İLKSAN Böyle Devam Ederse, Emekli Maaşlarını Ödeyemeyecek

İLKSAN Denetleme Kurulu üyelerinin hazırladığı 2005 faaliyet raporu Derneğin içine düştüğü çarpıcı durumu gözler önüne serdi.

İLKSAN'IN MALİ DURUMU

Denetleme Kurulu üyelerinin hazırladığı resmi rapor kayıtlarına göre, Sandığın 14.03.2006 tarihi itibariyle 234.244 üyesi bulunmakta. Sandık üyelerinin maaşlarından her ay, emekli keseneğine esas olan matrahın % 2'si oranında mutemetliklerce aidat kesilmekte ve Ziraat Bankası kanalıyla da Sandık hesaplarında toplanmakta...

İlksan'ın kasasına aylık giren aidat yaklaşık 4.000.000.- YTL'dir. 9'un 1'indeki bir üyeden 14,9 YTL, 1'in 4'ündeki bir üyeden de 20,11 YTL aidat kesilmektedir. 31.12.2005 tarihi itibariyle sandığın banka hesaplarında (Halk Bankası, Vakıflar Bankası ve Ziraat Bankası) toplam 126.504.686,10.- YTL mevcuttur.

Ulus Öğretmen Evi zararda

Rapor'da yer alan ilk tespitte, kendini kar'da gösteren Ulus Öğretmen Evi'nin aslında zararda olduğu belirtilmekte... Net zararın 77.539,09.- YTL olduğu vurgulanan raporun bu bölümünde, Denetleme Kurulu üyeleri, "İlksan Genel Müdürlüğünün, kâğıt üstünde Ulus Öğretmen Evini neden kârda göstermeye çalıştığı sorgulanmalıdır" görüşlerine yer vermekte...

Didim Dinlenme Tesisi karda

Raporda yer alan tespit şu şekilde: "Aydın - Didim İlçesi Altınkum mevkiinde bulunan 31 Odalı ve 105 yatak kapasiteli Tesis, son beş yıldan bu yana ilk defa kâra geçmiştir. Gerekli tadilat ve yenileme çalışmaları sonlandıktan sonra daha iyi şartlarda hizmet verebileceği kanaatimiz mevcuttur."

GELİR KAYNAKLARI VE GİDERLER

İLKSAN'ın en önemli gelir kaynağı üye aidatları. Üye aidatları gelir kaynağının %59'unu oluşturmaktadır. Diğer gelir kaynakları ise şu şekilde:

Banka faizi: %31,5
Toplu konut faizi: %4,6
Diğer: %4,7

2005 yılında sandığın en büyük gider kalemi ise emeklilik yardımı oluşturuyor. Gider kalemleri şu şekilde:

Emeklilik yardımı: %87,1
Diğer yard.: %5,0
Personel: %4,8
Diğer: %3,1

GELİR GİDERİ KARŞILAYAMIYOR

2003-2005 yılları arasındaki gelirin gider kalemlerini karşılama oranlarını gösteren tabloda da çarpıcı bilgiler yer alıyor. Buna göre Sandığın gelirleri 2003 ve 2004 yıllarında giderleri karşılayabilmekte iken, 2005 yılında karşılayamaz duruma gelmiştir.

Sandığın faiz gelirlerinde 2003 yılından bu yana azalış meydana gelmektedir. 2003 yılında 39.372 YTL'lik faiz geliri, 2004 yılında 30.356'ya, 2005 yılında ise 25.444 YTL'ye düşmüştür. Bunun nedei raporda şu şekilde yer almıştır: "2003 yılından bu yana Devlet tarafından ısrarla sürdürülen faizleri düşürme politikası başarıyla devam etmektedir. Ancak bu durum, İlksan gibi rantçı kurumlara zarar vermektedir. Sandığın 2003 yılındaki faiz geliri 39.7 milyon YTL iken, 2004 yılında 30.3 milyon YTL'ye ve 2005 yılında ise bu rakam 25.4 milyon YTL'ye kadar gerilemiştir. Faizlerin düşüşünün bu hızla devam etmesi halinde; zarar, İlksan için bir yazgı halini alacaktır. 2003 yılında 42.9 milyon YTL ve 2004 yılında 22.2 milyon YTL kârda görünen Sandık 2005 yılını 5.8 milyon YTL zararla kapatmıştır. 5,8 milyon YTL'lik zarar sürpriz olarak karşılanmamalıdır. Esas sürpriz birkaç yıl sonra Sandığın, emekli yardımlarını ödeyememesi halinde yaşanacaktır."

