İDDK, doçentlik başvurularında yağmacı/şaibeli dergilere ilişkin açılan davayı karara bağladı

Danıştay 8. Dairesi düzenlemeyi hukuka uygun bulmuştu.
Yağmacı/şaibeli olarak nitelendirilen dergilerde bilimsel amaçtan ziyade ticari kaygılarla makale yayımlandığı, bu dergilerde yer alan makalelerin bilimsel niteliğinin olmadığı veya düşük olduğu açık olmakla birlikte; ülkemizde akademik yükseltmeler için yapılan başvuruların değerlendirilmesi sürecinde, özgün bilimsel yayın ve çalışmalar yapmış olma şartının sağlanması amacıyla bu tür yağmacı/şaibeli olarak nitelendirilen dergilerde yayımlanan makalelerin dikkate alınmaması gerektiği, aksi durumun kabulü halinde bilimsel niteliği düşük veya hiç olmayan yayınlar nedeniyle akademik rekabetten uzaklaşılacağı ve bu durumun da uluslararası düzeyde ülkemizin bilim itibarının zedelenmesine yol açacaktır.

İDDK: 2019 tarihli düzenleme ucu açık olup, belirsizlikler içermektedir.
Uyuşmazlıkta, Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019.3.88 sayılı kararında; yağmacı/şaibeli dergilerin doçentlik başvurularında (beyannamede) kullanılmamasına ve doçentlik başvurularında adaylardan bu konuda beyan alınmasına karar verilmiş ancak hangi dergilerin yağmacı/şaibeli olarak kabul edileceğine ilişkin kriterler belirlenmemiştir.

Bu durumda, "yağmacı/şaibeli dergi" ibaresinin, belirsiz ve objektiflikten uzak bir ifade olduğu, jüri üyelerince yapılacak doçentlik değerlendirmesinde hangi ölçüt ve kriterlerin esas alınacağının objektif, net ve anlaşılır şekilde ortaya konulmadığı ve öngörülebilir olmadığı anlaşıldığından, Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019.3.88 sayılı kararının hukuki güvenlik ve belirlilik ilkelerine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.

Nitekim idare bu hususu daha osnra açıklığa kavuşturmuş ve dergileri belirlemiştir.
Nitekim, uygulamada yaşanan sorunlar üzerine Yükseköğretim Genel Kurulunun 30/12/2021 tarih ve 18/643 sayılı kararıyla, yağmacı/şaibeli sayılmayan dergiler olarak; WEB of Science'de Q1, Q2, Q3 sınıfında yer alan dergiler (Editöryal ve/veya basım süreçlerinde ücret talep eden veya etmeyen), WEB of Science'de Q4 sınıfında yer alıp editöryal (editorial processing charge) ve/veya basım sürecinde (article processing charge) ücret talep etmeyen dergiler, WEB of Science'de Q4 sınıfında yer alıp editöryal ve/veya basım süreçlerinde ücret talep etmekle birlikte sadece ilgili bilim alanı mensuplarının üye olabildiği bir branş derneğinin, üniversitenin, enstitünün veya bilimsel bir kurumun yayın organı olan ve 2010 yılı öncesinden itibaren basılmakta/yayınlanmakta olup abone usulü olarak çalışan ulusal/uluslararası dergiler, yağmacı/şaibeli dergiler olarak ise yukarıdaki kriterlere uymayan Q4 dergiler sayılmıştır.

T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2023/1518
Karar No: 2025/1190

İSTEMİN KONUSU:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 01/12/2022 tarih ve E:2020/7858, K:2022/7031 sayılı kararının aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması taraflarca karşılıklı olarak istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
"Yağmacı/şaibeli" dergilerin doçentlik başvurularında kullanılamayacağına ilişkin Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019.3.88 sayılı kararının, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığınca belirlenen "yağmacı/şaibeli" dergilere ilişkin kriterlerin, davacının Mart 2020 dönemi doçentlik başvurusunun iptaline ilişkin 26/10/2020 tarihli Üniversitelerarası Kurul Doçentlik Komisyonu kararı ile bu karara yapılan itirazın reddine ilişkin aynı Komisyonun 12/11/2020 tarihli kararının iptali istenilmiştir.

