Duruşmalara çıkmayan zabıt katipleri hakkında işlem yapılmalı!

Adalet Bakanlığı; geçerli mazereti olmadığı halde duruşmaya çıkmayan zabıt katipleri hakkında gereken işlemi yapmalıdır.

Herhangi bir şekilde; tanık, müşteki, sanık, davacı, davalı gibi sıfatlarla duruşma salonlarında bulunanlar, mutlaka hakimin önünde yazı yazanları görmüşlerdir. Bu kişiler zabıt katibi olarak görev yapmakta olan adliye personelleri olmaktadır. Zabıt katibi olarak görev yapan adliye personellerinin görevlerinden bazıları; duruşmalarda hakimin dikte ettiği şekilde duruşma tutanağını hazırlamak, duruşma sonrası ara kararların gereklerini yerine getirmek, hakimin dikte ettiği şekilde gerekçeli kararları yazmaktır. Bunlar zabıt katiplerinin görevlerinden sadece bazıları olup, mevzuattan kaynaklanan başka görevleri de bulunmaktadır. Duruşma konusu, zabıt katibi için ve yargılama için önemli bir husustur, zira duruşmada hakimin dikte ettiği hususları duruşma tutanağına anında geçiremeyen zabıt katipleri duruşmanın tamamlanmasını da geciktirmektedir.

Bu yazımızda, zabıt katipliği sınavının uygulamalı kısmında 90 ve üzeri kelime yazıp, göreve başladıktan sonra duruşmalara çıktığında hızlı yazamayan ve bundan dolayı da türlü bahanelere sığınan zabıt katiplerinin diğer zabıt katiplerine yaptıkları haksızlıkları gündeme getireceğiz. Şöyle ki; Zabıt katipliği sınavı; klavye sınavı ve mülakat sınavı olmak üzere iki aşamalı sınavdır, klavye sınavında adayların 3 dakikada 90 ve üzeri kelime yazıp yazamadıkları test edilir, 90 ve üzeri kelime yazanlar mülakata çağırılır, mülakatta başarılı olanlar göreve başlatılırlar. Özellikle adli yargıda görev yapan zabıt katiplerinin duruşmaları yoğun ve yorucu olmaktadır. Gerek Ağır Ceza Mahkemeleri, gerekse Aile Mahkemeleri duruşmaların en yoğun olduğu mahkemelerin bazılarıdır. Bu mahkemelerde çalışan zabıt katiplerinin duruşmadaki hızları çok önemlidir. Duruşmaların gecikmemesi ile zabıt katibinin hızlı yazması arasında doğrudan ilişki bulunmaktadır. Adli yargıda görev yapmakta olan ve duruşmaya çıkmayan zabıt katipleri, duruşmaya çıkmamak için türlü bahaneler öne sürmektedirler. Öncelikle; sağlık sorunları ciddi olan ve bu hususun sağlık raporu ile belgelendirilmiş olup, duruşmaya çıkmasının sağlığının kötüleşmesine neden olacak personeli tenzih ettiğimizin bilinmesini istiyoruz. Konunun içeriği ilgililerce daha iyi anlaşılması için yazımız; duruşmada görev almayan zabıt katiplerinin bahanelerinin neler olduğu, memurluk vasfını daha sonra kaybeden zabıt katibinin mevzuattaki yerinin ne olduğu, hiçbir sağlık sorunu olmayan ve duruşmaya katılmayan zabıt katiplerinin duruşmaya katılması için neler yapılmalıdır ? şeklinde bölümlere ayrılmıştır.

1- DURUŞMADA GÖREV ALMAYAN ZABIT KATİPLERİNİN BAHANELERİ NELERDİR?

Derdest dosya sayısı 1000 adet olan ve 3 zabıt katibinin görev yaptığı, haftanın iki günü de duruşması olan bir mahkeme düşünün, bu mahkemede çalışan zabıt katiplerinden birisinin de haftanın iki günü duruşmaya çıktığını, diğer iki kişinin ise kalem işlerini yaptığını düşünün, böyle bir yerde çalışmak ilk başta ne var bunda dedirtebilir;ama kazın ayağı öyle gözükmemektedir. Haftanın iki günü duruşmaya çıkan personel en az 30 dosya ile duruşmaya çıksa toplam 60 dosya ile duruşma yapmaktadır, yapılan duruşmada her bir dosyada tanık dinlense ve bu kişinin akşama kadar duruşmada olduğunu, öğlen yemeğini yemeye bile vaktinin olmadığını ancak bu işi yapanlar bilirler. Bir tarafta akşama kadar duruşmaya katılan personel varken diğer tarafta bacağının ağrıdığını, kolunun ağrıdığını, hızlı yazamadığını gerekçe göstererek duruşmaya çıkmayan personeller bulunmaktadır. Hak, hukuk ikili ilişkilerde daha fazla dikkate alınması gereken hususlardır. Aynı kalemde görev yapıp, diğer meslektaşının haftanın iki günü veya haftanın bir günü hiç fark etmez canının çıkmasına neden olacak olan duruşmaya çıkmasına rıza gösteren zabıt katibi ile duruşmaya çıkmayıp kalemde rutin işleri yapan zabıt katibinin durumu aynı olmamaktadır.

