Görevden alınan memur, ek gösterge farkının kesilmemesini isteyebilir mi?

5434 e tabi memurlar için ek gösterge emeklilikte önemli bir unsurdur.

Soru; İyi günler Ek göstergeden faydalanan bir çalışan ek göstergesi olmayan YHS Hizmetli kadrosuna atanırsa personelin ek gösterge karşılıkları 5434 sayılı kanunun Ek 67. Maddesine istinaden şahıstan kesilerek emekli sandığına gönderilmeye devam edilirse şahıs emekli olduğunda daha önce hak etmiş olduğu Ek göstergeden faydalanabilir mi. Teşekkür ederim

Detaylar:

Çalışma hayatları içerisinde ek göstergeli görevlerden yüksek ek göstergeli görevlere atanma olduğu gibi, ek göstergeli veya yüksek ek göstergeli bir görevden alınmak suretiyle ek göstergesiz veya daha düşük ek göstergeli görevlere atamalar da olabilmektedir.

Örneğin; 2200 ek göstergeli şube müdürü iken 3600 ek göstergeli daire başkanı, 6400 ek göstergeli genel müdür, 3600 ek göstergeli genel müdür yardımcısı unvanlarına atanıp bu görevlerinden sonra da yine 2200 ek göstergeli şube Müdürü, müşavir gibi daha az ek göstergeli göreve tekrar atananlar olabilmektedir.

Yine, yüksek 2200 ek göstergeye sahip memur iken ek göstergesi olmayan derecelere veya görevlere (örneğin memur iken, hizmetli kadrosuna) atamalar da olabilmektedir.

Bu durumda ilgililer yüksek ek göstergeli görevlerinden daha düşük ek göstergeli görevlere atandıklarında Sosyal Güvenlik Kurumu kesintileri yine yüksek ek gösterge üzerinden olmaktadır. Bu durum ise ilgililerin görev aylıklarının biraz da olsa azalmasına neden olabilmektedir.

5434'e tabi memurların çalışma hayatları boyunca en yüksek emekli aylığı ve ikramiye ödenmesini sağlayan görevleri esas alınarak emeklilik işlemleri tesis edilir. Bu işlemlerde son bulunduğu görevlerin etkisi olmaz. Yani kişi çalışma hayatında 2200 ek göstergeli görevini yapmış ve daha sonra ek göstergesiz bir görevden emekli olsa dahi yine 2200 ek göstergeden emeklilik işlemleri tesis edilir. Aynı şekilde 3600, 6400 ek göstergeli görevlerde bulunmuş ve daha sonra 2200 ek göstergeli bir göreve atanmış kişilerde yine emeklilik işlemlerinde 3600, 6400 ek gösterge esas alınır, son görevi esas alınmaz.

Sonuçta, memurlar, çalışma sürelerince hangi görevin ek göstergesi yüksek ise o ek gösterge uygulanarak emekli aylık ve emekli ikramiyesini alırlar.

Sosyal güvenlik işlemlerinde memurlardan çalışma sürelerince kesenek kesilir, aynı şekilde Kurumlarda kişiler adına kurum karşılığı olarak Sosyal Güvenliğe prim öderler, aynı şekilde genel sağlık sigortası primi de öderler.

5434 sayılı Kanun Ek Madde 67 hükmü gereği de, ek göstergeli görevlerinden, daha düşük ek göstergeli veya ek göstergesiz bir göreve atanmalarda, ek gösterge farklarından doğan SGK prim farkının tamamı da kişilerden emekli olacakları zamana kadar kesinti yapılarak Kurumlarca SGK na gönderilir.

Bu işlemi sosyal güvenliğin emekli statüdekilere ödenecek aylık tutarlarının bir nebze karşılanması olarak izah edebiliriz.

Bu bağlamda, genel olarak kapsama giren 5434 e tabi memurlara yönelik olan bu işleme göre Sosyal Güvenlik Kurumu ödenecek aylık ve ikramiyelerde yüksek olan ek göstergeyi uygulayabilmesi için memurdan/kurumlardan kesenek ve karşılık farkını talep eder.