Daire kararının özeti:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 01/12/2022 tarih ve E:2020/7858, K:2022/7031 sayılı kararıyla;
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun işlem tarihinde yürürlükte bulunan 24 maddesi ile 07/02/2015 tarih ve 29260 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Doçentlik Sınav Yönetmeliği'nin 3. maddesinde yer alan kurallar aktarılarak,
Davalı idarelerin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyip işin esasına geçilmiş,
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 6. maddesinin (a) fıkrası, 7. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi, 11. ve 24. maddeleri ile 15/04/2018 tarih ve 30392 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Doçentlik Yönetmeliği'nin 3. maddesi, 4. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendi, 7. maddesinin 1., 2. ve 6. fıkralarında yer alan kurallar aktarılarak,
Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019.3.88 sayılı kararı yönünden;
Dava konusu işlemde, "Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın Yağmacı/Şaibeli Açık Erişimli Dergilerde yapılan yayınların doçentlik başvurularında kullanılmaması hususunda Başkanlığımızdan gereğinin yapılmasını talep eden ... tarihli ve ... sayılı yazısı incelendi. Yapılan inceleme neticesinde; Üniversitelerarası Kurul Genel Kurulunun ... tarihli ... sayılı toplantısında oybirliğiyle kabul edilen Üniversitelerarası Kurul Mevzuat Komisyonu raporunda;
1)Yağmacı/Şaibeli dergilerin doçentlik başvurusu şartlarında (Beyannamede) kullanılmaması, bu konuda gerekli değişikliklerin yapılması,
2)Doçentlik başvurularında adaylardan bu konuda beyan alınması, hususlarının uygun olduğuna" karar verildiği,
2021 Mayıs Dönemi doçentlik başvuruları için Üniversitelerarası Kurul Başkanlığının internet sitesinde yer alan sıkça sorulan sorular ve cevaplar kısmının 44. sorusunda; hangi dergilerin doçentlik başvuru şartlarında (beyannamede) kullanılamayacağına ilişkin olarak, Yükseköğretim Kurulunun 07/03/2019 tarihli Genel Kurulunda alınan karar gereği, 07/03/2019 sonrası yayımlanmış makaleler için geçerli olmak üzere, makalenin kabulünden sonra yayımlanması için yazardan ücret veya ek ücret talep eden dergilerin (yağmacı/şaibeli dergiler), bu ilişkinin bir çıkar çatışması içermesi nedeniyle doçentlik başvuru şartlarında (beyannamede) kullanılamayacağı, ancak özgeçmiş ve eserler listesine eklenmesi gerektiği, bu bağlamda; makale başvurusu sırasında kabul/ret şartına