Emeklilikte sadece polis ve askerin aylığı düşmüyor

MİLLİ İSTİHBARAT HİZMETLERİ, EMNİYET HİZMETLERİ, ÇARŞI VE MAHALLE BEKÇİLERİ, TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ MENSUBU SUBAY, ASTSUBAY, UZMAN JANDARMA VE UZMAN ERBAŞLARA EMEKLİ AYLIKLARI DIŞINDA ARTI OLARAK 100 TL. ÖDENMESİNİN ESASLARI

Emniyet hizmetleri sınıflarına dahil kadrolar ile çarşı ve mahalle bekçisi kadro unvanı esas alınarak emekli aylığı ödenenlerden, emekli aylıklarıyla birlikte makam tazminatı ödenmesine hak kazanmamış olanların emekli aylıkları, çalışırken almakta oldukları aylıkların yaklaşık olarak yarı yarıya düşmesi nedeniyle emekli polis ve bekçilerin mali sıkıntıya girmesine neden olmuştur. Bu durum gerekçe gösterilerek 5473 sayılı Kanun (Resmi Gazete tarih ve sayısı; 31/3/2006 - 26125 ) ile 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa eklenen madde ile;

- Milli İstihbarat Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar,

- Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar

- Çarşı ve mahalle bekçileri,

emekli aylıklarıyla birlikte 100 TL tutarında ayrıca ödeme almaya başlamışlardır.

5434 sayılı Kanuna 2006 yılında eklenen madde şu şekildedir:

"EK MADDE 81 - Milli İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar ile çarşı ve mahalle bekçisi kadro unvanı esas alınarak emekli aylığı ödenenlerden emekli aylıklarıyla birlikte makam tazminatı ödenmesine hak kazanamamış olanlara, her ay emekli aylıklarıyla birlikte 100 YTL tutarında ayrıca ödeme yapılır. Bu Kanun hükümlerine göre emekli aylığı bağlanmasından sonra sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışanlar dahil herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışanlara bu ödeme yapılmaz. Bu ödemeden yararlanma şartlarını kaybedenler en geç bir ay içinde durumu T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür. Bu durumun ortaya çıktığı tarihi takip eden aybaşından itibaren ödemeye son verilir. Zamanında bildirimde bulunmayanlara yapılan ödemeler kanuni faizi ile birlikte geri alınır. Birinci fıkra kapsamına girenlerden ölenlerin 67 nci maddede belirtilen aylığa müstahak dul ve yetimlerine 68 inci maddedeki oranlar üzerinden ödeme yapılır. Bu ödemeler T.C. Emekli Sandığı tarafından ödenmesini izleyen iki ay içinde faturası karşılığında Hazineden tahsil edilir."

Akabinde, 100 YTL tutarındaki ek ödemeden, aynı hizmet sınıfı veya kadro unvanı üzerinden malullük aylığı almakta olanlar ile bunlardan henüz emekliye ayrılmaksızın vefat edenlerin dul ve yetimlerinin de yararlandırılması amacıyla 5434 sayılı Kanunun ek 81 inci maddesinde değişiklik yapan 5538 sayılı Kanunun 1 inci maddesi (Resmi Gazete tarih ve sayısı; 12/07/2006 - 26226 ) ile 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Ek Madde 81 hükmü değişikliğe uğramış, esasında bir değişiklik yapılmamıştır.

2006 yılında değişiklik yapılmış olan madde hükmü;

Ek Madde 81- (Ek: 21/3/2006-5473/9 md.) Milli İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar ile çarşı ve mahalle bekçisi kadro unvanı esas alınarak emekli aylığı veya ek 77 nci madde kapsamına girenler hariç olmak üzere vazife malüllüğü veya adi malüllük aylığı ödenenlerden emekli aylıklarıyla birlikte makam tazminatı ödenmesine hak kazanamamış olanlara, her ay emekli aylıklarıyla birlikte 100 YTL tutarında ayrıca ödeme yapılır. Bu Kanun hükümlerine göre emekli aylığı bağlanmasından sonra sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışanlar dahil herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışanlara bu ödeme yapılmaz. Bu ödemeden yararlanma şartlarını kaybedenler en geç bir ay içinde durumu T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür. Bu durumun ortaya çıktığı tarihi takip eden aybaşından itibaren ödemeye son verilir. Zamanında bildirimde bulunmayanlara yapılan ödemeler kanuni faizi ile birlikte geri alınır. (Değişik üçüncü fıkra: 1/7/2006-5538/1 md.) Hizmet sınıfı veya kadro unvanı itibariyle birinci fıkra kapsamına girenlerin 67 nci maddede belirtilen aylığa müstahak dul ve yetimlerinden ek 77 nci madde kapsamına girmeyenler; ikinci fıkradaki şartlar dikkate alınarak, 68 inci maddedeki oranlar üzerinden bu ödemeden yararlandırılır. Bu ödemeler T.C. Emekli Sandığı tarafından ödenmesini izleyen iki ay içinde faturası karşılığında Hazineden tahsil edilir. (Ek fıkra: 1/7/2006-5538/1 md.) Bu madde uyarınca yapılacak ödeme, 8/2/2006 tarihli ve 5454 sayılı Kanunun 1 inci maddesi uyarınca yapılacak ek ödemenin matrahına dahil edilmez. (Ek fıkra: 17/4/2008-5754/75 md.) Yukarıdaki hükümler 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılar ile hak sahipleri hakkında ilgisine göre uygulanır.

Bu kez yine akabinde, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununda yapılan değişiklik ile; Milli İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri sınıfına mensup emekli personel ile çarşı ve mahalle bekçilerine her ay ödenmekte olan 100 TL'nin, makam tazminatı almayan subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaş emeklilerine de ödenmesinin sağlanması amacıyla, 6519 Sayılı Askerlik Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 7 inci maddesi (Resmi Gazete tarih ve sayısı; 22/2/2014 - 28921) ile, 100 TL. ödemesinden faydalanacak sınıf ve unvanlar arasına, Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar dahil edilmiştir.

6519 sayılı Kanunla değişik ve bugün için değişmediği takdirde 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Ek Madde 81 hükmünün son durumu;

Ek Madde 81- (Ek: 21/3/2006-5473/9 md.) Milli İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar ve Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ile çarşı ve mahalle bekçisi kadro unvanı esas alınarak emekli aylığı veya (...)(2) veya adi malüllük aylığı ödenenlerden emekli aylıklarıyla birlikte makam tazminatı ödenmesine hak kazanamamış olanlara, her ay emekli aylıklarıyla birlikte 100 YTL tutarında ayrıca ödeme yapılır. (1)(2)(3) Bu Kanun hükümlerine göre emekli aylığı bağlanmasından sonra sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışanlar dahil herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışanlara bu ödeme yapılmaz. Bu ödemeden yararlanma şartlarını kaybedenler en geç bir ay içinde durumu T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür. Bu durumun ortaya çıktığı tarihi takip eden aybaşından itibaren ödemeye son verilir. Zamanında bildirimde bulunmayanlara yapılan ödemeler kanuni faizi ile birlikte geri alınır. (Değişik üçüncü fıkra: 1/7/2006-5538/1 md.) Hizmet sınıfı veya kadro unvanı itibariyle birinci fıkra kapsamına girenlerin 67 nci maddede belirtilen aylığa müstahak dul ve yetimlerinden ek 77 nci madde kapsamına girmeyenler; ikinci fıkradaki şartlar dikkate alınarak, 68 inci maddedeki oranlar üzerinden bu ödemeden yararlandırılır. Bu ödemeler T.C. Emekli Sandığı tarafından ödenmesini izleyen iki ay içinde faturası karşılığında Hazineden tahsil edilir. (Ek fıkra: 1/7/2006-5538/1 md.) Bu madde uyarınca yapılacak ödeme, 8/2/2006 tarihli ve 5454 sayılı Kanunun 1 inci maddesi uyarınca yapılacak ek ödemenin matrahına dahil edilmez. (Ek fıkra: 17/4/2008-5754/75 md.) Yukarıdaki hükümler 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılar ile hak sahipleri hakkında ilgisine göre uygulanır. (1) 1/7/2006 tarihli ve 5538 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan "emekli aylığı" ibaresinden sonra gelmek üzere "veya ek 77 nci madde kapsamına girenler hariç olmak üzere vazife malüllüğü veya adi malüllük aylığı" ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir. (2) 12/7/2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanunun 94 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan "ek 77 nci madde kapsamına girenler hariç olmak üzere vazife malüllüğü veya" ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır. (3) 11/2/2014 tarihli ve 6519 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan "dahil kadrolar" ibaresinden sonra gelmek üzere "ve Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar" ibaresi eklenmiştir.

Madde hükmünün anlamı, ödeme yapılmasının esasları ve şartları nedir?

1-Hükmün anlamı, emekli aylıkları haricinde ilave olarak 100 Lira alacaklar ve yalnızca Milli İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar ve Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ile çarşı ve mahalle bekçisi kadro unvanı esas alınarak emekli aylığı veya adi malullük aylığı alanlar 100 liradan yararlanacaklardır.

2- Milli İstihbarat Hizmetleri, Emniyet Hizmetleri ve Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarından, emekli aylığı ile birlikte makam tazminatı alanlar 100 lira alamayacaklardır.

3- Vazife malulleri, 100 lira alamayacaklardır.

3- Milli İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar ve Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ile çarşı ve mahalle bekçisi olanlar vefat ettiğinde, aylığa müstahak dul ve yetimleri 100 lira alacaklardır. (Yalnızca eş varsa 100 liranın % 75 i olan 75 lirayı alacak, eş ve bir çocuğa aylık bağlandığında % 90 ı olan 90 liranın 60 lirasını eş, 30 lirasını da çocuk alacaktır. 100 lira aylık oranlarında paylaştırılacaktır)

4- ÖDEMENİN YAPILMASINDA ARANILAN ESAS ŞART;

Emekli olduktan sonra, sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışanlar 100 lira alamayacaklardır.

Emekli olduktan sonra, SSK, Bağ-Kurlu olarak çalışanlar 100 lira alamayacaklardır.

Dul ve yetim aylığı alanlardan SSK., Bağ-Kurlu çalışanlar 100 lira alamayacaklardır.

GENEL DEĞERLENDİRME

100 Lira ödeme için Kanunla getiriliş amacının, emekli aylıklarının, çalışırken almakta oldukları aylıkların yaklaşık olarak yarı yarıya düşmesi gerekçesi olduğu belirtilmiştir.

Emekli aylıkları, sadece Milli İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar ve Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ile çarşı ve mahalle bekçisi kadro unvanında görev yapanların emekli olduklarında düşmüyor, ek göstergesi düşük olan, makam tazminatı olmayan herhangi bir ünvanda görev yapanların emekli olduklarında da aylıklarının yarıdan daha fazla düştüğünü anlatmaya gerek yoktur.

Örnek; Yükseköğrenim yapmış 30 yıllık Avukat, Mühendis, Şube Müdürü, Şef veya memur görev aylıkları hemen hemen emekli aylıklarının iki katı veya daha fazladır. Emekli olduklarında ise yarıdan fazla maaşları düşmektedir.

30 yıllık bir avukat emekli olduğunda alacağı emekli aylığı 1749 lira,

30 yıllık bir mühendis emekli olduğunda alacağı emekli aylığı 2150 lira,

30 yıllık bir Şube Müdürü, Şef, Memur emekli olduğunda alacağı emekli aylığı 1698 lira

30 yıllık yüksekokul öğrenimi görmemiş bir memur emekli olduğunda alacağı azami emekli aylığı ise 1311 ila 1400 lira arasında olmaktadır.

30 yıllık bir Binbaşı emekli olduğunda alacağı emekli aylığı 2150 lira,

30 yıllık bir Astsubay emekli olduğunda alacağı emekli aylığı 2150 lira,

30 yıllık bir Uzman Jandarma emekli olduğunda alacağı emekli aylığı 1698 lira,

30 yıllık bir polis memuru emekli olduğunda alacağı emekli aylığı 1798 lira (100 lira ilaveli)

Bu durum, yalnızca polis, astsubay, bekçi emeklileri değil, diğer tüm emeklilerin görevde aldıkları aylıklar arasında büyük bir uçurum olduğunu göstermektedir. Sadece emniyet mensupları, çarşı mahalle bekçileri, subay, astsubay, uzman jandarma, uzman çavuşlar değil, diğer hizmet sınıflarında görevli olanların da emekli aylıklarını iyileştirme çalışmalarının yapılması gerektiğini, böyle bir ayrımın olmaması gerektiğini belirtebiliriz.

Bu şekilde 100 lira verilmesi, kişilerin beklentilerini yerine getirmemekte, görevde alınan aylık ile emekli aylığı arasındaki farkı gidermekte yetersiz kalmaktadır. Emekli yaşam standartları esas alınarak 100 liranın zaman içerisinde artırılması yönünde de bir yasa değişikliğinin gerektiği söylenebilir.

Bu durum karşısında, Sitemizde daha önce değerlendirdiğimiz konuları yeniden açıklamak istiyoruz.

Emekli aylıklarında ve emeklilik ikramiyesi tutarında büyük bir faydası olan ek gösterge rakamlarının da artırılması yönünde değerlendirmelerimizi yapmıştık, değerlendirmemizi tekrarlamaktayız. Bu değerlendirmemiz Devlet memurlarının büyük bir beklentisinin gündemde tutulması anlamındadır.

Daire Başkanlarının ek gösterge rakamları 3000 rakamından 3600 rakamına yükseltilmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununda en son 1995 yılı Ocak ayından itibaren ek gösterge rakamlarında artış yapılmıştır. Hizmet Sınıfları itibariyle ve de unvan itibariyle belirlenmiş olan ek gösterge rakamları o günün şartlarında bir iyileştirme niteliğinde olmuştur.

Ancak, zaman içerisinde 5434 sayılı Kanunun Ek 70 nci maddesinde aylık ve ikramiye hesaplanmasında esas alınan oranların ek gösterge rakamlarına göre ayrıştırılması, aylık ve ikramiye tutarlarının az veya yüksek olmasını gerektirmiş ve ek göstergesi az olanlar aleyhine bir sistemi ortaya çıkarmıştır.

Aleyhte olan bu sistem içerisinde, yine zaman içerisinde bazı kadro görev ünvanları için makam tazminatı, temsil ve görev tazminatı uygulamasının getirilmesiyle beraber aradaki uçurum gittikçe açılmıştır.

Bu nedenle, Doktor, Mühendis, Mimar, Müfettiş, Öğretim üyeleri, öğretim görevlileri, avukat, öğretmen, Şube Müdürü, Binbaşı, Yüzbaşı, Astsubay, Uzman Jandarma, Uzman Çavuş, Uzman Onbaşı, Şef, Memur gibi kadro görev ünvanlarında görevlerini yapmakta olanların ve de emeklilerinin de yararlanabilecekleri köklü bir değişikliğin yapılması faydalı olacaktır. Bu şekilde yapılan değişikliğin en önemli kalemi de Hizmet Sınıfları itibariyle belirlenen EK GÖSTERGE rakamlarında bir artış ile 5434 sayılı Kanunun Ek Madde 70 de belirlenen oranlarda da bir artış yapılması, ayrıca makam tazminatı almayanlar için de makam tazminatı tespitinin yapılması gerektiğini değerlendirmekteyiz.

Kariyer olarak nitelendirilen uzmanlıklarda yapılan ilk adım (ki bu adımda tüm uzmanlar kariyer uzmanlığa geçirilmişlerdir), sonrasında Daire Başkanları nezdinde yapılan ikinci adım, diğer ünvanlarda bulunanlara da artışların yapılması konusundaki beklentiyi hızlandırmıştır.

Temennimiz, bu konularda da Hükümetin hakkaniyetli olarak bir artış yapılası yönünde ivedilikle bir çalışma talimatını vermesi, uzunca bir süredir kamu hizmetini yürütmekte olan Devlet memurlarının beklentisini, ömrünü bu işlere vermiş olanların emekliliklerinde de insan onuruna yaraşır bir şekilde hayat sürdürmenin beklentisi olarak görmek gerektiğini düşünmekteyiz.

Ayrıca, sigortalı çalışanlar ile devlet memuru olarak çalışanlara ödenen kıdem tazminatı ile emeklilik ikramiyesi hesaplama sistemi farklıdır.

Sigortalı olarak çalışanlarda uzun vadeli sigorta kollarına tabi yatırdıkları prim -almakta oldukları ücretlerin tamamı üzerinden- esas alınmakta,

Memur olarak çalışanlarda ise emekli keseneklerine esas aylıklar üzerinden kesilen kesenek ve karşılık tutarları esas alınmaktadır.

Devlet memurları için yapılan bu hesaplamada yalnızca intibakları, taban aylığı, kıdem aylığı, en yüksek devlet memuru aylığına karşılık gelen ek göstergeler itibariyle belirli oranları dikkate alınmakta, ancak görevde iken alınan diğer ödeme ve yardımlar -görev ücretleri- esas alınmamaktadır.

Bu durum ise devlet memurları aleyhine olan bir resmi ortaya çıkarmakta, devlet memurunun 30 yıl üzerinden alacağı emeklilik ikramiyesi parası ile işçinin 30 yıla karşılık alacağı kıdem tazminatı parası arasında azımsanmayacak derecede farklı bir meblağ oluşmaktadır.

Ayrıca, 5434 sayılı Kanunun 89 ve ek 82 nci maddelerinde yer alan hükümlerle, devlet memurlarında emeklilik ikramiyesinin üst sınırı 30 yılla sabitlenmiştir. Yine görev yapılan ay küsuratlarına da emeklilik ikramiyesi tutarı ödenmemektedir.

Bu nedenle; günümüz şartlarına göre, kamu görevini yürütmekte olan bir devlet memuruna ödenecek olan emeklilik ikramiyesi tutarında esas alınacak hesaplama sisteminin değiştirilmesi ve görevde alınan ücretin karşılığı bir ödeme yapılmasının, Emeklilik ikramiyesi hesaplamasında ay küsuratlarının da dahil edilerek üst sınır olan 30 yıllık sınırın da kaldırılmasının,

Doğru ve haklı bir değerlendirme olacağını düşünmekteyiz.