Güvenlik soruşturması için oluşturulan Değerlendirme Komisyonu'nda yaşanan sıkıntılar (2)

Bir önceki bölümde belediyelerde "Değerlendirme Komisyonu" kurulurken üst kademe yöneticisi kim olacak sorusuna yanıt aramıştık. Bu bölümde de komisyonu oluşturacak diğer dört üyenin belirlenmesine ilişkin sıkıntı üzerinde durulacaktır:

7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununun 7 nci maddesinde, " (1) Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla Değerlendirme Komisyonu kurulur. Değerlendirme Komisyonu; Cumhurbaşkanlığında İdari İşler Başkanının görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında genel sekreter yardımcısının, bakanlıklarda bakan yardımcısının, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektör yardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında, teftiş/denetim, personel ve hukuk birimleri ile uygun görülecek diğer birimlerden birer üyenin katılımıyla başkan dahil en az beş kişiden ve tek sayıda olacak şekilde oluşturulur. Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis ve hizmetlerde istihdam edilecekler hakkındaki değerlendirme, ilgili bakanlık ya da kamu kurumları bünyesindeki Değerlendirme Komisyonunca yapılır." hükmüne istinaden;

Belediye başkanının belirleyeceği; "GENEL SEKRETER, GENEL SEKRETER YARDIMCISI, GENEL MÜDÜR, GENEL MÜDÜR YARDIMCISI, DAİRE BAŞKANI, BAŞKAN YARDIMCISI başkanlığında teftiş/denetim, personel ve hukuk birimleri ile uygun görülecek diğer birimlerden birer üyenin katılımıyla oluşturulacaktır" açıklaması yapmıştık.

Peki, "teftiş/denetim, personel ve hukuk birimleri ile uygun görülecek diğer birimlerden birer üye" ibaresi ne kadar uygulanabilir?

Belediye Ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke Ve Standartlarına Dair Yönetmeliğin 5 inci maddesinde, "(1) Belediye ve bağlı kuruluşları ile mahalli idare birlikleri, hukuki durumları ve hizmet özelliklerine göre altı ana gruba ayrılmıştır. Bu gruplar;

a) (A) Grubu: Büyükşehir Belediyeleri,
b) (B) Grubu: İl Belediyeleri,
c) (C) Grubu: Büyükşehir İlçe Belediyeleri,
ç) (D) Grubu: İlçe ve Belde Belediyeleri,
d) (E) Grubu: Belediye Bağlı Kuruluşları,
e) (F) Grubu: Mahalli İdare Birlikleri,

şeklinde tespit edilmiş ve Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan (Değişik ibare:RG-8/4/2020-31093) 2019 yılı adrese dayalı nüfus sayımında belirlenen nüfuslara uygun olarak yeniden düzenlenerek bu Yönetmeliğe eklenmiştir. Her grup kendi nüfusuna göre alt gruplara ayrılmış; (B), (C) ve (D) gruplarındaki belediyeler; ilçe merkezi, sanayi veya ticaret ve turizm niteliklerinden birini taşıması durumunda bir üst, iki özelliğe sahip olması durumunda iki üst, üç özelliğe sahip olması durumunda üç üst nüfus grubuna çıkarılmıştır. (E) grubunda yer alan belediye bağlı kuruluşları ile (F) grubunda yer alan mahalli idare birlikleri hizmet özelliklerine göre tasnif edilmiştir."

6 ncı maddesinde, "(1) 5 inci maddede belirtilen cetvele göre tasnif edilen; (A), (B), (C), (D), (E) ve (F) grupları ile bu gruplara ait alt gruplara ilişkin norm kadro standartları, Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-2 Belediye ve Belediye Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro Standartları Cetvellerinde belirlenmiştir. Buna göre;