bağlı olmaksızın ücret alan dergilerin, abonelik usulü ile çalıştığı halde ilgili makaleyi açık erişimli yapmak için ücret talep eden dergilerin ve makale basımı sürecinde yazarlardan herhangi bir ücret talep etmeyen dergilerin doçentlik başvuru şartlarında (beyannamede) kullanılabileceği, başvuruda beyan edilen makalenin yayımlandığı derginin, şeklen "beyannamede kullanılamaz dergiler" nitelemesine uymakla birlikte, ilgili derginin bu kapsamda değerlendirilmemesi gerektiğini iddia eden adayların ise gerekçesini belirterek ilgili makaleyi beyan edebilecekleri hususunun açıklığa kavuşturulduğu,
Yağmacı/şaibeli olarak nitelendirilen dergilerde bilimsel amaçtan ziyade ticari kaygılarla makale yayımlandığı, bu dergilerde yer alan makalelerin bilimsel niteliğinin olmadığı veya düşük olduğu açık olmakla birlikte; ülkemizde akademik yükseltmeler için yapılan başvuruların değerlendirilmesi sürecinde, özgün bilimsel yayın ve çalışmalar yapmış olma şartının sağlanması amacıyla bu tür yağmacı/şaibeli olarak nitelendirilen dergilerde yayımlanan makalelerin dikkate alınmaması gerektiği, aksi durumun kabulü halinde bilimsel niteliği düşük veya hiç olmayan yayınlar nedeniyle akademik rekabetten uzaklaşılacağı ve bu durumun da uluslararası düzeyde ülkemizin bilim itibarının zedelenmesine yol açacağı,
Uygulamada yaşanan sorunlar üzerine Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Genel Kurulunun 30/12/2021 tarih ve 18/643 sayılı kararıyla, yağmacı/şaibeli sayılmayan dergiler olarak; WEB of Science'de Q1, Q2, Q3 sınıfında yer alan dergiler (Editöryal ve/veya basım süreçlerinde ücret talep eden veya etmeyen), WEB of Science'de Q4 sınıfında yer alıp editöryal (editorial processing charge) ve/veya basım sürecinde (article processing charge) ücret talep etmeyen dergiler, WEB of Science'de Q4 sınıfında yer alıp editöryal ve/veya basım süreçlerinde ücret talep etmekle birlikte sadece ilgili bilim alanı mensuplarının üye olabildiği bir branş derneğinin, üniversitenin, enstitünün veya bilimsel bir kurumun yayın organı olan ve 2010 yılı öncesinden itibaren basılmakta/yayınlanmakta olup abone usulü olarak çalışan ulusal/uluslararası dergilerin sayıldığı, yağmacı/şaibeli dergiler olarak ise yukarıdaki kriterlere uymayan Q4 dergilerin sayıldığı,
Bu itibarla, bilimsel gelişmenin temelini oluşturan bilimsel yayın ve çalışmaların belli bir düzeyde ve kalitede olmasını teminen yapılan düzenlemede kamu yararına ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı,

