Yedi personel genel müdürü özelinde MEB'deki personel politika çıkmazının sebepleri

Kamu kurumlarının adil işleyip işlemediğini anlamanın yolu personel politikaları ve uygulamalarını gözlemlemekten geçer. Personel istihdam sürecinin uzun dönemli bir işleyiş olması sebebiyle kurumun varoluşunu ve çalışanların kurumsal adalete yönelik algıları ve inançlarını etkileyecek güçtedir. Personel yönetimi veya başka bir deyişle insan kaynakları yönetiminin görev sahasında bulunan konular; atama, yer değiştirme, ücret, performans değerlendirme, terfi, görevde yükselme ve işten çıkarma gibi temel başlıklar, kamu kurumları için hayati öneme haizdir. Türk kamu personel rejiminin sorunları üzerine yapılan araştırmaların bize anlattığı; insan kaynakları politikalarının genelde gündelik siyasi değişimlere bağlı olarak şekillendiği, var olan sorunlara kalıcı çözümlerin üretilemediği, derinliksiz, ilkesiz ve idare-i- maslahatçı çözümlerin revaçta olduğu ve insan kaynakları yönetiminin olmazsa olmazlarından olan liyakat ve kariyer ilkelerinin çoğunlukla göz ardı edildiğidir.

Kamu kurumlarındaki insan kaynakları yönetimi ne kadar rasyonelse yapılan iş ve işlemlerin yönetimi ve başarısı da o kadar rasyoneldir. Maalesef kamu kurumlarında insan kaynakları yönetiminin rasyonellikten ziyade günlük rutinlere yoğunlaştığı, nakil ve terfilerle günü bitirmeye çalıştığına şahit oluyoruz. Bu bağlamda kamu kurumları içerisinde Milli Eğitim Bakanlığı kadar cesamete haiz başka bir kurum yoktur. Bu Kurumun 1 milyonun üzerinde bir personeli yönettiğini söylersek ne demek istediğimiz daha iyi anlaşılacaktır.

Geri kalmış toplumlarda insanın değeri ikna edici sözleri söylemekteki maharetiyle, gelişmiş toplumlarda ise insanın değeri geçmişi ve eserleriyle ölçülür. Bu açıklamalardan sonra Ak Parti döneminde MEB'de Personel Genel Müdürlüğü yapan kişilerin öz geçmişlerini analiz edersek İnsan Kaynakları Yönetimine, liyakate, niteliğe, kamu yararına ve dillerden düşürülmeyen temel ilkelere ne kadar önem verildiğine ilişkin nihai yargıyı okuyucularımıza bırakacağız.

MEB'e atanan ilk Personel Genel Müdürü

Ak Parti iktidarı döneminin MEB'deki ilk Personel Genel Müdürü Nadir Alpaslan'dır. Nadir Alpaslan'ın özgeçmişine bakıldığında personel alanında yetkinliği ve uzmanlığı görülmemektedir.

1987 yılında İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü'nden mezun oldu. 1999 yılında Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu'nda iş hayatına Uzman Yardımcı olarak atanan başlayan Nadir Alpaslan, dört yıl süreyle Turizm Bakanlığı'nda Bakan Müşaviri ve İdari Mali İşler Başkanı olarak görev yaptı. Nadir Alparslan 27.01.2003-27.06.2003 tarihleri arasında MEB Personel Genel Müdürü olarak görev yapmıştır.

MEB'e atanan ikinci Personel Genel Müdürü

MEB'deki ikinci Personel Genel Müdürü Remzi Kaya'dır. Remzi Kaya'nın özgeçmişine bakıldığında personel alanında yetkinliği ve uzmanlığı görülmemektedir. Ancak, bu Genel müdür döneminde insan kaynaklarına yönelik birçok çalışmanın yapıldığını da görüyoruz.

Remzi Kaya'nın 17 yıl MEB Teftiş Kurulu Başkanlığı'nda müfettiş ve başmüfettiş olarak görev yaptıktan sonra Personel Genel Müdürü olarak atanmıştı. Remzi Kaya 12.05.2003-06.08.2008 tarihleri arasında MEB Personel Genel Müdürü olarak görev yapmıştır.

MEB'e atanan üçüncü Personel Genel Müdürü

MEB'deki üçüncü Personel Genel Müdürü Necmettin Yalçındır. Necmettin Yalçın'ın özgeçmişine bakıldığında personel alanında yetkinliği ve uzmanlığı görülmemektedir.

1976 - 1986 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Eğitim Kurumlarında Öğretmenlik, Okul Yöneticiliği, İl Milli Eğitim Şube Müdürlüğü, 1987 - 1992 yılları arasında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Personel Daire Başkanlığı, 1993 - 2006 yılları arasında Manisa Celal Bayar Üniversitesi Genel Sekreterliği, 2006 - 2008 yılları arasında Bakanlık Müşavirliği, Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü yaptıktan sonra 06.08.2008-06.01.2012 arasında da Personel Genel Müdürlüğü yapmıştır.

MEB'e atanan dördüncü Personel Genel Müdürü

MEB'deki dördüncü Personel Genel Müdürü Hikmet Çolak'tır. Hikmet Çolak'ın özgeçmişine bakıldığında personel alanında yetkinliği ve uzmanlığı görülmemektedir.