MEVZUAT SORUNLARI

Raporun "İlksan değişmek zorundadır" başlıklı bölümünde ise mevzuattan kaynaklanan sorunlara yer verilmiştir. Bu bölümde İLKSAN'ın dayandığı mevzuatın net olmadığı, daha önce ilkokul öğretmenleri şeklinde yapılan belirlemenin 8 yıllık zorunlu eğitime uygun hale getirilmediği, bu nedenle mevzuat sorunlarının halen devam ettiği vurgulanmıştır.

Denetleme Kurulu üyelerinin hazırladığı raporda, İlksan'ın mevcut varlıklarının yaklaşık değerinin 242.7 milyon YTL olduğu, bunun da şu anda iştirakçi başına 1.000 YTL civarında birikim demek olduğu belirtildikten sonra OYAK örneğine yer verilmiştir. Oyak'ın mevcut portföyü 4,3 milyar YTL, üye başına birikim miktarı 20 bin YTL, üye sayısı ise 222.028'dir. Kurul üyeleri bu tespitten sonra "Ayrıca, dokuz yıldır Genel Müdürlüğün neden Vekaletle idare edildiğini, geçmiş ve bugünkü Yönetim Kurullarına sormak zorundayız. Eğer Genel Müdür Sayın Mustafa ÇINAR, asaleten atamaya ehil değilse, gerekli liyakati yoksa neden bunca zamandır Genel Müdürlüğün başında tutulmaktadır?" görüşüne yer vermiştir.

"İlköğretim okulu mezunları"nın ibaresinin değiştirilmemesine ilişkin olarak Danıştay'ın 1999 yılında Millî Eğitim Bakanlığından istişari görüş istediği, Bakanlığın da, Danıştay'ın olumsuz görüşünü kısmen destekler mahiyette görüş sunduğu yine raporda yer almıştır. Bakanlık görüşü raporda ?İlkokul öğretmeni unvanı kalktıktan sonra, bu unvanın ilköğretim okullarında görevli sınıf öğretmenlerini kapsadığı, bu nedenle Sandığa, branşı sınıf öğretmeni olan ilköğretim öğretmenlerinin üye olabilecekleri, diğer branş öğretmenlerinin ise üye olamayacakları;? şeklinde yer almıştır.

Denetleme kurulu üyeleri bu mevzuat problemine ilişkin olarak "İlksan'ın varoluşunu hukuksal zeminde tartışılır kılan bu problemin yanında, Sandığın iyi yönetilememesi sorunu da varlığını iyice hissettirmektedir.
İlksan'ın son 10 yıllık mazisindeki değişim çabalarına bakıldığında; yasal düzenlemeler marifetiyle kuruma yeni bir dinamizm verilme istek ve niyeti görülmektedir. Bu çabada hedef; 4357 sayılı Kanun'un iki maddesine mahkum olan İlksan'ı, bu cendereden kurtarmak olmuştur. Ancak, bu çabalar sonuçsuz kalmış ve başarıya ulaşamamıştır. Kurumun Yasal statüsündeki boşluklar giderilememiştir. Bu başarısızlıkta maalesef, zamanın hükümetleri ve özelde Millî Eğitim Bakanlığının da payı vardır. Mesela yukarıda söz edilen, 1997 yılında kesintisiz sekiz yıllık zorunlu eğitim ile Türk Eğitim Sisteminde meydana gelen köklü değişime, İlksan adapte edilmemiştir.
İlksan Genel Müdürlüğü, hâlihazırdaki mevcut yönetim zihniyeti, işgörenleri ve yapılanmasıyla zamanın dışında kalmış bir örgüt görüntüsü vermektedir." tespitini yapmış 6 maddelik bir belirleme yapmıştır.

