Öğrenciler, üniversitelerde akademik kurullara katılabilir mi?

Yükseköğretimde yaşanan küresel değişimlerin etkisiyle birlikte üniversitelerde eğitim ortamı "öğrenci odaklı" bir anlayışla sürdürülmekte; buna paralel olarak yükseköğretim kurumlarında karar alma mekanizmalarında öğrenci katılımı da oldukça önemsenmektedir.

Özellikle, 2018 yılında ülkemizde yükseköğretim kurumlarının eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ile idari hizmetlerinin kalite düzeylerine ilişkin ulusal ve uluslararası kalite standartlarına göre değerlendirmeler yapmak, iç ve dış kalite güvencesi, akreditasyon süreçleri ve bağımsız dış değerlendirme kurumlarının yetkilendirilmesi süreçlerini yürütmek üzere kurulan Yükseköğretim Kalite Kurulunun (YÖKAK) çarpan etkisiyle birlikte öğrencilerin üniversitelerde en üst organ olan Senato dahil olmak üzere tüm kurullarda yaygınlaşmaya başlamıştır.

Diğer taraftan, "Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Konseyleri ve Yükseköğretim Kurumları Ulusal Öğrenci Konseyi Temsilciliği" ülkemizdeki yükseköğretim kurumlarına kayıtlı ön lisans ve lisans öğrencilerinin eğitim, sağlık, spor ve kültürel ihtiyaçlarının karşılanması ve geliştirilmesinde haklarını gözetmek, ulusal çıkarlar konusunda duyarlı olmalarını sağlamak, yükseköğretim kurumları yönetim organları ile öğrenciler arasında etkili bir iletişim kurarak öğrencilerin beklenti ve isteklerini yönetim organlarına iletmek ve öğrencilerin eğitim-öğretim konusundaki kararlara katılımını sağlamak amacıyla oluşturulan Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Konseyleri ile bunları ulusal ve uluslararası düzeyde temsil etmek için Yükseköğretim Kurumları Ulusal Öğrenci Konseyinin kuruluş, görev, yetki ve çalışma esaslarını düzenlemek amacıyla 13 Haziran 2020 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girilmiştir.

İlgili Yönetmeliğin 8 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde "Temsil ettiği bölüm/program/anabilim dalı/anasanat dalındaki öğrencilerle bu birimlerin yönetim organları arasında iletişimi geliştirmek" görevi bölüm temsilcilerine verildiği gibi, aynı Yönetmeliğin 12 nci maddesinin 1 inci fıkrasının (d) bendinde de "Öğrenciler ile ilgili konuların görüşülmesi sırasında ilgili yükseköğretim kurumunun senato ve yönetim kurulu toplantılarına katılmak." görevi de Öğrenci Konsey Başkanına verilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşıldığı üzere, ilgili bölüm/program öğrenci temsilcileri kayıtlı oldukları akademik birimlerin yönetim organları ile öğrenciler arasında iletişimi geliştirmekle görevlendirilirken; Öğrenci Konsey Başkanının ise doğrudan Senato ve Yönetim Kuruluna öğrenciler ile ilgili konuların görüşülmesi sırasında katılımının sağlanması istenmiştir.

Ne yazık ki üniversitelerde akademik kurullara öğrenci katılımıyla ilgili uygulamada henüz bir birliktelik sağlanabilmiş değildir. Bazı üniversitelerimiz en önemli paydaş olan öğrencilerin temsilcilerini hiçbir akademik kurula davet etmemekte, bazıları ise 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununda düzenleme olmadığı halde Senato ve Üniversite Yönetim Kuruluna katılan öğrenci temsilcilerine "oy hakkı" vermektedir. Özellikle oy hakkı meselesi yasada düzenleme olmadığı için bu şekilde alınan kararların idari yargıya konu olması halinde sakatlanmasına sebebiyet verebilecektir.

Üniversitenin en üst organı olan Senato ve Üniversite Yönetim Kurulu toplantılarına katılım sağlayan öğrenci konsey başkanının da bölüm temsilcilerinde olduğu gibi öğrencileri ilgilendiren konularda doğrudan katılmak yerine öğrencilerle iletişimi sağlamakla görevlendirilmesi ve toplantılara gözlemci sıfatıyla katılarak görüşlerini bildirebilmesine imkan verilmesi hukuki zeminde daha sağlam işlem olacaktır.

Sonuç itibarıyla, yükseköğretimde "öğrenci odaklı eğitim" anlayışının yerleşebilmesi için üniversitelerde akademik kurullara en üst akademik organ olan senatodan başlayarak öğrenci temsilcilerinin katılımlarının sağlanması büyük önem arz etmekle birlikte, 2547 sayılı Kanunda yer almadığı için oy hakkı olmadan gözlemci düzeyinde görüşlerinin alınması daha yerinde bir adım olacaktır.