Genelkurmay'ın sarstığı piyasaları yabancı toparladı
Ordunun taraf olduğu laiklik tartışmalarına piyasaların verdiği sert tepkiyi yabancılar sınırladı. Açılışla 3.745 puan düşen endeks günü 1.876 puanlık kayıpla 44.984 seviyesinden tamamladı. Yabancı talebinin sınırlı kalması doları 1.37 YTL'nin altında tuttu.
Devletin zirvesinden meydanlara taşan laiklik tartışmalarının borsada yarattığı depremin tsunamiye dönüşmesini yabancılar engelledi. Son birkaç yıldır global likidite bolluğunun neden olduğu risk iştahı ile Türkiye'ye akın eden yabancı yatırımcılar, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'ndaki pozisyonlarını erken seçime gidileceği beklentisiyle biçimlendirmeye başladılar. Askeri kanat ile hükümet arasında gerilimli dakikaların yaşandığı hafta sonunun ardından ilk işlem gününe cuma kapanışına göre yaklaşık yüzde 8 oranında ve 3.745 puanlık sert düşüşle tepki vererek başlayan İMKB'yi yabancı yatırımcılar toparladı. Açılışla birlikte 43.116 puana kadar gerileyen endeks, İMKB'deki yüzde 70 oranındaki yüklü payları nedeniyle iyimserliklerini korumaya çalışan yabancı yatırımcılar sayesinde toparlandı. Borsadaki net para çıkışı 6.5 milyon YTL ile sınırlı kaldı. Endeks günü 1.876 puanlık düşüşle 44.984 seviyesinden kapattı. Açılışla birlikte 1.39 YTL'nin üzerini test eden doların ateşi, yabancı talebinin sınırlı olmasıyla 1.37 YTL'nin altına düştü. Geçen hafta yüzde 18,32'ye kadar gerileyen bono faizleri ise yüzde 19,50'nin üzerine çıktıktan sonra yüzde 19,09'a kadar geriledi. Uzmanlar, global oyuncuların Türkiye piyasalarının dünyadan ayrı olarak tek başına düşmesine izin vermediğini vurguluyor.
Cumhurbaşkanlığı sürecinde yaşanan siyasi dalgalanma Türkiye'nin uluslararası piyasalarda işlem gören tahvillerine de satış getirdi. Türkiye'nin gösterge konumda olan 2030 vadeli tahvili 153.75 dolara kadar geriledikten sonra 154 doların üzerinde denge aradı.
Borsa 43 binden döndü
Genelkurmay Başkanlığı'nın cuma akşamı yayınladığı bildiri ile tansiyonun yükseldiği borsada, yabancı yatırımcılar haftanın ilk işlem gününde siyasi riski fiyatladılar. Endeks açılışla birlikte yaklaşık yüzde 8'lik düşüşle 43.116 puana kadar geriledi. Açılış öncesindeki seansta yaşanan sert düşüş ve Anayasa Mahkemesi'nin cumhurbaşkanlığı seçiminde 367 şartını onaylayarak, erken seçimin önünü açacağı beklentisi, satışların hızını kesti. İlk sert tepkinin ardından yatırımcıların zararına satış yapmaktansa Anayasa Mahkemesi'nin kararını beklemeyi tercih etmeleri endekste toparlanmaya neden oldu. Endeks günü 1.876 puanlık düşüşle 4 Nisan'dan bu yana ki en düşük seviye olan 44.984 seviyesinden tamamladı.
Bir günlük zarar 6 milyar dolar
Hisse senetlerinin yüzde 4,01 oranında değer kaybettiği piyasada toplam işlem hacmi 1.9 milyar YTL oldu. Endeks gün içerisinde en düşük seviyesine göre ise yüzde 4,3 yükseldi. Borsadaki şirketlerin piyasa değeri bir günde 14 milyar dolar azalırken, yatırımcıların zararı ise 6 milyar dolar oldu.
Döviz piyasasında açılışın ardından 1.3940 YTL'yle kadar yükselen dolarda yabancı telebin sınırlı kalması ateşi düşürdü. Yabancıların kesin olarak hareket etmeden önce Anayasa Mahkemesi'nin kararını görmek istemelerinin talebi sınırlı tuttuğu piyasada dolar 1.3650 YTL'ye geriledi. Açılışla birlikte 19,50'nin üzerini test eden gösterge konumdaki 4 Şubat 2009 vadeli tahvil ise valörlü işlemlerde yüzde 19,09'a kadar indi. Dolardaki yükseliş, 43.9 milyar dolarlık açık pozisyon taşıyan şirketlerin bir günde 1.3 milyar dolarlık kur farkı zararı ile karşılaşmasına neden oldu.