Mesleğine kaymakam olarak adım atan, Ömer Dinçer'in Başbakanlık müsteşarı olduğu dönemde özel kalem müdürlüğünü yapan, daha sonra Sağlık Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğüne atanan Hikmet Çolak, Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğüne atanmış ve bu görevi 06.01.2012-25.10.2013 tarihleri arasında yürütmüştür.

MEB'e atanan beşinci Personel Genel Müdürü

MEB'deki beşinci Personel Genel Müdürü Hamza Aydoğdu'dur. Hamza Aydoğdu'nun özgeçmişine bakıldığında personel alanında yetkinliği ve uzmanlığı görülmemektedir. 1996 - 2003 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Eğitim Kurumlarında Öğretmenlik yapmış, 2003-2007 yılları arasında Bakanlık Müşaviri, 2007-2013 yılları arasında daire başkanı ve genel müdür yardımcısı olarak görev yaptıktan sonra 2013 yılında genel müdür olarak atanmış ve bu görevi 25.10.2013-10.06.2020 tarihleri arasında yürütmüştür. En uzun süre bu görevde bulunan Hamza Aydoğdu döneminde personel yönetiminde ciddi bir iyileşme yapılamamıştır. Hamza Aydoğdu döneminde insan kaynakları yönetiminden ziyade sosyal medya mesajları, reklam, tanıtım ve ilişki yönetiminin daha önde gittiği söylenebilir

MEB'e atanan altıncı Personel Genel Müdürü

MEB'deki altıncı Personel Genel Müdürü Ömer İnandır. Ömer İnan'ın özgeçmişine bakıldığında personel alanında yetkinliği ve uzmanlığı görülmemektedir.

Ömer İnan, Lisans Eğitimini Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Fakültesi Muhasebe ve Finansman Öğretmenliği bölümünde tamamladıktan sonra 1997-2005 yılları arasında öğretmen, 2005-2012 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığında görev yaptı. 2012-2018 tarihleri arasında MEB Personel Genel Müdürlüğünde Daire Başkanı olarak görev yaptı. Bakan Ziya Selçuk döneminde Özel kalem müdürlüğü yapan Ömer İnan, 10 Haziran 2020 tarihinde MEB Personel Genel Müdür vekili olarak göreve başladı.

MEB'e atanan yedinci Personel Genel Müdürü

MEB'deki yedinci Personel Genel Müdürü Fehmi Rasim ÇELİK'tir. Fehmi Rasim ÇELİK'in özgeçmişine bakıldığında personel alanında yetkinliği ve uzmanlığı görülmemektedir.

Yaş haddinden emekliliğine iki yıl kalan Fehmi Rasim ÇELİK, 01.07.1958 tarihinde Rize'ye bağlı Güneysu ilçesinde doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Rize'de tamamlayan ÇELİK, 1976 yılında İstanbul Pertevniyal Lisesinden mezun olmuştur. 1976-1977 yıllarında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1. sınıfta öğrenim gördükten sonra lisans eğitimini 1977-1981 yılları arasında Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümlerinde tamamlamıştır.

Zonguldak Kurucaşile Demirci İlkokulunda mesleğe adım atan Fehmi Rasim ÇELİK; okul ve kurumlarda öğretmenlik ve yöneticilik yapmasının ardından Rize ili Ceza ve Tevkif Evleri İzleme Kurulu Başkanlığı, Rize İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Manisa İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı Müşavirliği görevlerini ifa etmiştir. 28 Nisan 2014 tarihinde başladığı Kocaeli İl Milli Eğitim Müdürlüğü görevini halen sürdürmektedir.

Sonuç ve öneriler ya da çıkarılması gereken dersler

Türk kamu personel rejiminin, uzun vadeli ve sürekli olarak nitelik faktörünü ön plana alacak olan liyakat esaslı dönüşümü için gündelik siyasi kavgalar ve kişisel menfaat alanından uzak tutulması gerekmektedir. Bu sağlanamadığı için Ak Parti iktidarı döneminde 1 milyondan fazla personel istihdam edilen Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğüne maalesef insan kaynakları alanında uzman bir kişi atan(a)mamıştır. Yapılan analizde kişisellikten öte bir değerlendirme yapılmaya çalışılarak bir hakikate parmak basılmaya çalışılmıştır. Dikkat edileceği üzere atanan kişilerin başarı veya başarısızlığından ziyade liyakat yönüyle konunun uzmanı olup olmadıkları hususları sorgulanmıştır. Yaşanan süreç incelendiğinde MEB insan kaynakları politikasında ciddi bir yol alınamadığında herhalde herkes hem fikirdir. Kabul edelim veya etmeyelim, konu uzmanı olmayanların insan kaynakları alanında konjonktürel gelişmeler ve değerlendirmeler dışında ciddi bir adım atması mümkün değildir.

Nihayetinde de gelinen nokta bu durumu teyit etmiştir. Ancak, hala yaşanan süreçten ders alınmadığı görülmektedir. Ülkenin en büyük personel kaynağının başına alanında son derece yetkin kişilerin getirilmesi veya böyle bir arayışın olması gerekmez mi? Sizce de bu işte bir gariplik yok mu?

Umudumuzu yitirmemek adına Milli Eğitim Bakanlığının 2018 yılında yayımladığı 2023 Eğitim Vizyonu'nda yer alan şu vurguyla yazımızı noktalıyoruz: "Zihniyete, kaliteye, liyakate, mahiyete, varlık ve anlam zeminine yoğunlaşmamız son derece ehemmiyetlidir."