İstifa sonrası engellilikten nasıl emekli olunur?

20 yıllık iken istifa eden memur istifadan sonra oluşan bir rahatsızlıktan dolayı yüzde 40 engelli raporu ile nasıl emekli olur?

5434'e tabi memurlar hakkında engellilikten dolayı emeklilikleri 5434 sayılı Kanun Madde 39 hükmü ve 5510 sayılı Kanun Geçici Madde 4 hükmüne istinaden yapılmaktadır.

5434 sayılı Kanun Madde 39 hükmü gereği engellilik mevzuatına uygun olarak göreve memurluğa başlamış olanların en az 15 yıl hizmetleri olması şartıyla engelliliklerinden dolayı istekle emekli aylığı bağlanması mümkün olabilmektedir.

Ayrıca, memurluğa başlamadan önce engelli olduklarını belgeleyenler hakkında da 15 yıl hizmet yıllarının olması kaydıyla emekli olabilmeleri mümkün olmaktadır.

Yani, engelli mevzuatına tabi olarak göreve girmese de, görevden önce en az % 40 oranında engelli olduklarını, doğuştan engelli olduklarını ispat eden belgeleri olanlarda 15 hizmet yıllarının olması şartıyla istekleri halinde emekli olabilmektedirler.

Ayrıca, 5510 sayılı Kanun Geçici Madde 4 hükmü gereği de, göreve girdikten sonra haklarında düzenlenen sağlık raporlarına göre de işlem yapılabilmektedir. Bu raporların Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca incelenmesi gerekir. SGK Sağlık Kurulu bu incelemeyi yapması sonucu memurun çalışma gücündeki kayıp oranını;

- % 50 ila % 59 arasında olduğunu tespit ederse memurun da en az 5760 gün (16 yıl) hizmeti varsa emekli olması mümkün olmaktadır.

- Şayet % 40 ila % 49 arasında olduğunu tespit ederse bu defa en az 6480 gün (18 yıl) hizmet aranmaktadır.

Sosyal Güvenlik Kurumu 2021 tarihinde Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde değişiklik yapmış ve bu değişiklikle 5434'e tabi memurlardan göreve girdikten sonra çalışma gücü kaybı ortaya çıkanların, rahatsızlıklarından dolayı emeklilik talebinde bulunulmasında görevde olma şartını kaldırmıştır.

Yeni duruma göre engellilikten dolayı aylık bağlanması müracaatının memur iken yapılmayacak olanlar istisnası sınırlı olarak sadece çalışmaya başladıktan sonra çalışma gücü kaybı ortaya çıkanlar olarak belirlenmiştir.

Sonuç bağlamında değerlendirmemiz;

Yönetmelik değişikliği kapsamında 20 yıllık hizmeti bulunan memur istifa ettikten sonra rahatsızlığı ortaya çıkar ve bu rahatsızlık durumunu sağlık kurulu raporları ile belgelemesi durumunda, müracaatını Sosyal Güvenlik Kurumuna yapabileceğini, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca da durumunun incelenmesi neticesinde, çalışma gücü kayıp oranının % 40 olduğunu tespit etmesi halinde 6480 gün (18 yıl) SGK prim şartını da yerine getirmiş olacağından engellilikten dolayı yaşlılık aylığı bağlanabileceğini, değerlendirmekteyiz.

İlgili hükümler:

5510 sayılı Kanun Geçici Madde 4 hükmü;

"Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmaya başlamış olup, çalışmaya başlamadan önce ilgili mevzuatına göre alınmış ve en az % 40 oranında engelli olduklarını gösterir sağlık kurulu raporu bulunanlar ile en az % 40 oranında doğuştan engelli olduklarını belgeleyenlerden aylık talep tarihinde bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanlara; en az 5400 gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş ya da emekli keseneği ödenmiş olması kaydıyla, istekleri halinde bu madde hükümleri esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak çalışmaya başladıktan sonra, Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

a) % 50 ila % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 5760,

b) % 40 ila % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 6480,

gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması kaydıyla, haklarında bu fıkra hükümleri uygulanır.^"

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Geçici Madde 14 hükmü

"(1) Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmaya başlamış olup, çalışmaya başlamadan önce ilgili mevzuatına göre alınmış ve en az %40 oranında özürlü olduklarını gösterir sağlık kurulu raporu bulunanlar ile en az %40 oranında doğuştan özürlü olduklarını belgeleyenlerden aylık talep tarihinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanlara; en az 5400 gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş ya da emekli keseneği ödenmiş olması kaydıyla, istekleri halinde bu madde hükümleri esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak çalışmaya başladıktan sonra, Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

a) Yüzde 50 ila %59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 5760,

b) Yüzde 40 ila %49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 6480,

gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması kaydıyla, haklarında, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır. (Ek cümle:RG-18/8/2021-31572) Bu şekilde aylık bağlanacak sigortalıların, aylık talep tarihinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olmaları şartı aranmaz."