Maliye'nin haracı PTT ile halkı sinir savaşına soktu
Maliye Bakanlığı'nın, PTT paket merkezlerine yurtdışından gelen ve değeri 5-10 dolar bile etmeyen her türlü zarf ve küçük paket için, 26 YTL. damga vergisi alınmasını istemesi vatandaşlar ile PTT görevlileri arasında sürekli bir sinir savaşının başlamasına yol açtı.
Diyelim ki bugünlerde Almanya'daki bir yakınınız size ailenizin küçük üyeleri için birkaç adet plastik saç tokası gönderdi. Ya da tıbbî bir sorununuzla ilgili olarak, bir başka ülkeden adınıza içi kâğıt dolu bir hastane dosyası geldi. Eskiden olsaydı, bu gibi küçük ve hafif gönderileri kapınızın eşiğinde atacağınız bir imza karşılığında postacıdan kolayca teslim alırdınız. Oysa geçtiğimiz Mart ayının ortalarından bu yana, anılan kategorideki gönderiler PTT tarafından doğrudan paket merkezlerine iletiliyor ve bu durum adresinize bırakılan bir belgeyle size bildiriliyor.
Çağrı pusulasında yazılı olan PTT paket servisine güçbela ulaştığınızda ise bu kez karşınıza bir başka sürpriz çıkmakta. Paketinizi teslim almadan önce gişeye gidiyor ve ağırlığına, büyüklüğüne, içeriğine ya da ticarî bir gönderi olup olmadığına bakılmaksızın, zarfınıza kavuşabilmek için 1.25 YTL'si gümrükleme bedeli, 0.50 YTL'si damga pulu, 24 YTL'si de -Maliye Bakanlığı'nın yakın tarihli bir emriyle konulan- damga vergisi olmak üzere toplam 25.75 YTL. ödemek durumunda kalıyorsunuz.
Vatandaşlar şikayetçi
Üstelik, bu rakam gönderinizi teslim alıncaya kadar harcadığınız yol parasıyla birleşince toplam masrafınız en az 50-60 YTL'yi bulabiliyor. Böylelikle, yurt dışındaki bir dostunuzun size gönderdiği çok basit bir hatıra eşyası ya da hediye için en az 40 dolar tutarında bir harcama yapıp, bu arada yarım gününüzü de yollarda harcamış oluyorsunuz.
Maliye Bakanlığı'nın bu garip uygulamasına ilişkin olarak vatandaşlardan gelen yoğun şikayetlerin gerçeği ne boyutta yansıttığını kendi gözlerimizle görmek üzere bir deneme yapmaya karar verdik ve geçtiğimiz günlerde ABD'deki bir ikinci el eşya satış mağazasından, değeri yalnızca 5 dolar olan bir film afişi satın aldık. Afişin parasını Amerikalı satıcıya kredi kartıyla ödedikten sonra zarfımızın adresimize ulaşmasını beklemeye başladık.
200 gramlık bir afiş için 25,75 YTL vergi istendi
Nitekim, ortalama on gün geçtikten sonra, aynen bu uygulamanın diğer binlerce mağduru gibi biz de kapımıza gelen posta görevlisinin uzattığı bir çağrı pusulasıyla karşılaştık. 8 Temmuz 2005 günü, toplam ağırlığı 200 grama bile ulaşmayan ve içinde yalnızca katlanmış bir film afişi bulunan "gümrüklü" zarfımızı teslim almak üzere İstanbul-Davutpaşa'daki PTT Paket Merkez Müdürlüğü'nün yolunu tuttuk.
Günün hemen her saati iğne atılsa yere düşmeyecek kadar kalabalık olan bu kurumda, yaklaşık bir buçuk saatlik bir beklemeden sonra güçbela teslim alabildiğimiz zarfımız, orada bulunan gümrük görevlisi tarafından maket bıçağıyla kesildi, içinde yalnızca bir adet kâğıt afiş olduğu bizzat tesbit edildi ve tutanaklara da aynen bu şekilde geçirildi. Ardından da "harac"ımızı ödemek üzere gişeye yollandık ve toplam 25.75 YTL. "gümrükleme ücreti+damga pulu ücreti+maktu damga vergisi" ödeyerek afişimizi teslim aldık.
