Kariyer mesleklerde başuzmanlık müessesesi ve uzmanları mali hakları
Bu yazımızda kariyer meslek mensubu olan merkez uzmanlıklarında başuzmanlık ünvanının getirilmesi hususunda ve kariyer meslek mensuplarının (müfettiş, uzman, denetçi vd.) mali ve sosyal haklarının artırılmasının kaçınılmaz olduğu konusunda açıklamalarda bulunulacaktır.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Uzman istihdamı" başlıklı ek 41 inci maddesinde, "Bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilatlanmalarına ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde öngörülmesi kaydıyla kurumun görev alanına giren konularda çalıştırılmak üzere merkez teşkilatlarında, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığında, Yükseköğretim Kalite Kurulunda, Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıklarının merkez karargahlarında uzman ve uzman yardımcısı istihdam edilebilir." hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin "Müfettiş, denetmen, denetçi, kontrolör, aktüer istihdamı" başlıklı ek 24 üncü maddesinde, "Bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilatlanmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde öngörülmesi kaydıyla bakanlık, kurum ya da birim düzeyinde müfettiş, denetmen, denetçi, kontrolör, aktüer ile müfettiş yardımcısı, denetmen yardımcısı, denetçi yardımcısı, aktüer yardımcısı ve stajyer kontrolör istihdam edilebilir." hükmü yer almaktadır.
Ayrıca, kamu kurum ve kuruluşlarının teftiş/denetim birimleriyle ilgili yönetmelikleri incelendiğinde, tanımlar bölümünde başmüfettiş, müfettiş, müfettiş yardımcısı şeklinde ifadeler yer almaktadır. 657 sayılı Kanun ve 375 sayılı KHK' da zam ve tazminatlar bölümü ve ücret ve tazminat gösterge cetvelinde başmüfettişlerle ilgili ifadelere yer verilmiştir.
Başmüfettişliğe nasıl atama yapılır?
Kurumların yönetmelikleri incelendiğinde örnek vermek gerekirse, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığında başmüfettiş olmak için ilgili mevzuatta, "Müfettiş yardımcılığı dahil müfettişlik mesleğinde en az on yıl çalışan müfettişler, mesleki yetenek ve başarı durumları göz önünde tutularak kıdem sırasına göre; Başkanın önerisi üzerine mevzuatın öngördüğü usule göre başmüfettişliğe atanırlar." İfadesi yer alıyorken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında bu atama ilgili mevzuatta şu şekilde hükme bağlanmıştır: "Müfettiş yardımcılığı dahil Kurulda en az on yıl çalışan müfettişler, Başkanın teklifi üzerine, kıdem sırasına göre Başmüfettişliğe atanır.
Başuzmanlık müessesi nasıl oluşturulur?
Kanuni düzenleme ile birlikte 657 sayılı Kanun ve 375 sayılı KHK'ya eklenecek bir ifadeyle mali hakları düzenleyen bölümlere başuzman ifadelerinin eklenmesi suretiyle mer'i mevzuatta bahsedilen ifadelere yer verilerek, daha alt nitelikteki bir düzenleme olan yönetmeliklerle de başuzmanlığa atanma şartları yazılabilecektir. Bu düzenlemeyle birlikte en az 10 yılını doldurmuş kariyer uzmanların bir nebze de olsa hiyerarşik olarak kariyer basamaklarını tırmanması sağlanacaktır.
Kariyer meslek mensuplarının ücretlerinde yapılacak iyileştirme neden iptal edildi?
Herkesin bildiği üzere, kariyer meslek mensupları artık hak ettiği değeri görememekte ve bu meslekte bulunanların maaşları son yıllarda çok kötü seviyelerdedir. Bazı Konfederasyonların Türkiye Büyük Meclisinde Torba Yasa ile söz konusu maaş iyileştirmesinin yapılacağı sırada sendikal baskılarla kariyer meslek mensuplarının maaşlarındaki iyileştirmeyi istemediği yönünde çeşitli kulis bilgileri bürokrasi koridorlarında dolaşmaktadır. Sendikaların amaçlarının dışında olabilecek böyle bir hareketi yapmadığını umuyoruz. Ancak taşerondan kadroya geçen sürekli işçi ünvanındakilerle kariyer meslek mensupları neredeyse eşit maaş alacak düzeye gelmiştir. Ayrıca Daire Başkanı ünvanıyla da kariyer meslek mensuplarının maaş farkı açılmış ve bu durum çalışma barışını bozmaktadır. Hiyerarşiyi ve meslek kalitesini bozan bu durumun acilen çözüme kavuşurulması gerekmektedir. Burada amacımız kesinlikle bir meslek grubunu ayrı tutmak veya ayrıştırmak değildir. Her meslek ayrı ayrı değerlidir. Amacımız kamudaki hiyerarşiye ve mesleğe giriş koşullarına ve bilgi seviyesine uygun bir ücret rejimi için çağrıda bulunmaktır.
Kamu sendikaları ve konfederasyonları, kariyer meslek mensuplarının mali ve sosyal hakları konusunda toplu sözleşmede herhangi bir girişimde bulunacaklar mı?
7. dönem toplu sözleşmede bazı uzmanların ve denetmenlerin yararlandıkları özel hizmet tazminat oranları kısmen artırılmış ancak kariyer meslek mensuplarıyla ilgili çarpıcı bir düzenleme toplu sözleşmelerde yer almamıştır. Ağustos ayı içerisinde yapılacak toplu sözleşmede müfettiş, denetmen, uzman vd. kariyer meslek mensuplarının ücretlerinin iyileştirilmesi konusunda düzenleme yapılması elzem hale gelmiştir. Son dönemlerde yetişmiş kariyer meslek mensupları istifa yolunu seçip özel sektöre yönelmektedir.