Aday memur eğitimlerine yönelik üç başlıkta öneriler!

Kadim devlet geleneğimizde memurların yetiştirilmesi ehemmiyetle üzerinde durulmuş bir konu olmuştur. Yüzyıllar boyu birçok kıtaya hüküm süren Osmanlı Devletinin başarısının özünde "iyi eğitime tutulmuş ve yetiştirilmiş" memurlar olduğu bir gerçektir.

Osmanlı bürokrasisinin genellikle Enderun'da yetişmiş kişilerden olması, bu kişilerin idari işler noktasında "uygulamalı eğitim" başta olmak üzere birçok farklı konuda eğitime tabi tutulmaları, devlet teşkilatımızın sağlam temeller üzerine kurulmasını sağlamıştır.

O günlerden bugünlere geldiğimizde ise Enderun veya benzeri bir yapının olmaması büyük bir eksiklik olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun yerine her devlet kurumunun kendi personelinin eğitiminden sorumlu tutulması her kurumun farklı uygulamalar içerisinde olmasına, devlet memurluğu hizmetine giren kişilerin eğitimlerinde istenilen kalitenin yakalanamamasına neden olmuştur.

Bu noktadan hareketle bu yazımızda aday memur eğitimlerine yönelik üç başlıkta bir dizi tespit ve öneride bulunacağız.

1- ADAY MEMUR EĞİTİMLERİ KURUMLARIN KONTROLÜNE BIRAKILMAMALI! (DENETİM)

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 55 inci maddesinde; aday memur olarak atananların temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staj devresi olmak üzere 3 (üç) aşamalı eğitim ve sınav sürecinden geçerek yetiştirilmesi hüküm altına alınmıştır.

Ancak, kamu kurumlarının bazılarında aday memur eğitimleri gereksiz bir iş yükü olarak görülmektedir. "Denetleyeni, kontrol ve takip edeni" olmadığı için kurumların başıboş bir düzende hareket etmeleri son derece normaldir. Ülkemizde, denetime tutulmayan her konu kurumların insafına bırakılmıştır. Haliyle, birçok memur devletle olan ilişkisini, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer alan haklarını ve yasaklarını yaşayarak öğrenmekte ve tecrübe etmektedir.

Bu noktada, ilgili Kanun maddesine dayanılarak 37 yıl evvel yürürlüğe konan "Aday Memurların Yetiştirilmesine İlişkin Genel Yönetmelik"in 27 nci maddesinde yer alan "Başbakanlık Devlet Personel Dairesi kurumların temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staj faaliyetlerini yerinde denetler." hükmüne göre Devlet Personel Başkanlığı kapatıldığından dolayı kurumların aday memur eğitimi gerçekleştirip gerçekleştirmediği noktasında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğüne önemli bir görev düşmektedir. Ancak, kapatılmadan evvel DPB, o süreçten sonra da Çalışma Genel Müdürlüğünün "yerinde" bir denetim yaptığına ihtimal vermiyoruz!

2- ADAY MEMUR DERS KONULARI GÜNCELLENMELİ! (REFORM)

1983 yılında yürürlüğe giren "Aday Memurların Yetiştirilmesine İlişkin Genel Yönetmelik"te aday memurların Temel Eğitimi aşamasında 13 başlıkta eğitim konusu belirlenmiştir. Yönetmeliğin yayımlandığı tarih itibarıyla ihtiyaca cevap verdiği değerlendirilen bu konu başlıkları günümüz çalışma düzeni ve kamu yönetimi anlayışı içerisinde yetersiz kalmaktadır.

İnsan ilişkileri, teknolojiye ve sermaye erişim, fikri ve bilimsel üretkenlikler küreselleşen dünyada Ülkelerin siyasi sınırlarından bağımsız olarak bir etkileşim göstermektedir. Dolayısıyla yeni dünya ilişkilerine uyum için de yeni eğitim modelleri ve programlarının oluşturulması bir zorunluluk halini almıştır.

Kamu yönetiminde Reformun önemli bir parçası olarak görülebilecek olan Kamu personel mevzuatında köklü değişiklik tartışmaları son 10-15 yıldır ülke gündemini meşgul etmekle birlikte bu konuda henüz bir adım atılabilmiş değildir. Dolayısıyla köklü bir revizyon ihtiyaç olmakla birlikte sonuç doğurmayan bu tartışmaların kamu personel mevzuatında bazı alanların güncellenmesine de engel oluşturmamalıdır.

Ulusal ve Uluslararası düzeyde söz sahibi olacak politikalar üretmeye çalışan ülkemiz yöneticileri, bu politikaların uygulayıcıları olan kamu çalışanlarının eğitimine gerek önemi vermeli, memuriyete girişte zorunlu tutulan eğitim programlarını bir an önce güncellemelidir.