Raporda İlksan'ın kurumsal kimlik sorunu bulunduğu vurgulanmış, 63 yıllık geçmişine rağmen bir şahsiyet kazanamamış olmasının sebepleri ise şu şekilde sıralanmıştır. mümkündür:

- Bağımsız olamamak;
- Üyelerin menfaatlerini önceleyememek;
- Proje üretemeyip, kısır konularda saplanıp kalmak;
- Günü kurtarmaya çalışmak;
- Her yönetim değişikliğinde yeni bir kişiliğe bürünme gayreti içine girmek;
- Kurumu piyasa şartlarına adapte etmek yerine ideolojilere kurban etmek.

Denetleme kurulu üyeleri, bu öneriler sonrasında şu tespiti yapmıştır: "4357 sayılı Yasa'nın 17'inci maddesinde; ?Bu Kanunun hükümleri icraya Dahiliye, Maliye ve Maarif Vekilleri memurdur.? Yine, İlksan Anastatünün 45'inci maddesinde; ?Anastatü hükümlerini Milli Eğitim Bakanı yürütür.? Şeklinde hükümlerin bulunduğunu bilmekteyiz. Bu durum, kurumu başarısızlığa değil, bilâkis Devlet garantisi altında olmanın verdiği güvenle başarıya ulaştırmalıydı. Millî Eğitim Bakanının siyasi irade sahibi olması da kötü idare edilmeye bir bahane olamaz. Çünkü; 205 sayılı Ordu Yardımlaşma Kurumu Kanunu'nun 42'inci maddesinde; ?Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.? Denilmektedir ve Bakanlar Kurulu da siyasi bir varlıktır ve Oyak'ın imrenilecek performansı da ortadadır. "

DE-HA A.Ş. TASFİYE EDİLMELİDİR

DE-HA İnşaat Yatırım Otelcilik Turizm Ticaret ve Sanayi A.Ş adıyla İlkokul öğretmenleri Sağlık ve Sosyal yardım sandığının % 99,985 iştiraki ile kurulmuş olan şirket, Turizm ve benzeri alanlarda şubeler bazında Alanya ve Ankara'da faaliyet göstermektedir. Bağlı şubeler bazında;
* Alanya'da 4 yıldızlı Ananas Otel;
* Alanya'da 3 yıldızlı De-Ha Otel;
*Ankara'da A-D Tur Turizm - Seyahat Acentesi;
olmak üzere 4 şube işletilmektedir.

Şirket 2005 yılında 921.822,68 YTL zarar etmiştir. Zarar İLKSAN tarafından karşılanmıştır.

Sermaye aktarımlarına ek olarak, 2002 yılında 6.620.000,00 YTL'ye Alanya'da Ananas Otel satın alınarak DE-HA AŞ'ye kiralanmıştır.

Raporda yer alan tespitlere göre, şirkete aktarılan Nakdi Sermayenin banka mevduatı olarak değerlendirilmesi halinde 749.312,20 YTL'lik faiz farkı; aktarılan ayni sermayenin banka mevduatı olarak değerlendirilmesi halinde ise 3.422.973,65 YTL'lik faiz farkı elde edileceği belirtilmiştir.

Şirketin tasfiye nedeni ise raporda şu şekilde yer almıştır:

"Şirketin sermayesi 4.317.978,58.- YTL, Aktif Değerleri toplamı ise 13.478.861,14.- YTL olarak gözükmektedir. DE-HA İnşaat Yatırım Otelcilik Turizm Ticaret ve Sanayi A.Ş.'nin tasfiyesi halinde:
" Kurumlar vergisi matrahı 9.142.702,96.- YTL olacaktır.
" Bu meblağın % 20'si olan 1.828.540,59.- YTL kurumlar vergisine, 431.797,86 YTL de stopaja ödenecektir.
" Sonuç olarak: 6.882.364,51.- YTL gayrimenkul satışından ve 4.317.978,58.- YTL sermaye payından olmak üzere, İlksan Genel Müdürlüğünün kasasına toplam 11.200.343,09.- YTL kaynak transferi gerçekleşmiş olacaktır."