Davacının Mart 2020 dönemi doçentlik başvurusunun iptaline ilişkin 26/10/2020 tarihli Üniversitelerarası Kurul Doçentlik Komisyonu kararı ile bu karara yapılan itirazın reddine ilişkin aynı Komisyonun 12/11/2020 tarihli kararı yönünden;
Davacının, Çocuk Diş Hekimliği bilim alanında yaptığı doçentlik başvurusu üzerine, Doçentlik Komisyonu tarafından yapılan eser incelemesi sonucunda düzenlenen raporda; Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarihli kararında, 07/03/2019 sonrası yayımlanmış makaleler için geçerli olmak üzere, yağmacı/şaibeli dergilerin doçentlik başvurularında (beyannamede) kullanılmamasına karar verildiği, makalenin kabulünden sonra yayımlanması için yazardan ücret veya ek ücret talep eden dergilerin bu ilişkinin bir çıkar çatışması içermesi nedeniyle doçentlik başvurularında kullanılamayacağı kriteri dikkate alındığında, davacının beyannamesindeki yayınlarından A.1 ve A.3 isimli çalışmalarının yayımlandığı dergilerin bu kategoriye girdiği, bu makalelerin çıkarılması halinde davacının uluslararası makale maddesinden 40 puan alma şartını sağlayamadığının belirtildiği,
Söz konusu raporun Doçentlik Komisyonunun 26/10/2020 tarihli toplantısında görüşülmesi üzerine, davacının asgari başvuru şartlarını sağlayamadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle Mart 2020 dönemi doçentlik başvurusunun iptaline karar verildiği, davacı tarafından bu karara yapılan itirazın da aynı Komisyon tarafından reddedildiği, daha sonra davacının Ekim 2020 döneminde tekrar doçentlik başvurusunda bulunduğu ve bu başvurusunda, bir önceki doçentlik başvurusunda "yağmacı/şaibeli" dergiler kapsamında kabul edilen A.1 ve A.3 isimli iki makalesini de beyan ettiği, bu döneme ilişkin jüri üyeleri tarafından düzenlenen raporlarda, davacının asgari başvuru şartlarını sağladığı ve eser incelemesi aşamasında da başarılı olduğunun belirtildiği, bu raporlar doğrultusunda Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından davacıya 26/02/2021 tarihli doçentlik belgesinin verildiğinin anlaşıldığı,
Kişilerin hukuki güvenliğini sağlamayı amaçlayan hukuki güvenlik ilkesinin, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde Devlete güven duyabilmesini, Devletin de yasal düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kıldığı, "belirlilik" ilkesine göre ise düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir tereddüde ve kuşkuya yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır, uygulanabilir ve nesnel olması, ayrıca kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı koruyucu önlem içermesi gerektiği,
Olayda, davacı tarafından Mart 2020 dönemi doçentlik başvurusunda beyan edilen iki eserin yayımlandığı dergilerin, "yağmacı/şaibeli" dergiler kapsamında kabul edilerek doçentlik başvurusunun iptaline karar verilmesi, Ekim 2020 dönemi başvurusunda ise bu konuda bir eleştiri veya olumsuz görüş bildirilmeyip davacıya doçentlik belgesi verilmiş olması karşısında, davacı tarafından yapılan doçentlik başvurularında beyan edilen iki makalenin yayımlandığı dergilerin yağmacı/şaibeli dergilerden olup olmadığı konusunda net bir görüş bulunmadığı, bu hususun tartışmalı olması nedeniyle eser incelemesi yapan öğretim üyelerinin söz konusu dergiler konusunda birbiriyle çelişen değerlendirmeler yaptıkları ve bu değerlendirmeler esas alınarak davacının doçentlik başvurularından birinin reddedilip diğerinin ise kabul edildiğinin görüldüğü,
Bu durumda, "hukuki güvenlik" ve "belirlilik" ilkeleri dikkate alındığında, davacı tarafından beyan edilen iki eserin yayımlandığı dergilerin "yağmacı/şaibeli" dergilerden olup olmadığı konusunda netlik bulunmaması karşısında, bu çelişkili durum giderilmeden söz konusu dergilerin bu kapsamında olduğu kabul edilerek asgari başvuru şartlarını taşımadığı gerekçesiyle Mart 2020 dönemi doçentlik başvurusunun iptaline ilişkin işlemde ve bu işleme karşı yapılan itirazın reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçeleriyle,
