Tarım Kredi Kooperatiflerinde Çalışılan Süreler Memuriyette Dikkate Alınır mı?
Memuriyet dışında geçen çalışmalar belirli şartlar altında memuriyet hizmetinden sayılabilmektedir. Devlet Memurları Kanunu'nun 36/C maddesinde bu kapsamda memuriyet derece ve kademesinin belirlenmesinde dikkate alınacak hizmetler sayılmıştır. Tarım Kredi Kooperatiflerinde çalışanlar 4857 sayılı İş Kanunu'na tabi işçi statüsünde personeldir. Bu personelden sonradan memuriyete girenlerin çalıştıkları sürelerin azami 12 yılı memuriyette geçmiş gibi sayılmakta, her yıl bir kademe her üç yıl bir derece yükselmesinde dikkate alınmaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36/C maddesinin (7) numaralı alt bendinde, "2834 ve 2836 sayılı kanunlara göre kurulmuş olan Tarım Kredi ve Tarım Satış Kooperatiflerinde çalışanlardan sonradan memuriyete girenlerin bu kooperatiflerde geçen hizmetlerinin 12 yılı geçmemek üzere her yıl için bir kademe ilerlemesi ve her üç yılı için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir." hükmüne yer verilmiştir.
2836 sayılı Kanun 18/4/1972 tarihli ve 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ile yürürlükten kaldırılmış, Kanunun geçici 1. maddesinde, 2836 sayılı Kanunla kurulmuş bulanan Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkında bu Kanun hükümlerinin uygulanacağı, bu kooperatiflerin kuruluş formalitelerine tabi olmaksızın bu Kanuna göre kurulmuş sayılacağı hükme bağlanmıştır. Bu çerçevede 657 sayılı Kanunun yukarıda yer verdiğimiz hükmünde geçen "2836 sayılı Kanun" ibaresinin 1581 sayılı Kanun olarak uygulanması gerekmektedir.
Ayrıca 2834 sayılı Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkında Kanun 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun ile yürürlükten kaldırılmış olup, 2834 sayılı Kanuna yapılan atıflar 4572 sayılı Kanuna yapılmış kabul edilmektedir.
1581 sayılı Kanunda tarım kredi kooperatiflerinin teşkilatlanması ile ilgili olarak; kooperatifler, bölge birliği ve merkez birliği olmak üzere üçlü bir yapı öngörülmüştür. Merkez birliği üst kuruluş olarak yapılandırılmıştır.
Diğer taraftan tarım kredi kooperatiflerinin değişik sektörlerde faaliyet gösteren halihazırda 17 iştiraki bulunmakta olup bu iştirakler Tarım Kredi Holding çatısı altında bulunmaktadır. En bilinen iştirakler ise son yıllarda ülke genelinde sayıları hızla artan tarım kredi kooperatif marketleri ile Gübretaş, Gübretaş Maden Yatırımları, Bereket Sigorta ve Bereket Emeklilik'tir. Bu iştirakler Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet göstermekte olup, 1581 sayılı Kanunda öngörülen kooperatif, bölge birliği ve merkez birliği şeklindeki üçlü yapılanma kapsamında yer almamaktadır.
Sonuç olarak Tarım Kredi Kooperatiflerinde, Tarım Kredi Kooperatifleri Bölge Birliklerinde ve Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliğinde çalışılan sürelerin memuriyete atanma halinde her yılı için bir kademe ilerlemesi her üç yılı için ise bir derece yükselmesi suretiyle değerlendirilmesi gerekmekte olup, bu kapsamda değerlendirilebilecek azami süre 12 yılı geçemeyecektir.
Ancak iştirak şirketlerin Türk Ticaret Kanunu'na tabi olması, 1581 sayılı Kanunla öngörülen kooperatif yapılanması dışında bulunması dikkate alındığında bu şirketlerde çalışılan sürelerin 657 sayılı Kanunun yukarıda yer verilen hükmü kapsamında bulunmadığını, bu hizmetlerin kademe veya derece tespitinde dikkate alınamayacağını değerlendirmekteyiz.