Uzaktan eğitimde iki yıllık tecrübe, kişiye özel midir?

Çukurova Üniversitesi Adana Meslek Yüksekokulu Öğretim Görevlisi alımında "Uzaktan eğitim konusunda en az 2 (iki) yıl tecrübe sahibi olmak" şartı aranmıştır.

İlgili üniversite tarafından atanan adayın yeniden atanma sürecinde yapılan değerlendirme neticesinde; ilanda aranan şartların kişiye özgü şartlar içerdiği gerekçesiyle öğretim görevlisinin görev süresi uzatılmayarak ilişiği kesilmiştir.

İlk derece mahkemesi tarafından yapılan değerlendirmede; "Uzaktan eğitim konusunda en az 2 (iki) yıl tecrübe sahibi olmak" şartının bilimsel, objektif denetlenebilir nitelikte olmayan, kişiye özgü, adayı tanımlayan şekilde olduğu, davacının uzaktan eğitim tecrübesinin 2 (iki) yıldan az olduğu için ilanda belirtilen niteliğe sahip olmadığı gerekçesiyle yapılan atama işlemini her zaman geri alabileceği gerekçesiyle ilişik kesme işlemini hukuka uygun bulmuştur.

Danıştay Sekizinci Dairesi ise, öğretim görevlilerinin, yükseköğretim kurumlarında okutulan dersleri vermek, uygulama yapmak veya yaptırmakla yükümlü akademik personel olduğu dikkate alındığında; kadronun ilan edildiği alanda ders vermek amacıyla yapılacak öğretim görevlisi atamasında uzaktan eğitim uygulamalarında tecrübe aranmasının hizmetin gereği olduğu, akademik ve bilimsel kaliteyi artırma, öğrencilere sunulan eğitim hizmetinin niteliğini geliştirme amacı taşıdığı, şartın, kişiyi tarif eder niteliği haiz olmadığına hükmetmiştir.

Bu kapsamda, atanan adayın iki yıllık tecrübe süresini taşıyıp taşımadığı yönünde bir değerlendirme yaparak karar verilmesine hükmedilmiş ve işlemin iptaline karar vermiştir.

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2023/326
Karar No : 2025/3818

TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNAN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Üniversitesi
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU :... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Çukurova Üniversitesi Adana Meslek Yüksekokulunda öğretim görevlisi olarak görev yapan davacının, görev süresinin uzatılmasına ilişkin işlemin iptal edilmesine dair ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; ... Meslek Yüksekokulu ... Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi kadro unvanına ilişkin 21/07/2020 tarihli ilanda, "Uzaktan eğitim konusunda en az 2 (iki) yıl tecrübe sahibi olmak" şeklinde bilimsel, objektif denetlenebilir nitelikte olmayan, kişiye özgü, adayı tanımlayan şartlara yer verildiği, davacının uzaktan eğitim tecrübesinin 2 (iki) yıldan az olduğu için ilanda belirtilen niteliğe sahip olmadığı, bu durumun idarece yapılan soruşturma neticesinde tespit edildiği, bu kapsamda idarelerce yapılacak iş ve işlemlerde mevzuat hükümlerinin uygulanmasında açık hataya düşülmesi ya da mevzuat hükümleri ile sınırları çizilen hukuki durumlarda, mevzuat hükümlerinde öngörülenin dışına çıkılması halinde ilgililer lehine tesis edilen hukuka aykırı işlemlerin idarelerce her zaman geri alınabileceği veya iptal edilebileceği, lehine işlem tesis edilen kişiler açısından da söz konusu işlemler ile doğan sonuçların kazanılmış hak olarak değerlendirilemeyeceği dikkate alındığında dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, temyize konu kararın hukuka aykırı olduğu ve bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacının, ... Üniversitesi ... Meslek Yüksekokulu ...Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi kadrosuna 17/08/2020 tarihli işlem ile bir (1) yıl süreyle atandığı, 25/02/2021 tarihli şikayet dilekçesi üzerine anılan kadroya atama sürecine dair soruşturma başlatıldığı, bir yıllık sürenin dolacak olması nedeniyle 20/09/2021 tarihli Rektörlük işlemiyle 06/10/2021 tarihinden itibaren iki (2) yıl süreyle atamasının yenilenmesine karar verildiği, 24/09/2021 teslim tarihli soruşturma raporunda belirtilen görüş doğrultusunda Çukurova Üniversitesi Rektörlüğünün ... tarih ve ... sayılı işlemi ile davacının, görev süresinin uzatılmasına ilişkin işlemin iptal edildiği, anılan işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı görülmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 3. maddesinin (n) bendinde; "Öğretim Görevlisi: Yükseköğretim kurumlarında okutulan dersleri vermek, uygulama yapmak veya yaptırmakla yüküm olan öğretim elemanıdır." hükmü ve "Öğretim görevlileri" başlıklı 31. maddesinde; "Öğretim görevlileri; üniversitelerde ve bağlı birimlerinde bu Kanun uyarınca atanmış öğretim üyesi bulunmayan dersler veya herhangi bir dersin özel bilgi ve uzmanlık isteyen konularının eğitim - öğretim ve uygulamaları için, kendi uzmanlık alanlarındaki çalışma ve eserleri ile tananmış kişiler, süreli veya ders saati ücreti ile görevlendirilebilirler.(Ek cümle: 15.04.2020 - 7243/3. md.) Meslek yüksekokullarının Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen uzmanlık alanlarına başvuracak olanlar hariç olmak üzere öğretim görevlisi kadrosuna başvuracak adaylarda en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olmak şartı aranır. Öğretim görevlileri, ilgili yönetim kurullarının görüşleri alınarak fakültelerde dekanların, rektörlüğe bağlı bölümlerde bölüm başkanlarının önerileri üzerine ve rektörün onayı ile öğretim üyesi, araştırma görevlisi ve öğretim görevlisi kadrolarına atanabilirler veya kadro şartı aranmaksızın ders saati ücreti veya sözleşmeli olarak istihdam edilebilirler. Öğretim üyesi kadrolarına öğretim görevlileri en çok iki yıl süre ile atanabilirler; bu süre sonunda işgal ettikleri kadroya başvuran öğretim üyesi bulunmadığı ve görevlerine devamda yarar görüldüğü takdirde aynı usulle yeniden atanabilirler. Atanma süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. Bunların yeniden atanmaları mümkündür. Bu takdirde ilk atama usulü uygulanır. Konservatuvarlar ile meslek yüksekokullarına gerektiğinde sürekli olarak öğretim görevlisi atanabilir." hükmü yer almaktadır.
09/11/2018 tarih ve 30590 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Yönetmeliğin amacı, öğretim üyesi dışındaki öğretim elemanı kadrolarına yapılacak atamalarda uygulanacak merkezi sınav ve giriş sınavlarına ilişkin usul ve esaslarla bu sınavlara girecek adaylarda aranacak şartları belirlemektir." hükmü; "Kapsam" başlıklı 2. maddesinin birinci fıkrasında; "Bu Yönetmelik, devlet ve vakıf yükseköğretim kurumlarının öğretim görevlisi ve araştırma görevlisi kadrolarına yapılacak atamaları kapsar." hükmü; "Genel şartlar" başlıklı 6. maddesinin beşinci fıkrasında; "Yükseköğretim kurumları, bu Yönetmeliğe tabi öğretim elemanı kadro ilanlarında lisans veya lisansüstü mezuniyet alanları ile ilan edilen alana ait bilimsel, nesnel ve denetlenebilir koşullar dışında belirli bir adayı tanımlayan özel şartlar koyamazlar." hükmü ve aynı maddenin altıncı fıkrasında; "İlanlarda, alanında tecrübe sahibi olmak şartının, hangi öğrenim düzeyinden sonrasına ait olduğu, belirli bir adayı tanımlamayacak şekilde belirtilir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Hukuk devleti ilkesi ile idarelerin ve kişilerin belli kurallar çerçevesinde hareket etmelerini amaçlanmıştır. Sosyal hukuk devletlerinde bu mekanizmanın işleyişini sağlamaya yönelik olarak; asli unsurların başında Anayasa yer almaktadır.
Anayasal ve yasal ilkelerle bağlı kanuni idarenin varlığı ise; idarelerin yargısal faaliyet ile yasal sınırlar içerisinde hareket etmesinin sağlanması ve idarelerin hareket alanlarının hukuksal sınırlarının çizilmesiyle mümkündür. O halde idarelerin işlem ve eylemlerinin yargı denetimine tabi olması da hukuk devleti ilkesinin tabi sonucudur.