davacının Mart 2020 dönemi doçentlik başvurusunun iptaline ilişkin 26/10/2020 tarihli Üniversitelerarası Kurul Doçentlik Komisyonu kararı ile bu karara yapılan itirazın reddine ilişkin aynı Komisyonun 12/11/2020 tarihli kararının iptaline, "yağmacı/şaibeli" dergilerin doçentlik başvurularında kullanılamayacağına ilişkin Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019.3.88 sayılı kararı ile Üniversitelerarası Kurul Başkanlığınca belirlenen "yağmacı/şaibeli" dergilere ilişkin kriterler yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:
Davacı tarafından, dava konusu Yükseköğretim Kurulu kararında, yağmacı/şaibeli dergilerde yayımlanan makalelerin doçentlik başvurularında kullanılamayacağına karar verildiği, ancak, bu konuya ilişkin kriterlerin belirlenmediği, bu nedenle söz konusu kararın hukuka aykırı olduğu, Üniversitelerarası Kurulun internet sitesinde yayımlanan dava konusu 2019 Ekim Dönemi Doçentlik Başvurusuna İlişkin Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları başlıklı Kılavuz'da yer alan 44. soruda, makalenin kabulünden sonra yayımlanması için yazardan ücret veya ek ücret talep eden dergilerin yağmacı/şaibeli dergi olduğunun belirtildiği, Üniversitelerarası Kurulun kriter belirleme yetkisinin bulunmadığı gibi getirilen kriterlerin hiçbir açıklaması ve geçerliliğinin bulunmadığı ileri sürülmektedir.
Davalı idarelerden Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından, düzenleyici işlem yönünden ret kararı verilirken bireysel işlem yönünden iptal kararı verilmesinin hukuka aykırı olduğu, davacının makalelerinin yayımlandığı dergilerin yağmacı/şaibeli dergilerden olup olmadığının tespiti için bilirkişi incelemesi yaptırılması gerektiği gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idarelerden Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından, davada idarelerinin işlemi yönünden ret kararı verildiği, iptal kararının diğer davalı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı işlemine yönelik olduğu, bu nedenle, yargılama giderleri ve vekalet ücretinden sorumlu olmamaları gerektiği, yine idareler lehine hükmedilen vekalet ücretinin de sadece kendileri lehine hükmedilmesi gerektiği, ayrıca, bireysel işlemin hukuka uygun olarak tesis edildiği, iptal kararının yerinde olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI:
Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
Davalı idarelerden Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından, Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın davanın reddine ilişkin kısmının usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuş; diğer davalı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'NIN DÜŞÜNCESİ:
Temyize konu Daire kararının kısmen bozulması, kısmen gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı, Bezm-i Alem Vakıf Üniversitesi ... Fakültesi ... Ana Bilim Dalında doktor öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
Mart 2020 döneminde, "Çocuk Diş Hekimliği" bilim alanından doçentlik başvurusunda bulunmuştur.
Başvurusunun eksiksiz olduğu ve gerekli şekil şartlarını taşıdığı tespit edilen davacı için, Doçentlik Komisyonunca, başvurulan bilim alanı göz önünde bulundurularak beş asıl ve iki yedek üyeden müteşekkil bir jüri oluşturulmuştur.
Bir jüri üyesi tarafından düzenlenen raporda; Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarihli kararında, 07/03/2019 sonrası yayımlanmış makaleler için geçerli olmak üzere, yağmacı/şaibeli dergilerin doçentlik başvurularında (beyannamede) kullanılmamasına karar verildiği, makalenin kabulünden sonra yayımlanması için yazardan ücret veya ek ücret talep eden dergilerin, bu ilişkinin bir çıkar çatışması içermesi nedeniyle doçentlik başvurularında kullanılamayacağı kriteri dikkate alındığında, davacının beyannamesindeki yayınlarından A.1 ve A.3 isimli makalelerin yayımlandığı dergilerin bu kategoriye girdiği, bu makalelerin çıkarılması halinde davacının uluslararası makale maddesinden 40 puan alma şartını sağlamadığı belirtilmiştir.
Söz konusu rapor Doçentlik Komisyonu'nun 26/10/2020 tarihli toplantısında görüşülmüş olup, davacının asgari başvuru şartlarını sağlamadığının anlaşıldığı gerekçesiyle Doçentlik Yönetmeliği'nin 6. maddesinin 1. fıkrası uyarınca doçentlik başvurusunun iptaline karar verilmiştir.
Davacının bu karara karşı yaptığı itiraz başvurusu, aynı Komisyonun 12/11/2020 tarihli kararıyla reddedilmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Üniversitelerarası Kurul" başlıklı 11. maddesinin (b) fıkrasında, "b. Görevleri