Bu noktada, her düzeyde memura "İyi Yönetim İlkeleri", "Kişisel Verilerin Korunması", "İş Sağlığı ve Güvenliği", "Sosyal Medya Kullanımı", "Sıfır Atık" "Etik Davranış İlkeleri", "Kamu Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar", "Uluslararası İlişkiler" gibi konuların temel eğitim programlarında ders olarak verilmesinin faydalı olacağını öneriyoruz.

3- İNSAN KAYNAKLARI OFİSİNE GÖREV DÜŞÜYOR! (YETKİ)

Bilindiği üzere, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş süreci ile birlikte doğrudan Cumhurbaşkanına bağlı olarak İnsan Kaynakları Ofisi kurulmuştur. Kurulduktan sonra görev ve yetkileri oldukça genişletilen Ofise yüklenen önemli görevlerden birisi de devlet memurlarının eğitim süreçleridir.

İlgili Ofisi bağlı olarak kurulan "İnsan Kaynağı Eğitim ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı"nın görevleri arasında;

"Kamu ve özel sektörde insan kaynağının eğitim ve gelişim planlarının hazırlanması, uygulanması ve eğitim performanslarının ölçülmesine yönelik çalışmaları desteklemek, çalışma sonuçlarını takip etmek",

"İnsan kaynağını geliştirmeye ve her kademede yetkinliği artırmaya yönelik başta öğretim kurumları olmak üzere; ilgili kurum, kuruluş ve sivil toplum kuruluşları ile ortak projeler üretmek, önerilerde bulunmak ve desteklemek"

"Kamu ve özel sektörde insan kaynakları alanında çalışanların eğitimi ve geliştirilmesi amacıyla tek başına veya ilgili kurum, kuruluş ve sivil toplum kuruluşları ile birlikte organizasyonlar yapmak, uygun görülen etkinlikleri ve projeleri desteklemek"

Yer almaktadır.

İnsan Kaynakları Ofisi tarafından yukarıda sıralanan görevlerin yerine getirilmesine başlangıç olarak, geçtiğimiz aylarda "Uzaktan Eğitim Kapısı"nın hizmete açıldığı duyuruldu. Yapılan açıklamada, "Hizmete alınan Uzaktan Eğitim Kapısı ile Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi tarafından, ülkenin insan kaynağının gerekli eğitimleri verimli bir şekilde alabilmesi ve kendilerini geliştirebilmesi için kullanılması gereken modern teknikler konusunda danışmanlık hizmeti verilmesi planlanıyor. Ayrıca, kamu çalışanlarının alması gereken mesleki eğitimlerin yanı sıra kişisel gelişim eğitimleri de yer alacak. Uzaktan Eğitim Kapısı aracılığıyla bir kurum tarafından hazırlanmış ve diğer kamu çalışanlarına faydası olacak çeşitli kişisel gelişim eğitimleri de verimli bir şekilde tüm kamu personeliyle ortak bir havuz üzerinden paylaşılabilecek. Ülke geneline yayılmış olan kamu personelinin zaman ve fiziksel mekandan bağımsız olarak, eğitimi, gelişimi ve ülkeye sağladığı katkının, çeşit ve niteliğinin arttırılması ile hizmetlerde verimlilik artışı bekleniyor." ifadeleri yer almıştır.

Bu noktada önerimiz, İnsan Kaynakları Ofisi tarafından Uzaktan Eğitim Kapısı aracılığıyla kurumların aday memur eğitimlerinin ortak bir platformda verilmesinin sağlanmasıdır. Özellikle, aday memurların eğitimlerini istedikleri zaman asenkron şekilde izleyebilmeleri gelişimleri açısından büyük katkı sağlayacaktır. Dolayısıyla, ilgili Ofis tarafından şu an sınırlı bir şekilde hizmete sunulan Uzaktan Eğitim Kapısının aday memur eğitimlerinin verilmesine imkan sağlayacak şekilde geliştirilmesinin yararlı olacağını düşünüyoruz.

Sonuç olarak, aday memurların yetiştirilmesinde üç temel noktada (Eğitimlerin Denetlenmesi, Eğitimlerin Güncellenmesi ve Eğitimlerin Elektronik Ortama Taşınması) gördüğümüz eksiklikleri ve önerilerimizi sizlerle paylaştık. Umuyoruz, sadece memuriyete girerken sınava tabi tuttuğumuz memurları, adaylık süreçlerinde de nitelikli eğitime tabi tutmak suretiyle gelişimlerinin sağlanmasına vesile oluruz.