2- MEMURLUK VASFINI DAHA SONRA KAYBEDEN ZABIT KATİBİNİN MEVZUATTAKİ YERİ NEDİR?

Sadece zabıt katipliği için değil, tüm memurlar memurluk yaptıkları süre içerisinde; memurluğa alınma şartlarından herhangi birisini kaybettiklerinde haklarında Devlet Memurlarının 98. Maddesi uygulanabilir. Devlet Memurlarının 98. Maddesi; memurluğun sona erme sebeplerini düzenlemekte olup, memurluğa alınma şartlarından herhangi birisini memurluk sırasında kaybedenlerin memurluğunun sona ereceğini düzenlemektedir. 3 dakikada 90 ve üzeri kelime yazmak şartı zabıt katiplerinin memurluğa alınma şartlarındandır. 3 dakikada 90 ve üzeri kelime yazmak şartı, zabıt katibinin görevine başladıktan sonra bu konuda hızlı yazamaması memurluğa alınma şartlarından herhangi birisini kaybettiği anlamına gelmektedir.

3- HİÇBİR SAĞLIK SORUNU OLMAYAN VE DURUŞMAYA KATILMAYAN ZABIT KATİPLERİNİN DURUŞMAYA KATILMASI İÇİN NELER YAPILMALIDIR ?

Salt muhtelif yerlerinde ağrının oluştuğunu ve hızlı yazamadığını ileri sürerek duruşmaya çıkmaktan imtina eden personeller hakkında, Adalet Bakanlığı tüm adalet komisyonlarına bu işin düzene bağlanmasına yönelik yazı göndermelidir. Nitekim, zabıt katipliği sınavının uygulamalı sınavı olan klavye sınavında 90 ve üzeri kelime yazıp, çalışma hayatında muhtelif yerlerindeki ağrıyı gerekçe gösterip duruşmaya katılmayan zabıt katipleri Devlet Memurları Kanunun 98. Maddesinde belirtilen vasıf kaybetme ile izah edilen hususa uymaktadırlar.

Memurun görevinde daha dikkatli olması, kendisine tevdi edilen işleri etkin şekilde yapmaması durumunda ne gibi disiplin cezaları ile karşılaşacağı Devlet Memurları Kanununda düzenlenmiş olup, ne tür disiplin cezalarının verileceği ise aynı kanunun 125. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.

Öncelikle, Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü, hiçbir sağlık sorunu olmayıp, duruşmaya katılmayan zabıt katiplerinin duruşmaya katılmaları için tüm teşkilata yazı göndermelidir. Gönderilen bu yazının tüm personele tebliği yapıldıktan sonra, kendisine münhasır bahaneler ile duruşmaya çıkmayan zabıt katiplerinin ilgili adalet komisyonları tarafından tespitinin yapılması, tespiti yapılan personelin sağlık sorununun olup olmadığının araştırılması, sağlık sorunu olmayan ve duruşmaya kendisine münhasır sebeplerden dolayı katılmayan personel hakkında Devlet Memurları Kanununun 98. Maddesinde belirtilen memurluk vasfının herhangi birisinin sonradan kaybedilmesine ilişkin hükümlerinin uygulanması için ilgili personel/lerin 3 dakikada 90 ve üzeri kelime yazıp yazmadığının tespiti için uygulamalı sınavın yapılması, bu sınavda 3 dakikada 90 ve üzeri yazan personelin duruşmaya katılmasının ilgili hakim tarafından sağlanması kamu hizmetlerinin etkin şekilde yürütülmesi için önem arz etmektedir. Hakimler, hızlı yazan personel varken duruşmada yavaş yazan personeli istememektedir, sadece hızlı yazmasından dolayı da haftanın iki günü duruşmaya çıkan personelin ruh sağlığı ve beden sağlığının bozulduğunun da bilinmesi gerekmektedir. Kaleminde, duruşmada hızlı yazamayan personel çalışan hakimler bu hususu ilgili adalet komisyonlarında bildirdiklerinde, kendilerince işin kurnazlığına kaçıp duruşmaya çıkmaktan kurtulduğunu sanan zabıt katiplerinin, adları komisyona bildirildiğinde duruşmada herkesten hızlı yazdıkları görülecektir. Bu yazının, duruşmaya çıkmayan zabıt katipleri tarafından hiç hoş karşılanmadığının farkında olduğumun bilinmesini istiyorum;ama meydana gelen hakkaniyetsizlik varken, hakkaniyetsizliğin ortadan kaldırılması birilerinin gönlünün hoş tutulmasından daha önemlidir.

Konunun önemi Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü tarafından dikkate alınıp gerekenlerin yapılması dileğiyle.

Adalet Bakanlığı Personeli Editörü

ÇOTANAK