Konu ile ilgili hüküm 5434 sayılı Kanun ek madde 67'de bulunur.

"Daha önce atanmış ya da seçilmiş oldukları kadro, görev veya aylık almış oldukları dereceler için belirlenmiş olan ek göstergelerden daha düşük ek gösterge ödenmesi gereken veya ek göstergesi olmayan bir kadro, görev veya dereceye atanan ya da seçilenler; daha önceden yararlanmış oldukları ek gösterge rakamı ile halen bulundukları kadro, görev veya dereceye ilişkin ek gösterge rakamı arasındaki farktan kaynaklanan kesenek ve karşılık tutarının tamamının aylıklarından kesilmesi suretiyle emeklilik açısından yüksek olan ek göstergeden yararlanmaya devam ederler. Bu Kanunun 12 nci maddesinin (II) numaralı fıkrasının (n) bendinde sayılanlar hariç, atandıkları veya seçildikleri kadro, görev ya da derecede en az altı ay görev yapmaksızın ek göstergesi daha düşük bir kadro, görev ya da dereceye atanan veya seçilenler hakkında bu fıkra hükümleri uygulanmaz..."

Hükmün yorumu:

Madde hükmü açık olarak, ek göstergesi yüksek olan bir görevden daha düşük ek göstergeli veya hiç ek göstergesi olmayan bir göreve atanmalarda, müktesep olarak kazandıkları ek göstergelerin emekliliklerinde de uygulanabilmesi için kesenek ve karşılık farklarının tamamının kişilerin aylıkların kesilmesi gerektiğini belirtmiştir.

Yani görevde iken sadece kesenek farkı kişilerden alınmakta, ancak daha düşük ek göstergeli veya ek göstergesiz göreve gelinmede bu defa hem kesenek, hem de karşılık tutarlarının tamamı memurdan karşılanmaktadır.

Bu hüküm, çalışırken her ne kadar zarar gibi görünse de, emeklilikte alınacak aylık ve ikramiyenin yüksek tutarda olması dikkate alındığında zarar görünümü ortadan kalkmaktadır.

Peki ek göstergeli bir görevden ek göstergesiz bir göreve atanma durumu olursa ne olur?

Bu durumda da yine aynı şekilde SGK. kesintilerinin tamamı ilgililerden karşılanır. Ancak burada karşılaştırılacak bir fark bulunmadığından yüksek ek göstergenin tamamı fark alınmada uygulanacak rakam olduğunu değerlendirebiliriz.

Bu bağlamda, bu durumda olan memurların 5434 sayılı Kanun Ek Madde 67 'de bulunan "ek göstergesi olmayan bir kadro, görev veya dereceye atanan ya da seçilenler" ibare yürürlükte bulunduğu sürece ek gösterge farkının kesilmemesini talep etmeleri sonucu değiştirmeyecek, kurumların da bu işlemi memurlardan talep almaksızın zorunlu yapması gerekeceğini değerlendirmekteyiz.

Bu işlem sadece 5434'e tabi memurlar için geçerli bir işlem olup, 5510'a tabi memurlar açısından uygulanmaz. 5510'a tabi memurlarda böyle bir uygulama/sorun bulunmamaktadır. 5510'a tabi memurlarda hangi görevde ise o görevin görev aylığı ne ise, bu aylık tutarlarından prim kesilmektedir. Yani, genel müdür iken genel müdür maaşından, daire başkanı iken daire başkanı maaşından, müdür iken müdür maaşından, müşavir iken müşavir maaşından, uzman iken uzman maaşından, memur iken memur maaşından kesinti yapılır, herhangi bir fark alınma işlemi olmaz.

Açıklamalarımız bağlamında sonuç olarak değerlendirmemiz:

Ek göstergeli görevden ek göstergesiz bir görev değişikliğinde zorunlu olarak SGK kesinti farklarının tamamının kişiden kesilerek SGK na gönderilmesi gerektiğini, kişinin emeklilik işlemlerinde ise daha önce kazanmış olduğu ek göstergeli görevi üzerinden emeklilik işlemlerinin tesis edilmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.