Teknisyenliğe atanmadaki öğrenim sorunu nasıl çözülür?

Merhaba

Bir kamu kuruluşunda memur olarak çalışmaktayım. Kurumun açmış olduğu ünvan değişikliği sınavına "ticaret meslek lisesi muhasebe bölümü " mezunu olduğumdan teknisyenlik unvanı için başvuru yapmak istedim ancak ticaret lisesi mezunları teknisyen olarak atanamayacağına dair cevap verildi. Ticaret Lisesi Mezunlarına sizce teknisyen unvanı verilebilir mi şimdiden teşekkür ederim.

Teknisyen kadrosuna atanmak için gerekli öğrenim konusunda 2016 yılı sonuna kadar bir sorun yaşanmazken, 2016 sonunda yapılan bir kanun değişikliği ortaya bir sorunlar yumağı çıkardı.

Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde 2011 yılı öncesinde mesleki ve teknik eğitim ile ilgili hizmetlerin yürütülmesinden Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü, Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı ile Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Dairesi Başkanlığı sorumluydu. 2011 yılında 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile söz konusu genel müdürlük ve daire başkanlıkları Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü adı altında yeniden yapılandırıldı. Buna bağlı olarak geçmişte endüstri meslek lisesi, sağlık meslek lisesi, ticaret ve turizm meslek lisesi gibi adlarla faaliyet gösteren meslek liseleri Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi olarak tek isim altında değişik alan ve dallarla faaliyete devam etti. Yeniden yapılanma paralelinde 3795 sayılı Bazı Lise, Okul ve Fakülte Mezunlarına Unvan Verilmesi Hakkında Kanunun 3. maddesinin (a) bendinde 2016 yılı sonunda değişikliğe gidildi ve sorunlar da bundan sonra başladı.

Mesleki ve teknik öğrenim sonucunda kazanılan unvanları belirleyen 3795 sayılı Bazı Lise, Okul ve Fakülte Mezunlarına Unvan Verilmesi Hakkında Kanunun 3. maddesi, "Gördükleri mesleki teknik öğretim alanlarına göre;

a) Endüstri meslek lisesi, kız meslek lisesi, teknik lise ve kız teknik lisesi mezunlarına, "teknisyen",

b) Lise üstü iki yıl süreli yüksek teknik öğretim görenlere, "tekniker",

c) Lise üstü üç yıl süreli yüksek teknik öğretim görenlere, "yüksek tekniker",

d) Lise üstü dört yıl süreli yüksek teknik öğretim gören erkek teknik öğretmen okulu, erkek teknik yüksek öğretmen okulu, yüksek teknik öğretmen okulu ve teknik eğitim fakültesi mezunları ile kız teknik öğretmen okulu, kız teknik yüksek öğretmen okulunun ve mesleki eğitim fakültesinin teknik eğitim veren bölümlerinden mezun olanlara "teknik öğretmen",

e) Teknik öğretmen unvanını kazananlar için ilgili teknik eğitim fakültelerince düzenlenecek en fazla iki yarıyıl süreli tamamlama programlarını başarıyla bitirenlere dallarında "mühendis",

Unvanı verilir.

Bu unvanlar, eğitim görülen dalın ismi ile birlikte kullanılır." şeklinde düzenlenmişken, 2.12.2016 tarihli ve 6764 sayılı Kanunun 50. maddesi ile yapılan değişiklik sonrasında (a) bendi, "Mesleki ve teknik öğretim veren ortaöğretim kurumlarından mezun olanlar ile denkliği Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilen diğer mesleki ve teknik öğretim veren ortaöğretim kurumlarından mezun olanlar ve bu okullara denk mülga okullardan mezun olanlara "teknisyen", ... unvanı verilir." halini aldı.

Bu değişiklik sonucunda öğrenimin teknik olup olmadığına bakılmaksızın sağlık, ticaret, turizm gibi pek çok alan ve daldan mezun olanların hepsi mesleki ve teknik anadolu lisesi bünyesine alındığından bu alan ve dallardan mezun olanların kamuda teknisyen kadrosuna atanma talepleri ortaya çıktı.

Milli Eğitim Bakanlığı 2017 yılında verdiği bir görüşte, 3795 sayılı Kanunun 3. maddesinde yapılan değişiklik ile; mesleki ve teknik öğretim veren kurumların ortaöğretim kurumlarından mezun olanlar ile denkliği MEB tarafından kabul edilen diğer mesleki ve teknik öğretim veren ortaöğretim kurumlarından mezun olanlar ve bu okullara denk mülga okullardan mezun olanlara "teknisyen" unvanı verildiğini, ayrıca teknisyen unvanı verilen alanların belirlenmesine ihtiyaç duyulmadığını ifade etmiştir. Buradan, Bakanlığa göre mesleki ve teknik Anadolu liselerinden mezun olanların bölüm farkı gözetilmeksizin teknisyen unvanını ihraz ettiği sonucu çıkmaktadır.