Üniversitelerarası Kurul akademik bir organ olup aşağıdaki görevleri yapar:
...
(6) (Değişik: 22/2/2018-7100/3 md.) Doçentlik başvurularında ilgili bilim veya sanat alanında jüriler oluşturarak adayların yayın ve çalışmalarını Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen esas ve usuller kapsamında değerlendirip, yeterli yayın ve çalışmaya sahip olan adaylara doçentlik unvanı vermek,
..." hükmüne yer verilmiştir.
2547 sayılı Kanun'un "Doçentlik ve atama" başlıklı 24. maddesinde, "a) Doçentlik başvuruları, Üniversitelerarası Kurulca belirlenen takvime göre yılda en az iki kez yapılır. Doçentlik başvuruları için aşağıdaki şartlar aranır:
(1) Bir lisans diploması aldıktan sonra, doktora ile tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık unvanını veya Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine Yükseköğretim Kurulunca tespit edilen belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak.
(2) Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezi bir yabancı dil sınavından en az elli beş puan veya uluslararası geçerliliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından buna denk bir puan almış olmak; doçentlik bilim alanının belli bir yabancı dille ilgili olması halinde ise bu sınavı başka bir yabancı dilde vermek.
(3) Üniversitelerarası Kurulun görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından her bir bilim veya sanat disiplininin özellikleri dikkate alınarak belirlenecek yeterli sayı ve nitelikte özgün bilimsel yayın ve çalışmalar yapmak.
b) Üniversitelerarası Kurul, adayın başvurduğu bilim veya sanat dalından beş kişilik bir jüri ve bu jüri için iki yedek üye tespit eder. İlgili bilim veya sanat dalında yeterli öğretim üyesinin bulunmaması halinde, jüri üç üye ile teşkil edilebilir.
Doçentlik sınav jürisinde yer alan asıl ve yedek üyeler, adayın yayın ve çalışmalarını değerlendirerek hazırladıkları ayrıntılı ve gerekçeli kişisel raporlarını Üniversitelerarası Kurula gönderirler. Asıl üyelerin hukuken geçerli bir mazerete dayalı olarak raporunu verememesi halinde, yedek üyelerin raporları, sırasına göre değerlendirmeye esas alınır. (Değişik cümle: 15/4/2020-7243/2 md.) Jüri üyelikleri, jüri, değerlendirmeye esas alınan raporlar ve başvuru sonucu ilgililere elektronik ortamda erişime açılır ve bu bilgiler, erişime açıldığı tarihi izleyen beşinci gün ilgililere tebliğ edilmiş sayılır.
c) Üniversitelerarası Kurulca yeterli yayın ve çalışmaya sahip olduğuna karar verilen adaya doçentlik unvanı verilir.
ç) Doçentlik başvurularında adayların yayın ve çalışmalarına ilişkin esas ve usuller Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. ..." hükmü yer almıştır.
15/04/2018 tarih ve 30392 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Doçentlik Yönetmeliği'nin "Doçentlik değerlendirmesi" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasında, "Doçentlik değerlendirme jürisi, adayın başvuru dosyasını ilk olarak bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırılık bulunup bulunmadığı ve asgari başvuru şartlarının sağlanıp sağlanmadığı yönünden değerlendirir. Jürinin bilimsel araştırma ve yayın etiğinin ihlal edildiği yönündeki değerlendirme raporları, ilgili Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Komisyonu tarafından incelenir. Jürinin adayın asgari başvuru şartlarını sağlamadığı yönündeki değerlendirme raporları ise Doçentlik Komisyonu tarafından incelenir. Asgari başvuru şartlarını sağlamadığı tespit edilen adayın doçentlik başvurusu Doçentlik Komisyonu tarafından iptal edilir..." hükmü düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Hukuki güvenlik ile belirlilik ilkeleri, hukuk devletinin ön koşullarındandır. Kişilerin hukuki güvenliğini sağlamayı amaçlayan hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde Devlete güven duyabilmesini, Devletin de yasal düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. Belirlilik ilkesi ise kanuni düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir kuşkuya yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olmasını, ayrıca kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı koruyucu önlem içermesini ifade etmektedir.

