AYM'den kanuni faiz düzenlemesine iptal kararı

Kanuni faizde kritik iptal: Enflasyona karşı koruma yok

Anayasa Mahkemesi, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun'un 1. maddesini, sözleşmeden kaynaklanmayan borç ilişkileri bakımından Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti. Karar, Kahramanmaraş 3. İdare Mahkemesi'nin başvurusu üzerine verildi. Başvuru, depremde yıkılan taşınmaz nedeniyle açılan tazminat davası sırasında yapıldı.

Mahkeme, kanunun "sözleşmede aksi belirlenmemişse faiz yıllık yüzde 12 uygulanır" hükmünün alacakların enflasyon nedeniyle değer kaybını telafi etmede yetersiz kaldığını belirtti. Karar 22 Temmuz 2025'te alınırken, Resmi Gazete'de bugün yayımlandı.

AYM: Yüzde 12'lik faiz, alacağın reel değerini korumuyor

Kararın gerekçesinde, özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde sabit kanuni faiz oranının alacağın reel değerini korumadığı vurgulandı. Mahkeme, kararın ilgili bölümünde:

• Paranın değerindeki aşınmayı giderecek bir mekanizma bulunmadığını,
• Kanuni faiz oranının enflasyon karşısında yetersiz kaldığını,
• Alacaklının mülkiyet hakkının zedelendiğini

belirtti.

AYM ayrıca hukuk sisteminde alacağın enflasyon karşısındaki kaybını telafi edecek etkili bir yol bulunmadığını kaydetti.

Mülkiyet hakkı ve etkili başvuru hakkı ihlal ediliyor

Kararda, Anayasa'nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının, alacağın değerinin korunamaması nedeniyle ihlal edildiği ifade edildi. Ayrıca alacaklının zararının telafisi için etkili bir hukuk mekanizması bulunmaması, etkili başvuru hakkının ihlali olarak değerlendirildi.

Mahkeme, uzun yıllardır değiştirilmeyen kanuni faiz oranının enflasyon karşısında eridiğini belirterek, devletin "alacakların değer kaybını önleyecek mekanizmaları geliştirme" yükümlülüğünü hatırlattı. (Bkz. kararın gerekçesi, s. 4-6)

Sadece sözleşmeye dayanmayan borçlarda iptal

AYM iptali tüm borç ilişkilerini kapsayacak şekilde genişletmedi.

Karar net olarak yalnızca: "Sözleşmeden kaynaklanmayan borç ilişkileri" için geçerli olacak.

Böylece tarafların kendi aralarında faiz oranı belirleyebildiği sözleşmeli borç ilişkileri kapsam dışı bırakıldı.

9 aylık süre: Meclis yeni düzenleme yapacak

AYM, ortaya çıkacak hukuki boşluğu dikkate alarak iptal kararının 9 ay sonra yürürlüğe girmesine hükmetti. Bu süre içinde TBMM'nin: Kanuni faiz oranını, Enflasyon karşısında alacağın değerinin korunmasını sağlayacak mekanizmaları yeniden düzenlemesi gerekecek.

Karşı oy: "Kanun Anayasa'ya aykırı değil"

Kararda karşı oy yazan üyeler, temerrüt faizi ve kanuni faizin mevcut yasal sistemde alacaklıyı koruyacak şekilde işleyeceğini savundu. Enflasyonun dikkate alınabileceğini, kanunun tümüyle Anayasa'ya aykırı görülemeyeceğini belirttiler.

Kararı görmek için tıklayın.