Dekanın atamayı önerdiği öğretim üyesi adayını rektör reddebilir mi?

Bilindiği üzere, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 13 üncü maddesinin (b) fıkrasının 3 üncü alt bendinde; "Üniversitenin yatırım programlarını, bütçesini ve kadro ihtiyaçlarını, bağlı birimlerinin ve üniversite yönetim kurulu ile senatonun görüş ve önerilerini aldıktan sonra hazırlamak ve Yükseköğretim Kuruluna sunmak" Rektörün görevleri arasında sayılmıştır.

Bununla birlikte, aynı Kanunun 23 üncü maddesinin (a) fıkrasında ise "Yükseköğretim kurumlarında açık bulunan doktor öğretim üyesi kadroları rektörlükçe ilan edilir. İlan edilen bu kadrolara fakültelerde dekan; diğer birimlerde müdürler, biri o birimin yöneticisi biri de o yükseköğretim kurumunun dışından olmak üzere üç profesör veya doçent tespit ederek bunlardan adayların her biri hakkında yazılı mütalaa isterler. Dekan veya ilgili müdür yönetim kurullarının görüşünü aldıktan sonra önerilerini rektöre sunar. Atama rektör tarafından en çok dört yıl süre ile yapılır. Her atama süresinin sonunda görev kendiliğinden sona erer. Görev süresi sona erenler yeniden atanabilirler." Hükmü bulunmaktadır.

İlave olarak, "Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve Atanma Yönetmeliği'nin 6 ncı maddesinin 4 üncü fıkrasında ise "Dekan veya ilgili müdür yazılı görüşlerin alınmasından sonra ilk yönetim kurulu toplantısında aday veya adaylar hakkında ayrı ayrı görüş alır. Bir açık kadroya birden fazla adayın başvurması halinde yönetim kurulu gerekçeli olarak tercihini belirtir. Dekan veya ilgili müdür kanaat ve önerilerini rektöre sunar. Rektör atamanın yapılıp yapılmayacağına karar vererek gerekli işlemleri yürütür." ifadesi yer almaktadır.

Bu hükümler çerçevesinde değerlendirildiğinde, üniversiteye bağlı akademik birimlerin öğretim elemanı kadro ihtiyaçlarını birimlerin görüşlerini almak suretiyle hazırlamak, ilgili olarak adaylarda aranacak nitelikleri belirleyerek ilan etmek Rektörün görev ve yetkileri arasında sayılmış ve Rektör Üniversitenin ve bağlı birimlerinin öğretim kapasitesinin rasyonel bir şekilde kullanılmasında ve geliştirilmesinde, takip ve kontrol edilmesinde ve sonuçlarının alınmasında birinci derecede yetkili ve sorumlu kılınmıştır.

Diğer taraftan, 10.07.2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin "Açıktan ve nakil suretiyle atama sayıları" başlıklı 11 nci maddesi çerçevesinde yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararına ekli cetveller doğrultusunda Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından üniversitelere tahsis edilen öğretim üyesi atama izni sayısı kadar açıktan veya nakil suretiyle atama işlemleri gerçekleştirilmektedir.

Dolayısıyla, ilgili akademik birimlerin ihtiyaçları doğrultusunda Rektörün izniyle ilan edilen kadrolara, yine aynı yetkili makam tarafından yıllık atama izni sayısı gibi diğer parametreler de dikkate alınmak suretiyle tahsis edilen kadroların etkili, amacına uygun olarak kamu yararı ve hizmet gerekleri (diğer birimlerin acil öğretim üyesi ihtiyaçları, yeni açılan akademik birimler, asgari kadro yeterlilikleri) doğrultusunda atama yapılmama yönünde karar verebilmesi mümkündür. Zira Dekan, mevzuat gereği ilan sonrası başvuru ve değerlendirme sürecini yönetip teklif makamı olarak konumlanırken, atamaya yetkili makam Rektörün sorumluğu her halde ağır olduğundan haklı gerekçeler eşliğinde takdir yetkisini kullanması en doğru olanıdır.