Hukuk devletinde kişiler, kendilerine uygulanacak hukuk kurallarının neler olduğunu önceden bilme ve davranışlarını ona göre ayarlayabilme imkanına sahip olmalıdır. Kişilerin, haklarını kullanırken hangi kısıtlamalara tabi olacağını önceden bilmesi ve bu kısıtlamaların da somut, objektif ve öngörülebilir nitelikte ve netlikte olması gerekmektedir.

Hukuk devletinin zorunlu koşullarından olan hukuki belirlilik ilkesi, hukuk kurallarının önceden öngörülebilir bir açıklıkta ve kişilerin haklı beklentilerini açık şekilde bertaraf etmeyecek düzenlemeler yapılmasını gerektirir.

Uyuşmazlıkta, Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019.3.88 sayılı kararında; yağmacı/şaibeli dergilerin doçentlik başvurularında (beyannamede) kullanılmamasına ve doçentlik başvurularında adaylardan bu konuda beyan alınmasına karar verilmiş ancak hangi dergilerin yağmacı/şaibeli olarak kabul edileceğine ilişkin kriterler belirlenmemiştir.

Bu durumda, "yağmacı/şaibeli dergi" ibaresinin, belirsiz ve objektiflikten uzak bir ifade olduğu, jüri üyelerince yapılacak doçentlik değerlendirmesinde hangi ölçüt ve kriterlerin esas alınacağının objektif, net ve anlaşılır şekilde ortaya konulmadığı ve öngörülebilir olmadığı anlaşıldığından, Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019.3.88 sayılı kararının hukuki güvenlik ve belirlilik ilkelerine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.

Nitekim, uygulamada yaşanan sorunlar üzerine Yükseköğretim Genel Kurulunun 30/12/2021 tarih ve 18/643 sayılı kararıyla, yağmacı/şaibeli sayılmayan dergiler olarak; WEB of Science'de Q1, Q2, Q3 sınıfında yer alan dergiler (Editöryal ve/veya basım süreçlerinde ücret talep eden veya etmeyen), WEB of Science'de Q4 sınıfında yer alıp editöryal (editorial processing charge) ve/veya basım sürecinde (article processing charge) ücret talep etmeyen dergiler, WEB of Science'de Q4 sınıfında yer alıp editöryal ve/veya basım süreçlerinde ücret talep etmekle birlikte sadece ilgili bilim alanı mensuplarının üye olabildiği bir branş derneğinin, üniversitenin, enstitünün veya bilimsel bir kurumun yayın organı olan ve 2010 yılı öncesinden itibaren basılmakta/yayınlanmakta olup abone usulü olarak çalışan ulusal/uluslararası dergiler, yağmacı/şaibeli dergiler olarak ise yukarıdaki kriterlere uymayan Q4 dergiler sayılmıştır.

Öte yandan, Üniversitelerarası Kurulun internet sitesinde yayımlanan dava konusu 2019 Ekim Dönemi Doçentlik Başvurusuna İlişkin Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları başlıklı Kılavuz'da yer alan 44. soruda, makalenin kabulünden sonra yayımlanması için yazardan ücret veya ek ücret talep eden dergilerin (yağmacı/şaibeli dergiler), bu ilişkinin bir çıkar çatışması içermesi nedeniyle doçentlik başvuru şartlarında (beyannamede) kullanılamayacağı, ancak özgeçmiş ve eserler listesine eklenmesi gerektiği, bu bağlamda; makale başvurusu sırasında kabul/ret şartına bağlı olmaksızın ücret alan dergilerin, abonelik usulü ile çalıştığı halde ilgili makaleyi açık erişimli yapmak için ücret talep eden dergilerin ve makale basımı sürecinde yazarlardan herhangi bir ücret talep etmeyen dergilerin doçentlik başvuru şartlarında (beyannamede) kullanılabileceği belirtilmiş ise de, mevzuatta Üniversitelerarası Kurul Başkanlığına bu konuda kriter belirleme yetkisi verilmediği görülmektedir.

Daire kararının bireysel işlemlere ilişkin kısmına gelince;
Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarihli kararında, yağmacı/şaibeli dergilerin doçentlik başvurularında (beyannamede) kullanılmamasına karar verildiği, makalenin kabulünden sonra yayımlanması için yazardan ücret veya ek ücret talep eden dergilerin, yağmacı/şaibeli dergi olarak kabul edileceğine ilişkin Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı kriteri dikkate alındığında, davacının beyannamesindeki yayınlarından A.1 ve A.3 isimli makalelerin yayımlandığı dergilerin bu kategoriye girdiği, bu makalelerin çıkarılması halinde uluslararası makale maddesinden 40 puan alma şartını sağlamadığı gerekçesiyle davacının Mart 2020 dönemi doçentlik başvurusunun iptal edildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, yağmacı/şaibeli dergilerin doçentlik başvurularında kullanılamayacağına ilişkin Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarihli kararı ile makalenin kabulünden sonra yayımlanması için yazardan ücret veya ek ücret talep eden dergilerin yağmacı/şaibeli dergi olarak kabul edileceğine ilişkin Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı kriterinin hukuka aykırı bulunması nedeniyle, bu kararlara dayanılarak tesis edilen davacının doçentlik başvurusunun iptaline ilişkin işlem ile bu işleme yapılan itirazın reddine ilişkin işlemde de hukuka uyarlık görülmemiştir.