Kamu yararı kavramı, tüm devlet organlarının işlem ve eylemlerinin genel nitelikteki amacını ve aynı zamanda nedenini oluşturmakta, çeşitli hak ve özgürlükler açısından bir sınırlama nedeni niteliği de taşımakta olup; bu kavram genel bir ifadeyle bireysel, özel çıkarlardan ayrı ve bunlara üstün olan toplumsal yararı ifade etmektedir.
İdareler, kanunlarla kendilerine verilen görev, yetki ve sorumluluklar çerçevesinde, sundukları kamu hizmetinin ifasına yönelik olarak, kamu hizmetinin etkili ve verimli bir biçimde yürütülmesi, kamu yararının daha somut bir biçimde ortaya konulması için hizmet gerekleri doğrultusunda -ilgili kanununda bağlı yetki içinde bulunduğunun belirtilmemesi halinde- birden çok seçenekten birisini tercihte takdir yetkisiyle donatılmışlardır.
Yukarıda yer alan hükümlerden de anlaşıldığı üzere; idarenin, takdir yetkisi kapsamında ilan edilen herhangi bir kadroya başvuran ve değerlendirmesi sonucunda ataması olumlu görülen adaylar arasından söz konusu kadro için en uygun adayın tercihi konusunda yasaların tanıdığı serbesti çerçevesinde tercihte bulunabileceği açıktır.
Anılan takdir yetkisinin, öncelikle ilgili mevzuatta belirlenen sınırlar çerçevesinde, 2547 sayılı Kanun'un öngördüğü amaçlar doğrultusunda, objektif kriterlere dayanılarak ve bu suretle hukuka uygun olarak -yargısal denetimine imkan verecek şekilde- kullanılması gerekmektedir.
Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik gereği, yükseköğretim kurumları tarafından, kadro ilanlarında belirli bir adayı tanımlamayacak şekilde, "alanında tecrübe sahibi olmak şartının" aranmasının mümkün olduğu, özel şartın ilan edilen alana ait bilimsel, nesnel ve denetlenebilir nitelik taşıması gerektiği anlaşılmıştır.
Uyuşmazlığın çözümü için, davacının uzatma onayının iptaline ilişkin işleme gerekçe olarak ilk atama işlemi için davacının özel şartı sağlamadığı gerekçe gösterildiğinden, Çukurova Üniversitesi Adana Meslek Yüksekokulu ...Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi kadrosu için ilanda yer alan; "Uzaktan eğitim konusunda en az 2 (iki) yıl tecrübe sahibi olmak" şartının, bilimsel kaliteyi artırmak amacı taşıyıp taşımadığı, objektif ve denetlenebilir nitelikte olup olmadığının açıklığa kavuşturulması önem arz etmektedir.
Öğretim görevlilerinin, yükseköğretim kurumlarında okutulan dersleri vermek, uygulama yapmak veya yaptırmakla yükümlü akademik personel olduğu dikkate alındığında; davalı idarece, kadronun ilan edildiği alanda ders vermek amacıyla yapılacak öğretim görevlisi atamasında uzaktan eğitim uygulamalarında tecrübe aranmasının hizmet gereği olduğu, akademik ve bilimsel kaliteyi artırma, öğrencilere sunulan eğitim hizmetinin niteliğini geliştirme amacı taşıdığı, şartın, kişiyi tarif eder niteliği haiz olmadığı anlaşılmıştır.
Zira; ilan edilen kadroya ilişkin alanda aranan asgari tecrübe şartını sağlayan ve bunu belgeleyen her adayın başvuru yapabileceği, diğer koşulların da sağlanması halinde değerlendirmeye alınabileceği açıktır.
Öte yandan; 11/03/2020 tarihinde küresel salgın olarak tanımlanan COVID-19 salgını nedeniyle Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca, Sağlık Bakanlığı bünyesinde kurulan Bilim Kurulunun tavsiye tedbirleri doğrultusunda, Bakanlığa bağlı tüm resmi/özel okullarda ve yükseköğretim kurumlarında 16 Mart 2020- 19 Haziran 2020 tarihleri arasında yüz yüze eğitime ara verilerek uzaktan eğitim uygulamasına geçildiği, 2021-2021 eğitim öğretim döneminin başlamasını müteakip gerek birinci dönemde gerekse ikinci dönemde Bilim Kurulu'nun tavsiye tedbirleri doğrultusunda belli aralıklarla uzaktan eğitim uygulamalarına yine devam edildiği dikkate alındığında; 21/07/2020 tarihli Adana Meslek Yüksekokulu ...Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi alım ilanında "Uzaktan eğitim konusunda en az 2 (iki) yıl tecrübe sahibi olmak" şartına yer verilmesi, ilan tarihi itibarıyla mevcut koşulların da bir gereğidir.
Buraya kadar yapılan açıklamalar ışığında; "Uzaktan eğitim konusunda en az 2 (iki) yıl tecrübe sahibi olmak" şartının, kamu yararı ve hizmet gereği doğrultusunda belirlendiği, bilimsel kaliteyi artırma amacına yönelik olduğu, objektif ve denetlenebilir nitelik taşıdığı anlaşıldığından, davacının bu şartı sağlayıp sağlamadığının açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
Olayda; Adana Büyükşehir Belediyesi Gençlik ve Spor Hizmetleri Daire Başkanlığının ... tarih ve E. ... sayılı işleminde davacının 2017 yılından itibaren belediyenin sanal eğitim ve uzaktan eğitim faaliyetlerinde görev aldığı ifade edilmiştir. Yine aynı birimin ... tarih ve E... sayılı işleminde ise; Belediye bünyesinde sanal eğitim ve uzaktan eğitim faaliyetlerine 2019 yılı Aralık ayından başlandığı ve bu dönemden itibaren devam edildiği açıklamalarına yer verilmiştir. Dolayısıyla; dosyada yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden davacının uzaktan eğitim konusunda tecrübesinin bulunup bulunmadığı hususunda tereddüt oluştuğundan; Mahkemece anılan tereddütün giderilmesine yönelik olarak verilecek Ara Kararı üzerine Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığınca konuya ilişkin dosyaya sunulacak bütün bilgi ve belgenin incelenmesi ve değerlendirilmesi suretiyle uyuşmazlıkta yeniden karar verilmesi gerekmektedir.

Bu itibarla; eksik incelemeye dayalı Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan ... TL yürütmeyi durdurma harcının istemi halinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, kesin olarak 17/04/2025 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY :
X- Bölge İdare Mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerden birinin bulunmasına bağlıdır.
Bölge İdare Mahkemesince verilen karar ve dayandığı gerekçe usul ve yasaya uygun olup, Mahkeme kararının onanması gerektiği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyoruz.