Güvenlik soruşturması yönetmeliğinde düzenleme şart!

Bildiğiniz gibi, 29 Ekim 2016 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 676 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 74 üncü maddesiyle, 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde düzenlenen devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel şartlara sekizinci olarak "Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak" da eklenmiştir.

Bu düzenleme sonucu kamuya atanacak her kişi hakkında "Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği" çerçevesinde güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmaya başlanmıştır.

OLUMSUZ GELEN GÜVENLİK SORUŞTURMASINA KURUMCA NE YAPILIR ?

Devlet memurluğuna atanacaklar hakkında istihbarat birimleri veya il emniyet müdürlüklerince yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz olması halinde yapılacak işlemler Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliğinin "Değerlendirme" başlıklı 15 inci maddesinde düzenlenmiştir.

Söz konusu maddede; "Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen bilgilerin olumsuz olması halinde, kişinin gizlilik dereceli birim, kısım ve gizlilik dereceli yerler ile askeri, emniyet ve istihbarat teşkilatları, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalıştırılıp çalıştırılmamaları, yer değiştirerek bu görevlere devam edip etmemeleri gibi hususları incelemek ve sonucunu sorumlu amirin takdirine sunmak üzere; bakanlıklarda müsteşarın, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında en üst amirin, üniversitelerde rektörün, illerde valinin başkanlığında, personel birim amiri, hukuk müşaviri ve varsa güvenlik işlerinden sorumlu birim amirinden oluşan "Değerlendirme Komisyonu" kurulur. Başbakanlıkta kurulacak Değerlendirme Komisyonu Müsteşar veya görevlendireceği müsteşar yardımcısının başkanlığında, Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürü ile Personel ve Prensipler Genel Müdürünün katılımıyla oluşur. Türk Silahlı Kuvvetlerinde ise bu Komisyonun oluşumu kendi yönergeleri ile belirlenir. Değerlendirme Komisyonunun çalışma tutanakları ve kararları gizlidir." hükümleri bulunmaktadır.

Bu hükümden anlaşılacağı üzere, atanmaya hak kazanan kişiler hakkında yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz olması durumunda atamaya yetkili amirin takdirine sunulmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarının üst yöneticilerinin başkanlığında bir komisyon kurulması öngörülmüştür.

Değerlendirme komisyonu, kişiler hakkında gelen olumsuz güvenlik soruşturmalarını inceleyerek komisyonun görüşünü sorumlu amire (atamaya yetkili amire) sunmakla görevlendirilmiştir.

Yalnız yönetmelikte komisyonda olması gereken görevlilerin aynı zamanda sorumlu amir (atamaya yetkili amir) olmaları, kişiler hakkında hem komisyonda görüş vermelerine hem de atama kararını vermeleri gibi garip bir durumu ortaya çıkarmaktadır.

Örneğin, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanun ve diğer ilgili mevzuata göre yükseköğretim kurumlarında atamaya yetkili amir Rektördür. Dolayısıyla, atamaya hak kazanan bir kişi hakkında gelen olumsuz güvenlik soruşturması ile ilgili yönetmeliğe göre kurulacak Değerlendirme Komisyonunda Rektörün Komisyon Başkanlığı yaparak görüş bildirmesi ve daha sonra atamaya yetkili amir sıfatıyla son kararı verecek olması uygun bir durum olmayacaktır.

Yerleşik Danıştay ve İdare Mahkemesi Kararlarında da sıklıkla dile getirildiği üzere, aynı kişilerin aynı konu ile ilgili birden fazla yerde görüş/karar vermesinin tarafsızlık ilkesine uygun olmadığı ifade edilmektedir.

Bu bakımdan, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumsuz gelen personel hakkında yapılacak işlemler ve kurulacak komisyonlarla ilgili yeniden bir düzenleme yapılmasının, bundan sonra yürütülecek atama işlemlerinin daha sağlıklı sonuçlar vereceğini düşünüyoruz.

Yavuz Selim KAPLAN