Türkiye'de Kamu Personel Yönetimiyle İlgili Bir Kurum Yok! DPB acilen yeniden kurulmalı!

KAMU PERSONEL REJİMİ VE DEVLET TEŞKİLATLANMASINDA YAŞANAN SORUNLAR

İdari İşler Başkanlığı yayınladığı yazıyla kendisine kamu personel rejimiyle ilgili yöneltilebilecek sorunlar hakkında soru sorulmasını zorlaştırdı.

Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı, 21.04.2021 tarihli ve E-74073113-010.99-17114 sayılı yazısıyla, "Kamu kurum ve kuruluşlarının memur ve diğer kamu görevlilerine ilişkin mevzuatın uygulanmasında ortaya çıkan tereddütlere yönelik görüş taleplerinin değerlendirilmesi amacıyla; Cumhurbaşkanlığı bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşları ile diğer kurum ve kuruluşların görüş talepleri bu kurum ve kuruluşların personel birimleri vasıtasıyla üst yönetici veya yardımcısı imzasıyla, bakanlıklar ile bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşların görüş talepleri bağlı, ilgili ve ilişkili olunan bakanlık personel birimleri vasıtasıyla bakan yardımcısı imzasıyla, mahalli idareler, bağlı kuruluşları ve mahalli idare birliklerinin görüş talepleri ilgisine göre Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığının ilgili birimleri vasıtasıyla bakan yardımcısı imzasıyla, yükseköğretim kurumlarının görüş talepleri Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı personel birimi vasıtasıyla Yükseköğretim Kurulu Başkanvekili imzasıyla, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığına iletilecektir" şeklinde yazı yayınlayarak kendilerine görüş sorulmasını zorlaştırmıştır. Bu sebeple, kamu kurum ve kuruluşları personel mevzuatına ilişkin görüş taleplerini iletmekte zorlanmaktadırlar.

Daha önce Devlet Personel Başkanlığına kamu kurum ve kuruluşları en üst amirleri ya da yardımcıları vasıtasıyla kamusal geleneklere ve resmi yazışma kurallarına uygun şekilde yazılar iletmekte ve hızlı cevaplar alabilmekteydi. Devlet Personel Başkanlığı'nın 2018 yılında 703 sayılı KHK ile kapatılması sonucu görevleri çeşitli kamu kurumlarına devredilmiştir. Kamu personel rejimiyle ilgili görevler; Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatında Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü, Cumhurbaşkanlığına bağlı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatında İnsan Kaynakları Ofisi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı-Çalışma Genel Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığınca yerine getirilmektedir. Ancak bu çok parçalı personel rejimi karışıklığa yol açmaktadır. Tek elden dengeli bir yönetim biçimi benimsenmesi faydalı olacakken idarenin kuruluş ve görevleriyle bir bütün olması özelliğinin bu yapıyla birlikte aşındığı görülmektedir.

1 sayılı CBK'da İdari İşler Başkanlığı' nın alt kademesinde bulunan Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü' nün görevleri düzenlenmiştir. Bu Genel Müdürlük daha önceki sistemde Başbakanlıkta da bulunmaktaydı. Kapatılan Devlet Personel Başkanlığı' nın görevlerinin neredeyse tamamı 703 sayılı KHK ve 73 sayılı CBK ile bu Genel Müdürlüğe aktarılmış olup kamu personel yönetimiyle ilgili tam olarak işlevselliği bulunmamaktadır. Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü'nün görevlerinde özellikle Nisan 2021 itibarıyla çok sayıda artış olmuştur.

Personel ve prensipler Genel Müdürlüğünün görevleri 1 sayılı CBK'nın 8 inci maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:

a) Devlet Teşkilatının düzenli ve etkin bir şekilde işlemesini sağlayıcı prensiplerin tespit edilmesi, direktiflerin verilmesi, önlemler alınması ve koordinasyonun sağlanması için gerekli işlemleri yapmak,

b) Cumhurbaşkanına vekalet işlemlerini yapmak,

c) Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakan atanmaları ve görevden alınma işlemleri ile vekalet işlemlerini yapmak,

