Kurumlar arşiv araştırmasını kimden talep etmeli?

Bilindiği üzere, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek verilerin kullanılmasına ilişkin temel ilkeleri, kimler hakkında yapılacağını, araştırma konusu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğunu, bu bilgilerin ne şekilde kullanılacağını, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağını, Değerlendirme Komisyonunun oluşumu ve çalışma usul, esaslarını, veri güvenliği ile verilerin saklanma ve silinme sürelerini düzenleyen 7315 sayılı "Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu" 17 Nisan 2021 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak uygulamaya girdi.

17 Ağustos 2021 tarihli yazımızda, anılan yasal düzenlemenin tüm kamu kurumlarını yakından ilgilendirmesi bakımından uygulamaya girmesi gereken ikincil düzenlemenin mümkün olan en kısa sürede yayımlanmasının faydalı olacağını gündeme getirmiştik.

Ekim ayına girdiğimiz bu günlerde ilgili yönetmeliğin yayımlanmasını bir yandan beklerken, kamu idarelerinin halihazırda yaptırdığı arşiv araştırması işlemlerini hızlandırması ve adayların bir an evvel kamu hizmetine alınmasına katkı olması bakımından kısa bir bilgilendirmede bulunacağız.

Mezkür Kanunun "Arşiv Araştırması" başlıklı 4 üncü maddesine göre; kamuya ilk defa veya yeniden atanacak adaylarda şu hususlar araştırılmaktadır:

a) Kişinin adli sicil kaydı,
b) Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığı,
c) Kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığı,
ç) Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesinin beşinci ve 231 inci maddesinin onüçüncü fıkraları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olgular,
d) Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığı.

Anılan yasal düzenlemede arşiv araştırmasının talep edileceği mercii ile ilgili açık hüküm olmamasından dolayı bazı kamu idareleri önceki alışkanlıklarına devam ederek kişilerin ikamet ettiği illerden arşiv araştırması yapılmasını talep etmeye devam etmektedir. Halbuki, yeni düzenlemeyle birlikte arşiv araştırmasında kişilerin ikamet ettiği illerde bir incelemeye ihtiyaç duyulmamakta, mevcut emniyet kayıtlarındaki veriler üzerinden sorgulama yapılarak idarelere sonuç bildirilmektedir.

Bu kapsamda, yeni düzenlemeyle birlikte kamuya atanmaya hak kazanan adayların işlemlerinin hızlandırılması ve personel ihtiyacının süratle karşılanması amacıyla arşiv araştırması taleplerinin idarelerin bulundukları il emniyet müdürlüklerine gönderilmesi gerekmektedir.