesindeki çalışmalarda koordinasyonu sağladığı ve Vali ile iletişimde bulunduğu,

2 nci maddeden K2, K10, K8ve K9'a isnat edilen eylemle ilgili olarak, ilgililerin görevlerinin, bölgenin terör riski altında bulunması nedeniyle terör faaliyetlerine karşı arama kurtarma faaliyetinde bulunan kişilerin güvenliğini sağlamak ve araç geçişleri ile trafiği kontrol etmek olduğu, çığ riskine karşı güvenli alanı belirlemek konusunda herhangi bir görev ve sorumluluklarının bulunmadığı, kaldı ki, 5.2.2020 tarihindeki çalışmalar sırasında ilk çığ alanına 100 metre uzaklıkta bulunan emniyet ve takviye alanı olarak belirlenen yerde, şiddetli tipi ve dondurucu soğuk nedeniyle donma tehlikesi bulunan arama kurtarma görevlileri ile vatandaşların toplanarak ısındıkları, iş makinelerinin de bulunduğu söz konusu alanda hava şartlarının çok kötü olması ve çığ altında kalanların yakınları ile vatandaşların çalışmalara yakın bir bölgede bulunma gayretleri nedenleriyle kontrol noktasında tam bir hakimiyetin sağlanamadığı, bu nedenle çığ altında kalanların sayısının çok olduğu,

3 üncü maddeden ilgililere isnat edilen eylemle ilgili olarak, AFAD İl Müdürü K3 ve Yardımcısı ve K4'in ilk çığdan itibaren olay yerine gitmedikleri, 5.2.2020 tarihinde ise olay yerine gider gitmez ikinci çığın düşmesi sebebiyle çığ altında kaldıkları görülmekle birlikte, ilk çığ olayını haber alınca arama kurtarma faaliyetlerini gerçekleştirmek üzere AFAD görevlilerini ivedilikle olay yerine sevk ettirdikleri, gerekli arama kurtarma faaliyetlerini koordine ettikleri, konuyla ilgili ön incelemede, 4.2.2020 tarihindeki ilk çığ olayında 1 arama kurtarma köpeği ile birlikte 13 kişiden oluşan AFAD arama kurtarma ekibi ile 4 kişiden oluşan UMKE personeli ile birlikte 50 jandarma personeli ve 50 güvenlik korucusunun görev aldığı, 5.2.2020 tarihindeki çalışmalara başlangıçta 10 kişiden oluşan AFAD arama kurtarma ekibi ve 4 kişiden oluşan UMKE personeli ile birlikte 48 jandarma personeli ve 124 güvenlik korucusunun görev aldığı, ikinci çığın düşmesinin ardından AFAD İl Müdürlüğü tarafından 27 kişiden oluşan AFAD arama kurtarma ekibi ile birlikte 95 jandarma personelinin bu yere sevk edildiği, anılan görevliler tarafından 4.2.2020 tarihinde ilk çığın altında kalan 7 kişinin sağ, 5 kişinin ölü olarak çıkarıldığı, 5.2.2020 tarihli ikinci çığın altından ise 77 kişinin sağ, 34 kişinin ölü olarak çıkarıldığının belirtildiği, bu nedenle ilgililer tarafından olay yerine gidilmese de arama kurtarma personelinin gönderildiği ve çığ bölgesinde görev alan birimlerin koordinasyonunun sağlandığı anlaşılmıştır.

Bu nedenlerle 1 inci, 2 nci ve 3 üncü maddelerden ilgililere isnat edilen eylemlerin, haklarında soruşturma yapılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığı anlaşıldığından, itirazların kabulüyle İçişleri Bakanının 22.6.2020 tarih ve Mül.Tef.Ku.Bşk. 2020/154 sayılı kararının; 1 inci maddeden K1, 2 nci maddeden K2, K10, K8 ve K9, 3 üncü maddeden de K3 ve K4 için soruşturma izni verilmesine ilişkin kısımlarının kaldırılmasına, dosyanın karar ekli olarak İçişleri Bakanlığına, kararın birer örneğinin itiraz edenlere gönderilmesine 15.12.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.