Geçmişte muhasebeci, memur, aşçı, infaz koruma memuru, zabıt katibi unvanlarıyla istihdam edilen personel 3795 sayılı Kanunun 3. maddesindeki değişikliği gerekçe göstererek artık öğrenim durumu ile ihraz ettiği unvanlara atanma talebinde bulunacaktır. Ancak mülga Devlet Personel Başkanlığınca hazırlanmış olan ve KPSS yerleştirmelerinde kullanılan nitelik kod klavuzu 3795 sayılı Kanunda yapılan değişiklik öncesi sistemi devam ettirmektedir. Bunun anlamı mesleki ve teknik anadolu liselerinin muhasebe ve finansman bölümünden veya buna denk mülga ticaret lisesinden mezun olanlar teknisyen kadrolarını tercih edemeyecektir. Buna paralel olarak söz konusu bölüm mezunları gerek 3713 sayılı Kanunun ek 1. maddesi kapsamında yapılan şehit yakını, gazi ve gazi yakını atamalarında gerekse 2828 sayılı Kanunun ek 1. maddesi kapsamında yapılan sosyal hizmet modellerinden yararlanan çocuk atamalarında teknisyen kadrosuna değil memur unvanlı kadrolara atanmaktadır.

Aynı sorun unvan değişikliği sınavlarına başvuru sürecinde de yaşanmaktadır. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin ek 3. maddesinin ilk fıkrasında, "Bu Yönetmelik kapsamındaki personelin, en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin görevlere atanmaları, bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yapılacak unvan değişikliği sınavı sonundaki başarısına göre gerçekleştirilir." denilmek suretiyle, öğrenim durumu sonucunda elde ettiği unvan dışında farklı bir kadro/pozisyonda görev yapan personele elde ettiği bu unvana atanma imkanı getirilmiştir. Ancak, eski endüstri meslek liselerinde yer alan bölümlerden farklı alan ve dal mezunlarının teknisyen unvanı için açılan unvan değişikliği sınavına başvuruları öğrenim şartının taşınmadığı gerekçesiyle kabul edilmemektedir.

Konuyla ilgili bir diğer çelişkili durum ise, Yükseköğretim Kurulu ve Milli Eğitim Bakanlığının uygulama ve değerlendirme farklılığıdır. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Milli Eğitim Bakanlığından farklı olarak mesleki ve teknik öğretim ayrımına gitmekte, teknik bölüm mezunları için "tekniker" unvanının, mesleki bölüm mezunları için ise "meslek elemanı" unvanının kullanılmasını uygun görmektedir. Milli Eğitim Bakanlığınca tüm teknik ve mesleki eğitim alanlarının teknik bölüm olarak değerlendirilmesine karşın, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı söz konusu bölümlerin çoğunluğunun yükseköğretim kurumlarındaki devamı niteliğindeki eğitim programları için mesleki bölüm nitelendirmesini yapmaktadır. Örnek verilecek olursa Milli Eğitim Bakanlığının görüşü dikkate alındığında ortaöğrenim düzeyindeki "muhasebe" bölüm mezunlarına "teknisyen" unvanı verilirken, iki yıllık yükseköğrenim düzeyinde "muhasebe" bölümü mezunları Yükseköğretim Kurulunca tekniker değil, meslek elemanı olarak değerlendirilmektedir.

Sorunun kaynağı, 3795 sayılı Kanunun 3/a maddesindeki değişikliğin kamu istihdam politikalarına etkileri yönüyle paydaş kurumlarla gerekli istişareler yapılmaksızın Meclisten geçirilmesidir. Oluşan belirsizliğin giderilmesi için ilgili kurumlar bir araya gelmeli madde hükmü teknisyen veya meslek elemanı olacakların belirlenmesinde Milli Eğitim Bakanlığına yetki verecek şekilde yeniden düzenlenmelidir.

Sonuç olarak, Ticaret Lisesi mezunları Milli Eğitim Bakanlığına göre teknisyen unvanını ihraz etmiş sayılmakla birlikte diğer ilgili kurumlar bu görüşe iştirak etmediğinden sınava başvurunuz kabul edilmeyecektir. Konuyu idari yargıya intikal ettirmeniz halinde mahkeme kararına göre işlem yapılacaktır.