Yargıya güven duyulmuyor

TESEV'in yargıya ilişkin yaptığı araştırmaya göre Türk toplumunun yargıya güven duygusu zayıf

TESEV'İn 2007'den bu yana, ?Algılar ve Zihniyet Yapıları? başlıklı proje çerçevesinde yargı kurumuna ilişkin kapsamlı bir araştırma dizisinin ilk kitabı olan ?Adalet Biraz Es Geçiliyor...: Demokratikleşme Sürecinde Hâkimler ve Savcılar?, Mithat Sancar ve Eylem Ümit Atılgan tarafından hazırlandı. Çalışma hâkimlerin ve savcıların zihniyetine ışık tutuyor ve yargı bağımsızlığı ve yargıda devletçilik gibi konular etrafında süregelen tartışmalara ilişkin bakış açılarını sergiliyor.

Raporda hakim ve savcılara ilişkin vatandaşın algılarına yer veriliyor. Bu algılardan birinde, ?Bir hâkimin vicdanı özgür ve bağımsız değilse, istediği kadar hukuk bilsin, dünyanın en büyük hukukçusu olsun, hiçbir anlam ifade etmez? deniliyor. Raporda, yargı bağımsızlığı, yargının her türlü eleştiriden ve sorgulamadan azade olacağı anlamına gelmediği gibi, yargıyı kamusal sorumluluktan muaf tutan bir dokunulmazlık zırhı olarak da görülemez deniliyor.

Araştırma dizisinin ikinci kitabı ?Biraz Adil, Biraz Değil...? Araştırmanın yorum kısmında, görüşmeciler arasında, devlet veya devlet görevlilerinin taraf olduğu davalarda mahkemelerin mutlaka devleti kolladıkları yönündeki algının yaygın ve güçlü olduğunu belirtiliyor.

Yargının bağımsız olmadığı yönündeki algının değişik tezahürlerinde de, güçlünün iradesini dayattığı algısının etkileri görüldüğü bildiriliyor. ?Yargı bağımsızlığına en büyük tehdidin hükümetten geldiğini söyleyen görüşmeciler, AKP'nin toplumsal iktidar noktalarını ele geçirdiğine ve bu iktidar üzerinden yargıyı etkilediğine inanıyor? deniliyor.

Raporun sonuç bölümünde ise şu bulgulara rastlandığı belirtiliyor: ?Yargıya güven duygusunun zayıflığı temelinde, kayırmacılığın ve güç ilişkilerinin yargılama sürecini etkilediği inancı yatmaktadır.?

Hakim ve savcılardan tarafsızlık şikayetleri

TESEV'in hazırladığı kitapta hakim ve savcıların özellikle yargının tarafsızlık ve bağımsızlığıyla ilgili şikayetlerine de yer veriliyor.

YARGI HİÇ BAĞIMSIZ OLAMADI (Bir hakimin tespiti) Yargı hiçbir zaman tarafsız olmadı. Bağımsız olamadığı için tarafsız da olamıyor. Yargı her zaman taraflıdır. Olmuyor yani, sistem yargının tarafsız olmasına izin vermez zaten. Yapamazsınız...

SAVCI DURDURULUR (Bir savcının açıklaması) Savcının kendiliğinden harekete geçmesi çok önemli; ama bağımlılıkları olmasa, bağlılıkları olmasa. Harekete geçtiğinde karşısında kimi bulacağını bilemeyebilir savcı. Maalesef, yine maalesefle izah edeyim, konuyu derinleştirdiğinde karşısına öyle birileri çıkar ki ya durur, ya durdurulur, durmak zorunda kalır.

GÜCÜMÜZ KÖYLÜYE YETER (Bir hakimin sözleri) Yargı köylü Memet Ağa söz konusu olduğunda çok orta yerdedir. Bu durumda onun iktidarını her şart ve koşulda hissedersiniz. Bu nedenle Türkiye savcıları çok kanıksadıkları şöyle bir savsöz söylerler ?Bizim ancak köylü Memet Ağa'ya gücümüz yetiyor...? Biz hakimler de yıllar yılı savcı arkadaşlarımızın bu serzenişlerini dinler dururuz. Yıllar içinde ne değişti derseniz, ortada fazla bir şey görülmez.