'Biz de bıktık be kardeşim!'
Konuyla ilgili olarak görüşlerine başvurduğumuz PTT ve gümrük görevlileri, sözkonusu vergi nedeniyle sabahtan akşama kadar vatandaşlarla gerilim dolu saatler yaşamaktan bıktıklarını, ancak bu mantıksız durumu karşılarındaki öfkeli kalabalığa haklı olarak anlatamadıklarını belirttiler. Devlet memuru olması nedeniyle adının açıklanmasını istemeyen PTT görevlilerden biri, kısa bir süre önce yaşlı ve yoksul bir bayanın Almanya'daki oğlundan gelen bir-iki basit eşyayı almak üzere kendilerine başvurduğunu anlatarak, "Gelen paketin içinde, hepsini toplasanız 30 YTL bile etmeyecek türden eski elbiseler vardı. Size yemin ediyorum, kadın bu harcı gişeye ödedikten sonra beş parasız kaldı. Topkapı'dan Beykoz'daki evine dönebilmesi için aramızda para toplayıp kendisine verdik. Her gün en az bir-iki defa böyle trajik olaylar yaşıyoruz" diye konuştu. Bir başka PTT görevlisi de "Sinirlerimiz tek kelimeyle iflas etti. Sayın bakanımız Kemal Unakıtan'ın bu yanlıştan bir an önce dönerek derhal eski sistemi yürürlüğe sokmasını rica ediyoruz. Eskiden bu servise bir paket geldiğinde 1.50 YTL gibi makûl bir işgaliye ücreti alırdık. Eğer içinde 100 Euro'dan daha pahalı, kullanılmamış eşyalar varsa zaten vergiyi tahsil ediyordu" dedi.
Gümrük Kanunu'na açıkça aykırı
Konuyla ilgili olarak görüşlerine başvurduğumuz İstanbul Barosu avukatlarından Ömer Kuvat, PTT'deki uygulamanın Gümrük Kanunu hükümleriyle kesin olarak çeliştiğine işaret ederek şu açıklamayı yaptı: "Elbette ki kamunun refahı için yeni kaynaklar bulunmasına karşı değiliz; ama bir mâlî kaynak başka bir kanunu çiğneyerek oluşturulamaz. Tüketiciler, tamamen idarenin tasarrufuna dayalı ve keyfi bir uygulamayla karşı karşıyalar. Türkiye'ye posta yoluyla gelecek olan mallardan hangisinin gümrüğe tâbî olduğu hangisinin olmadığı 4458 Sayılı Gümrük Kanunu'nda çok açık ve net biçimde sıralanmıştır. Bu kanunun 167'nci maddesinin 47'üncü fıkrasında "Değeri 100 Euroyu geçmeyen eşyalar vergiden muaftır" denilmektedir.
Her ne kadar maddenin son fıkrasında böyle eşyalarla ilgili muafiyet sınırlarını belirlemeye Bakanlar Kurulu'nun yetkili kılındığı belirtiliyorsa da idarenin burada ne tür gönderileri kastettiği PTT'nin internet sitesinde ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. Bu istisnaya konu olan maddeler tütün mamûlleri, alkol ve alkollü içecekler, kahve türleri, çay, çikolata ve şekerleme türü gıdalardır." Dergi, kitap, gazete, broşür, takvim, afiş gibi basılı evraklar ve ekonomik açıdan ciddi bir değer ifade etmeyen elbise, oyuncak, teyp kaseti, DVD ya da CD gibi eşyalar için hiçbir isim ya da gerekçe altında vergi tahsil edilemeyeceğini belirten Kuvat, "Çünkü PTT de bunları yalnızca pul bedeli karşılığında taşıyacağını, imzaladığı uluslararası antlaşmalarla daha en baştan taahhüt etmiştir. Bu verginin mağdurlarına en kısa zamanda PTT ve Maliye Bakanlığı'na karşı iptal dâvâsı açmalarını öneriyorum" diye konuştu.
yenişafak