SANDIK ALACAKLARININ TAHSİLİ

Raporda bu bölüme ilişkin olarak, İstanbul - Pendik arazisinin alımında İlksan'ın zarara uğratılması Av. Mehmet YILMAZCAN davasına yer verilmiştir.

İŞTE İLKSANIN GİDECEĞİ NOKTA

Denetleme Kurulu üyelerinin İLKSAN'a ilişkin 3 yıllık öngörüsü ise oldukça karamsar. Rapora göre İLKSAN'ın bu şekilde devam etmesi halinde 2006 yılında 48.751.284 YTL, 2007 yılında 110.776.782 YTL, 2008 yılında ise 210.592.180 YTL zarar ortaya çıkacaktır.

RAPORUN SONUÇ BÖLÜMÜ

Rapor sonuç bölümüne AA'nın aşağıdaki haberiyle giriş yapılmakta: "230 bin ilköğretim öğretmeninin üye olduğu İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı'nın (İLKSAN) kapatılması gündemde. Millî Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik, İLKSAN'ın kapatılması ya da MEBSAN'a dönüştürülmesi ile ilgili sivil toplum kuruluşlarının görüşlerini almak üzere Türk-Eğitim-Sen, Eğitim-Bir-Sen ve Eğitim-Sen Başkanları ile Bakanlıkta sadece "İLKSAN" gündemli özel bir toplantıda bir araya geldi. Bakan Çelik'in "İLKSAN tasfiye mi edilsin, MEBSAN olarak devam mı etsin?" sorusuna sendikacılardan 'kapatılsın' ortak görüşü çıktı. Sendikacılar İLKSAN'ın yatırımlarının ölü olduğunu, kurumun iştiraki olan kuruluşların ve özellikle lüks otellerin zarar ettiğini, bu zararların öğretmenlerden karşılandığını belirttiler."

Denetleme Kurulu üyeleri, Yönetim Kurulu'nun 2005 yılında kurumla ilgili ?İlksan Organizasyonel İyileştirme Projesi? ve ?Kurumun Aktüaryel Bilançosunun Yeniden Yapılandırılması? olmak üzere iki hayati proje başlattığını belirtmiş ve "İlksan Organizasyonel İyileştirme Projesi" kapsamında getirilmiş bulunan aşağıdaki tekliflerin uygun gördüğünü belirtmiştir.

"Kurum olgunlaşma döneminin sonuna yaklaşmıştır. Kurumun ?sinir ağı? olarak nitelendirilebilecek iş akışları ve karar mekanizması hantallaşmış, duyarsızlaşmış, giderek daha çok bürokrasiye gömülmüş, ?beyni? sayılacak yöneticileri karar veremez hale gelmiş, ?eli ayağı? olan çalışanların çok büyük bir kısmı felce uğramış, zihnen ve ruhen ?yaşlanmış?, verimsiz hale gelmiş, üyelerin ise İlksan'a olan ilgileri ve İlksan'ın cazibesi kaybolmuştur. Kısacası İlksan ?yaşlı ve hasta adam? görüntüsüne bürünmüştür.

Bu aşamada İlksan yönetiminin önünde seçilebilecek 3 yol vardır.

- Radikal karar almaktan kaçınarak hiç birşey yapmamak, İlksan'ı kendi haline bırakmak.

- İlksan'ı kapatmak.

- Cesur ve kararlı bir yönetim ve temsilcilerin de desteği ile ciddi bir yeniden yapılandırma sürecine başlamak ve istenen sonuç elde edilene kadar devam ettirmek.

Yönetim bu üç yoldan herhangi birisini seçmekte elbette serbesttir. "