Memurlara ödenen alt sınır aylığında hangi derece/kademe esas alınmaktadır?

Soru: Merhaba, Emekli Sandığı'ndan dördüncü derecenin ikinci kademesinden (4/2) emekliyim ve Temmuz 2022 zammından sonra aldığım maaş, eklentisi de dahil 6.040 liradır. Açıklanan en düşük memur emeklisi maaşı 6.060 lira olarak açıklanmıştı.

Kafamda oluşan üç tane sorum olacak, yanıt alabilirsem çok memnun olacağım;

1) Emekli olduğum derede/kademeye göre aldığım maaş doğru mudur?

2) En düşük memur emeklisi maaşı olarak açıklanan meblağ hangi derece/kademe içindir?

3) 4/2'sinden daha düşük dereceyle emeklilik yok mudur, yani benim emekli olduğum derece/kademeden daha düşük derece/kademeyle emekli olan olmamış mıdır?

Detaylar/Değerlendirmeler:

5434 sayılı Kanuna göre memurlara emeklilikte ödenen alt sınır aylığı nedir ve aylık bağlama sistemi nasıl uygulanmaktadır:

Genel olarak en az aylık ödenme durumuna giren memurlar;
(1) Tahsil seviyesi düşük olan,
(2) Ek göstergesi bulunmayan,
(3) Hizmet süresi az olanlar ile,
(4) Bu durumda olanlardan vefat halinde aylık bağlanan dul ve yetimler,
olmaktadır.
En az ödenecek tutar neden belirlenmektedir.

Sistemsel olarak aylık bağlama tutarı, 5434 e tabi memurlar için, memurun derecesi, kademesi, ek göstergesi, kıdem aylığı, taban aylığı, emeklilik/özel hizmet tazminatı, hizmet süresi, memur maaş katsayısı gibi unsurlar esas alınarak, belirlenmektedir. Şayet bu unsurlar üzerinden belirlenerek ortaya çıkan tutar belirli bir tutarın altında ise hesaplanan tutar esas alınmayıp Sosyal Güvenlik Kurumu kanun hükmü gereği hesapladığı tutara yükseltmektedir.

Belirlenen tutarlar her memur maaş katsayısı artışında da yeniden hesaplanmaktadır. Bu işlem, sosyal devlet ilkesinin gereği olmaktadır.

5434'e tabi olanlar için ödenen alt sınır aylığı tutarı nasıl hesaplanır, formülü nedir?

2008 yılı Ekim ayından önce memur olanlar ile hak sahiplerine bağlanacak olan en az aylık ödenmesi sisteminin yasal dayanağı 5434 sayılı Kanun ek madde 19 hükmü bulunur. Bu hükme göre;

Sosyal Güvenlik Kurumunca bağlanacak emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıklarının alt sınırı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43 üncü maddesinde bulunan gösterge tablosunun 14. derecesinin 2. kademesi üzerinden 30 fiili hizmet yılı için hesaplanacak emekli aylığı tutarı olmaktadır.
Ayrıca, Dul ve yetimlere ödenecek aylıklarda da memurun kendisi için yukarıda yapılan hesaplama sonucu bulunan tutarın;

- Dul ve yetim sayısı 3 ve daha fazla ise tamamından,

- Dul ve yetim sayısı 2 kişi ise %90'ından,

- Dul ve yetim sayısı l kişi ise %80'inden az olamaz.

Ayrıca, belirlenen bu tutar içerisinde 5454 sayılı Kanun gereği, % 4 oranında ek ödeme katkısı da eklenmektedir. Bu ek ödeme daha önce vergi iadesi yerine geçen yeni bir sistemdir.
Hesaplama maddesi ve formülü:

Alt sınır aylığının hesabında kullanılan 5434 sayılı Kanun Ek madde 19 hükmü şu şekildedir: "Bu Kanuna göre bağlanacak emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıklarının alt sınırı, bu Kanuna bağlı gösterge tablosunun 14 üncü derecesinin 2 nci kademesi üzerinden 30 fiili hizmet yılı için hesaplanacak emekli aylığıdır.
......
Ülkemiz ile diğer ülkeler arasında yapılan sosyal güvenlik anlaşmaları gereğince bağlanan kısmi aylıklar için bu madde hükümleri uygulanmaz."
Hesaplanma sistemi:
1) 14/2 gösterge rakamı (657 sayılı Kanun Madde 43) x 2022 ikinci yarı yıl memur maaş katsayısı
= 520x 0,333603= 173,47
2) Kıdem aylığı gösterge rakamının 25 hizmet yılıyla ve memur maaş katsayısıyla çarpımı = 20 x 25 x 0.333603 = 166.80
3) Taban aylığı göstergesi ile taban aylığı katsayısı çarpımı sonucu çıkan tutar
= 1000 x 5,221532 = 5.221,532
4) 5434 SK Ek madde 70 hükmü emeklilik veya özel hizmet tazminatı (Ek göstergesi olmayan veya 2200 e kadar ek göstergesi olanlar için en yüksek devlet memuru aylığına yüzde 40 uygulanacaktır)
= (1500 + 8000) x 0.333603 = 3.169,22 bu tutarın % 55 i= 1743,07
Sonuç tutarların toplamı=
173,47
166,80
5.221,532
1743,07
7304,87

Emekli aylığı bulunurken hizmet süresi 50'ye eklenmekte ve çıkan oran, yukarıdaki toplam rakam ile çarpılmaktadır.

7304,87 x %80 (30 hizmet yılı olduğunda 50 rakamına 30 yıl eklenir) = 5843,89 % 4 ek ödemesiz alt sınır aylığıdır.
Bu tutarın % 4 ü olan 233,75 tl. ek ödeme yapıldığında 6077,67 tl. olur.

Bu hesaplama derece ve kademesi düşük, ek göstergesi olmayan, hizmet süresi az olan normal emekli maaşlarında da aynıdır.

Bugün için; Memurun kendisine yukarıda belirtilen sistem dahilinde 2022 ikinci yarı yıl için uygulanan işlemlerde 6077,67 TL tutarında en az emekli/malullük aylığı bağlanacaktır.
Örnek olarak;
20 yıllık hizmeti olan, derecesi, kademesi de 4. Derece 2. Kademede olan bir memurun emekli olduğunda kendi durumu ile yapılan hesaplamada aylık tutarı 5978 TL. olsun, ancak kişiye ödenecek olan emekli aylığı tutarı en az aylık ödeme sistemi uygulandığında 6077,67 TL ye yükseltilmiş olarak ödenecektir.
25 yıllık hizmeti olan, yine derecesi, kademesi de 5. Derece 6. Kademede olan bir memurun emekli olduğunda kendi durumu ile yapılan hesaplamada aylık tutarı 5400TL. olsun, ancak kişiye ödenecek olan emekli aylığı tutarı en az aylık ödeme sistemi uygulandığında yine 6077,67 Tl ye yükseltilmiş olarak ödenecektir.
Açıklamalarımız bağlamında sorularınızı cevaben değerlendirmemiz:

Soru 1) Emekli olduğum derede/kademeye göre aldığım maaş doğru mudur?

Cevap 1) Derece ve kademenize göre hesaplamamıza göre aylık tutarınızın en az 6077,67 TL. olması gerekmektedir. Bulunmuş olduğunuz unvana göre hesaplama yapmak için https://www.memurlar.net/hesaplama/emekli-maas/ adresimizi ziyaret edebilirsiniz.

Soru 2) En düşük memur emeklisi maaşı olarak açıklanan meblağ hangi derece/kademe içindir?

Cevap 2) Yukarıda hesaplama sistemini yaptığımız doğrultuda en düşük emekli maaşı, şayet kendi derecesi kademesi ve unvanına göre ve ek gösterge veya ek göstergesiz göreve göre yapılan hesaplamada şayet tutar 6077,67 TL. den az olanlar için geçerlidir. Bu 4/2 de olabilir, 4/9 daolabilir, 3/8 derece ve kademe de olanlar için de olabilir.

Soru 3) 4/2'sinden daha düşük dereceyle emeklilik yok mudur, yani benim emekli olduğum derece/kademeden daha düşük derece/kademeyle emekli olan olmamış mıdır?

Cevap 3) 4/2 den daha düşük dereceyle emekli olanlar için de 6077,67 TL. den az bir aylık hesaplaması çıktığında, açıkladığımız üzere yine 6077,67 TL. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bir aylık emekli aylığı tutarı olarak ödenir.