a) (Değişik:RG-10/4/2014-28968) (A) Grubu: Büyükşehir Belediyeleri Norm Kadro Standartları Cetveli 6 alt grup
b) (Değişik:RG-10/4/2014-28968) (B) Grubu: İl Belediyeleri Norm Kadro Standartları Cetveli 8 alt grup
c) (Değişik:RG-12/9/2010-27697) (C) Grubu: Büyükşehir İlçe Belediyeleri Norm Kadro Standartları Cetveli 19 alt grup
ç) (Değişik:RG-10/4/2014-28968) (D) Grubu: İlçe ve Belde Belediyeleri Norm Kadro Standartları Cetveli 15 alt grup
d) (Değişik:RG-10/4/2014-28968) (E) Grubu: Belediye Bağlı Kuruluşları Norm Kadro Standartları Cetveli 9 alt grup
e) (Değişik:RG-12/9/2010-27697) (F) Grubu: Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro Standartları Cetveli 2 alt grup
olarak tespit edilmiştir.

(2) Mahalli idareler kadrolarını Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-2 Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro Standartları Cetvellerinde her alt grup için belirlenen standarda uygun olarak tespit ederler."

9 uncu maddesinde, "(1) Bu Yönetmeliğe ekli cetvellerde alt gruplar için unvan ve sayı itibarıyla tespit edilenler dışında kadro kullanılamaz. Ayrıca Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-2 ve Ek-3'de unvan, personel grubu ve sayı itibarıyla alt gruplar için belirlenen memur ve sürekli işçi kadro toplamı aşılamaz. Ancak, memur ve sürekli işçi kadro sayıları, tespit edilen memur ve işçi kadro sayısından daha az sayıda belirlenebilir."

Norm Yönetmeliği eki cetvellerde neler yer alıyor?

1- Büyükşehir Belediyeleri nüfusa göre 6 gruba ayrılmış ve tamamında;

Teftiş Kurulu Başkanı
İnsan Kaynakları Ve Eğitim Dairesi Başkanı
I. Hukuk Müşaviri
olacağı belirtilmiştir.

2- İl Belediyeleri

(B) Grubu: İl Belediyeleri Norm Kadro Standartları Cetveli
Nüfus kıstasına göre; B1-B8 olarak bakıldığında
Hukuk İşleri Müdürü
Teftiş Kurulu Müdürü
Diğer Müdür (İnsan Kaynakları Ve Eğitim Müdürü)

3- (C) Grubu: Büyükşehir İlçe Belediyeleri Norm Kadro Standartları Cetveli

Nüfusu 99.999 olanlarda
Diğer Müdür (İnsan Kaynakları Ve Eğitim Müdürü)

100.000-149.999 olanlarda ilaveten
Hukuk İşleri Müdürü

150.000 ve sonrasında konumuzla alakalı
Hukuk İşleri Müdürü
Teftiş Müdürü
Diğer Müdür (İnsan Kaynakları Ve Eğitim Müdürü)

4- (D) Grubu: İlçe Ve Belde Belediyeleri Norm Kadro Standartları Cetveli

Nüfusu 5000 ile 99.999 arası ise
sadece İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü

Nüfusu 99.999-175.000 ve üzeri ise
Hukuk Hizmetleri Müdürü
Diğer Müdür (İnsan Kaynakları Ve Eğitim Müdürü)

Uygulamada yaşanan sorunlar nasıl çözülecek?

"Teftiş/denetim, personel ve hukuk birimleri ile uygun görülecek diğer birimlerden birer üye" ibaresinden en az 5 üyenin 3 ünün teftiş/denetim, personel ve hukuk birimlerinden olacağı anlaşılmaktadır. Yakarıda görüldüğü üzere, birçok belediye (ilçe ve belde belediyesi) bunu sağlayamamaktadır.

Nüfusu 7.499'a kadar olan ilçe ve belde belediyelerinde toplam 4 hizmet birimi oluşturulabileceği göz önüne alındığında uygulamada ortaya çıkabilecek karmaşa hayli fazla olacaktır.

Arşiv araştırmasına itiraz edecek kişi komisyonun oluşumuna dahi dava açsa kazanması mümkündür.

Nitekim Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliğinde "İl ve ilçe belediyelerinde, belediye başkanı tarafından belirlenen belediye başkan yardımcısının başkanlığında, hiyerarşik konumları dikkate alınarak belediyedeki memurlar," denilmek suretiyle Norm Kadro Yönetmeliği dikkate alınmıştır.