Öte yandan, davalı idarelerden Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı temyize konu Daire kararını yargılama giderleri ve vekalet ücreti yönünden de temyiz etmekte ise de, Kurulumuzun bozma kararı üzerine Dairece yeniden bir karar verileceğinden, bu aşamada yargılama giderleri ve vekalet ücreti yönünden temyiz incelemesi yapılmasına gerek görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin reddine,
2. Davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
3. Yukarıda özetlenen gerekçeyle düzenleyici işlemler yönünden davanın reddi, bireysel işlemlerin iptali yolundaki Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 01/12/2022 tarih ve E:2020/7858, K:2022/7031 sayılı kararının davanın reddine ilişkin kısmının BOZULMASINA,
4. Anılan Daire kararının iptale ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
5. Bozulan kısım yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
6. Kesin olarak, 29/05/2025 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY
X- Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.
Dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçesi yukarıda açıklanan Danıştay Sekizinci Dairesi kararının, "yağmacı/şaibeli" dergilerin doçentlik başvurularında kullanılamayacağına ilişkin Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019.3.88 sayılı kararı ile Üniversitelerarası Kurul Başkanlığınca belirlenen "yağmacı/şaibeli" dergilere ilişkin kriterler yönünden davanın reddine ilişkin kısmı, aynı gerekçe ile tarafımızca da uygun bulunmuş olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, kararın anılan kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Daire kararının bireysel işlemlerin iptaline ilişkin kısmına gelince;
Yükseköğretim Genel Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019.3.88 sayılı kararında; yağmacı/şaibeli dergilerin doçentlik başvurularında (beyannamede) kullanılmamasına ve doçentlik başvurularında adaylardan bu konuda beyan alınmasına karar verilmiştir.
Üniversitelerarası Kurulun internet sitesinde yayımlanan 2019 Ekim Dönemi Doçentlik Başvurusuna İlişkin Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları başlıklı Kılavuz'da yer alan 44. soruda, makalenin kabulünden sonra yayımlanması için yazardan ücret veya ek ücret talep eden dergilerin (yağmacı/şaibeli dergiler), bu ilişkinin bir çıkar çatışması içermesi nedeniyle doçentlik başvuru şartlarında (beyannamede) kullanılamayacağı, ancak özgeçmiş ve eserler listesine eklenmesi gerektiği, bu bağlamda; makale başvurusu sırasında kabul/ret şartına bağlı olmaksızın ücret alan dergilerin, abonelik usulü ile çalıştığı halde ilgili makaleyi açık erişimli yapmak için ücret talep eden dergilerin ve makale basımı sürecinde yazarlardan herhangi bir ücret talep etmeyen dergilerin doçentlik başvuru şartlarında (beyannamede) kullanılabileceği belirtilmiştir.
Uyuşmazlıkta, davacının A.1 isimli makalesinin yayımlandığı "..." isimli derginin, makalenin kabulünden sonra yazardan ücret talep eden açık erişimli bir dergi olduğu; A3 isimli makalesinin yayımlandığı "Photobiomodulation, Photomedicine and Laser Surgery" isimli derginin ise, makalenin basımı aşamasında yazardan sayfa başına basım ücreti alan bir dergi olduğu görülmekte olup, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı kriteri dikkate alındığında, söz konusu dergilerin yağmacı/şaibeli dergiler kategorisine girdiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, davacının doçentlik başvurusuna eklediği yayınlarından A.1 ve A.3 isimli makalelerin yayımlandığı dergilerin yağmacı/şaibeli dergiler kategorisine girdiği, bu makalelerin çıkarılması halinde uluslararası makale maddesinden 40 puan alma şartını sağlamadığı gerekçesiyle tesis edilen Mart 2020 dönemi doçentlik başvurusunun iptaline ilişkin işlem ile bu işleme yapılan itirazın reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu Daire kararının davanın reddine ilişkin kısmının onanması, iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.