Gün sonunda net para çıkışının 6.5 milyon YTL'de kaldığı borsada Raymond James'in 66 milyon YTL ile en iyi alıcı olduğu gözlendi. Ak Yatırım 38, Opus 26 Dundas Ünlü 18 milyon YTL'lik net alım yaparken, EFG 73, Merrill Lynch 31, Deutsche Bak 29 milyon YTL'lik net satış gerçekleştirdi.
Piyasalar uzlaşı istiyor
İlk önemli büyük düşüşünü 11 Kasım 1998'de yüzde 14,92 ile Kormaz Yiğit'in dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz hakkındaki ağır ithamlarının ardından yaşayan İMKB'nin en büyük düşüşü ise yüzde 18,11 ile 21 Şubat 2001'de olmuştu. İMKB son benzer büyük düşüşünü ise Uzak Doğu piyasalarının tetiklediği global dalgalanmayla 1 Mart'ta yüzde 4,45'lik kayıpla yaşamıştı.
İMKB'de dün verilen tepkinin devamının gelebileceği uyarısında bulunan Raymond James Portföy Yöneticisi Hakan Avcı, "Anayasa Mahkemesi'nin kararı bekleniyor. 367 şartını onaylarsa ordunun tepkisine bakılacak. Ama erken seçimin yolunu açacak bir karar da çıkabilir. Bu durumda da yeni parlamentonun hangi denklemle kurulacağı beklenecek. Piyasa uzlaşı istiyor ve bu anlamda hükümetten bir an önce mesaj bekliyor" diye konuştu.
GÖRÜŞLER
Tim Ash/Bear Stearns Analisti
Belirsizlik aylarca sürebilir
Aylarca devam edebilecek bir belirsizlik sürecine giriliyor. Ordu, Türkiye'nin laik sistemini koruma yolunda Avrupa Birliği tam üyelik süreciyle fazla ilgilenmediğinin işaretini verdi. Bu da Abdullah Gül cumhurbaşkanı seçilirse iç politikaya doğrudan müdahale edecekleri anlamına geliyor. Bu da Türkiye'nin AB üyeliğine şüpheyle bakanların işine yarayacak.
Lars Christensen/Danske Bank Kıdemli Analisti
Dalgalanma devam edecek
Belirsizliğin devam etmesini bekliyorum. Piyasalardaki gerileme sürebilir. Geleceği baktığımızda çalkantının sona ermekten uzak olduğunu görüyoruz, daha fazla dalgalanma beklenebilir. Erken seçim ihtimali oldukça yükseldi. Bu, reformları ve sıkı mali politikayı sürdürmeyi zorlaştırabilir.
Ahmet Akarlı/Goldman Sachs Ekonomisti
Pozisyonlar azaltılacak
Yatırımcılar Türkiye pozisyonlarını azaltma eğiliminde olacak. Ama aşırı hareket beklemiyorum. Gelişmekte olan piyasaların lehine bir global eğilim de olması Türkiye'nin şansına. Keskin bir satışın ardından piyasalar beklemeye geçecektir. Anayasa Mahkemesi'nin kararı beklenecektir.
Yarkın Cebeci/JP Morgan Türkiye Başekonomisti
Erken seçim rahatlatır
Erken seçimin olması piyasa üzerindeki baskıyı hafifletecektir. Anayasa Mahkemesi süreci durdurmazsa da erken seçim senaryosu görüyoruz. Şu anda bir belirsizlik var, yargı kararını bekliyoruz. Bence erken seçim büyük olasılıkla olacak. Mevcut durum Merkez Bankası'nın faizleri düşürme politikasını erteleyecektir.
Ahmet Akarlı/Goldman Sachs Ekonomisti
Türkiye'de bir dönem kapandı
Ordunun yaptığı açıklama Türkiye için son derece olumsuz. Eğer Avrupa Birliği'nden tereddüt içeren sinyaller gelirse, Türkiye için zor bir dönem gelebilir. Artık erken seçim olmama ihtimali son derece düşük. Türkiye'de bir dönem kapandı. En rahatlatıcı unsur AK Parti'nin cumhurbaşkanlığı seçimini genel seçim sonrasına bırakması.
Tevfik Aksoy/Deutsche Bank Başekonomisti
Erken seçim kaçınılmaz
Son hareket kalıcı etki yaratacaktır, bu uzun soluklu birşey. Genel olarak risk primi arttı. Dışarı ne kadar iyi giderse gitsin, ters birşey olduğu zaman Türkiye bundan en çok etkilenen ülke olacak. Erken seçim kesin olacak. Cumhurbaşkanlığı seçiminin gidişine göre çok ilginç bir resimle karşı karşıya kalabiliriz.