ç) Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ait işlemleri yapmak,

d) TBMM seçimlerinin yenilenmesine ilişkin işlemleri yürütmek,

e) Üst kademe kamu yöneticilerinin atamaları ile Cumhurbaşkanınca yapılacak diğer atama ve seçme işlemlerini Anayasa, kanunlar, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve hukukun genel ilkeleri açısından inceleyerek gerekli işlemleri yapmak,

f) Devletin sevk ve idaresinde görevli üst kademe yöneticileri hakkında bilgi toplamak, sicil özetlerini ve biyografilerini tutmak,

g) Üst kademe yöneticilerinin hizmet içi eğitimiyle ilgili işlemleri yapmak,

ğ) Kamu yönetiminin geliştirilmesi ile ilgili hedeflerin, politikaların ve tedbirlerin tespiti için inceleme ve araştırmalar yapmak, yaptırmak ve bunları değerlendirme amacıyla gerekli çalışmaları yapmak,

h) Bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların Cumhurbaşkanlığı veya bakanlıklarla ilgilendirilmelerine dair işlemleri yapmak,

ı) Kamu personeli ile ilgili mevzuat çalışmalarının koordinasyonunu sağlamak,

i) (Ek:RG-21/4/2021-31461-CK-73/1 md.) Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen temel hedef ve amaçlar çerçevesinde; memur ve diğer kamu görevlilerinin tabi olacakları personel rejimlerinin temel ilke ve esaslarının belirlenmesine, hukuki ve mali statülerinin ve uygulama esaslarının tespit edilmesine, düzenlenmesine, geliştirilmesine, personel rejimleri arasında uyum, denge ve koordinasyonun sağlanmasına ilişkin iş ve işlemleri ilgili mevzuat çerçevesinde yürütmek,

j) (Ek:RG-21/4/2021-31461-CK-73/1 md.) Memur ve diğer kamu görevlilerine ilişkin mevzuat hükümlerinin uygulanmasını izlemek, uygulama birliğini sağlayıcı tedbirleri almak, uygulamayı yönlendirmek ve ortaya çıkacak tereddütleri gidermek,

k) (Ek:RG-21/4/2021-31461-CK-73/1 md.) Kamu personel istihdam planlaması ile personel alım ve yerleştirilmesinde uygulanacak usul ve esasların belirlenmesine ilişkin iş ve işlemleri yürütmek,

l) (Ek:RG-21/4/2021-31461-CK-73/1 md.) 2 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde kamu kurum ve kuruluşlarının kadro, pozisyon, atama izni ve açıktan alım izinlerine ilişkin olarak öngörülen iş ve işlemleri yapmak, uygulamaları izlemek ve yönlendirmek,

m) (Ek:RG-21/4/2021-31461-CK-73/1 md.) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının personeli ile kadro ve pozisyonlarına ilişkin iş ve işlemleri yapmak, uygulamaları izlemek ve yönlendirmek,

n) (Ek:RG-21/4/2021-31461-CK-73/1 md.) Kamu kurum ve kuruluşlarının kadro ve unvan standardizasyonu, iş analizleri ve görev tanımları ile ilgili çalışmalar yapmak ve bu konularda gerekli koordinasyonu sağlamak,

o) (Ek:RG-21/4/2021-31461-CK-73/1 md.) Kamu personelinin yurtiçinde ve yurtdışında eğitim ve yetiştirilmeleri ile ilgili çalışmaları yapmak, uygulamayı izlemek, değerlendirmek ve denetlemek,

ö) (Ek:RG-21/4/2021-31461-CK-73/1 md.) İç ve dış seyahat yevmiyeleriyle sürekli görevle yabancı memleketlerde bulunan memurların maaşlarına tatbik edilecek ödeme misillerinin tespitine ilişkin iş ve işlemleri ilgili mevzuat çerçevesinde yürütmek,

p) Cumhurbaşkanının özlük işlerini yürütmek, Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatının personel politikasına yönelik önerilerde bulunmak ve tespit edilen politikaları uygulamak, personelin tayin, nakil, özlük ve emeklilikleriyle ilgili işleri yapmak ve personelin yetiştirilmesi için gerekli çalışmaları yapmak,

r) Devlet protokolünün belirlenmesi için gerekli iş ve işlemleri yapmak,

s) Makamca verilen benzeri görevleri yapmak."

Söz konusu görevler incelendiğinde, Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatı birimi olan anılan Genel Müdürlüğün, Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatı ile ilgili görevleri ve tüm kamu kurum ve kuruluşlarını ilgilendiren görevleri bulunmaktadır. Özellikle 73 sayılı CBK ile eklenen görevler incelendiğinde sonradan eklenen bu görevlerin yeniden kurulması beklenen DPB tarafından yerine getirilmesi söz konusu Genel Müdürlüğün de asıl görevlerini yapabilmesi adına olumlu bir gelişme olacaktır.

Türkiye' de Kamu Personel Yönetimiyle İlgili Bir Kurum Yok! Devlet Personel Başkanlığı' nın Acilen Yeniden Kurulması Beklenmektedir!

DPB'nin yeniden kurulması, daha önce mülga 217 sayılı KHK'da yer verilen Kamu görevlileri Sendikalarıyla ilgili görevleri dışındaki tüm görevlerinin yeniden tanımlanması ve yukarıda bahsi geçen 1 sayılı CBK 'nın 8 inci maddesinin (f ) bendindeki görevin kişisel verilere aykırı olması ve kişiler hakkında özel bilgilerin toplanmasına yol açması sebebiyle madde metninden çıkartılması yerinde olacaktır. Kamu görevlileri sendikalarıyla ilgili görevlerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yürütülmesi en doğru karar olacaktır.

Kurulması beklenen söz konusu Başkanlığın tüm ülke örneklerinde olduğu gibi en üst makam olan Cumhurbaşkanlığına bağlı olması ve en öncelikli işlerden biri olarak Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulması, kamu personel rejiminin yeniden işlemesi adına önem arz etmektedir.

Birleşmiş Milletlere üye tüm ülkeler incelendiğinde neredeyse hepsinde bu şekilde en üst makama bağlı şekilde bir personel rejimini yöneten kurum bulunmaktadır. Söz konusu kurum Cumhurbaşkanlığı Makamınca uygun görülmesi halinde bir Cumhurbaşkanı Yardımcısıyla ilgilendirilebilir. Ancak herhangi bir Bakanlıkla ilgilendirilmesi, tüm kamu kurum ve kuruluşlarının kadro, teşkilatlanma, hukuki görüş verme vd. görevlerine sahip bir kurum açısından uygun olmayacaktır. Bakanlıklar üstü bir kurum şeklinde yapılanması gerekmektedir.

Mülga DPB daha önce 2011 yılına kadar Başbakanlığa bağlıyken 2011 yılında bir tezkereyle ÇSGB ile ilgilendirilmiş olup, 217 sayılı KHK'da Başbakanlığa bağlı ancak tezkereyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığıyla ilgili bir kurum haline dönüştürülmüştür. Söz konusu kurum bu adımla birlikte işlevsizleştirilmiştir. Denetim yetkisine de haiz olan mülga DPB, yeniden kurulduğunda tüm kamu kurum ve kuruluşlarının personel işlemlerini denetlemeye yetkili olarak aksaklıkları Cumhurbaşkanlığına rapor edebilecektir. Öte yandan kuruluş mevzuatında kamu kurum ve kuruluşlarında 657 sayılı Kanunun 36-A/11 inci maddesine göre görev yapan merkez teşkilatındaki kariyer uzmanlarından en az 5 yıl hizmeti bulunanlar arasından naklen alım yapılması uygun olacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarının personel birimlerinin ve personel iş ve işlemlerinin denetimiyle, birikmiş olan sorunların çözüme kavuşacağı düşünülmektedir. Kurumun daha önceki yapılanmasında denetleme yetkisi hiç kullanılmamış olup bu durum mülga DPB açısından kurumsal olarak rutin resmi yazılardan başka saha uygulamalarının gözden kaçırılmasına yol açmıştır. Bu nedenle, entropiye maruz kalmış ve sonunda kurumsal iç çekişmelerle kapatılmaya mahkum olmuştur. Cumhurbaşkanlığı Makamınca takdir edilmesi halinde dinamik bir kadroyla yeniden kurulması önem arz eden "Devlet Personel Başkanlığı" kamu kurum ve kuruluşlarının muhatap bulabilmesi adına hayırlı bir gelişme olacaktır.