'İstihdam Paketi'ne onay... Yeni yasa neler getiriyor?

Kaynak : Anadolu Ajansı
Haber Giriş : 26 Mayıs 2008 07:25, Son Güncelleme : 15 Ağustos 2021 18:58

'İstihdam Paketi'ne onay

İşte yeni yasada yer alan maddeler...

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, kamuoyunda

"İstihdam Paketi" olarak bilinen 5763 sayılı "İş Kanunu ve Bazı

Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"u onayladı.

Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan açıklamaya göre,

Cumhurbaşkanı Gül, söz konusu kanunu yayımlanmak üzere Başbakanlığa

gönderdi.

Yasaya göre, SSK ve Bağ-Kur prim borcunun tamamını, gecikme cezası ve

gecikme zammının yüzde 15'ini 1 ay içinde peşin ödeyenlerin, borç

faizlerinin yüzde 85'i silinecek.

İşsizlik Sigortası Fonundan, GAP'a kaynak aktarılacak; fondan sağlanan

kaynak, yatırımlardan elde edilecek gelirlerle geri ödenecek.

İşe yeni alınan kadınlar ile 18-29 yaş arasındaki genç işsizlerin SSK

primleri, 5 yıl boyunca İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak

Sigortalıların, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden,

işverenin ödeyeceği 5 puan Hazinece karşılanacak.

İşsizlik Sigortası Fonunun 2008'e ait 1 milyar YTL'lik neması ile

gelecek 3 yıllık 2.5 milyar YTL'lik özelleştirme geliri GAP için

kullanılacak.

Özel sektörün çalıştırdığı özürlülerin SSK primleri, Hazinece

karşılanacak.

Yasayla, asıl işveren ile alt işveren (taşeron şirket) arasında kurulan

ilişkinin yazılı yapılması şartı getirildi.

Buna göre, iş alan alt işveren, kendi iş yerinin tescili için asıl

işverenden aldığı yazılı işverenlik sözleşmesini, gerekli belgelerle,

çalışma bölge müdürlüklerine bildirecek.

Bölge müdürlüğünce tescili yapılan bu iş yerine ait belgeler,

gerektiğinde iş müfettişlerince incelenecek. İnceleme sonucunda

muvazaalı işlemin tespiti halinde, bu tespite ilişkin gerekçeli müfettiş

raporu, işverene tebliğ edilecek.

İşveren, bu rapora, tebliğ tarihinden itibaren 6 iş günü içinde yetkili

iş mahkemesine itiraz edebilecek. İtiraz üzerine verilen kararlar, kesin

sayılacak.

Eğer itiraz edilmemiş veya mahkeme, muvazaalı işlemin tespitini

onamışsa, tescil iptal edilecek. Alt işverenin işçileri, başlangıçtan

itibaren asıl işverenin işçileri sayılacak.

-ÖZÜRLÜ ÇALIŞTIRMA ZORUNLULUĞU-

Düzenlemeyle İş Kanunundaki özürlü, eski hükümlü ve terör mağdurlarının

çalıştırılma zorunluluğuna da yeni düzenleme getirilerek, eski hükümlü

ve terör mağdurları için işverene getirilen zorunlu istihdam kaldırıldı.

Özel sektörde daha önce işçi sayısının yüzde 6 oranında özürlü

çalıştırma şartı, yüzde 3'e indirildi. İşverenler, 50 veya daha fazla

işçi çalıştırdıkları özel sektör iş yerlerinde, yüzde 3 özürlü, kamu iş

yerlerinde ise yüzde 4 özürlü ve yüzde 2 eski hükümlü işçiyi, meslek,

beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştıracaklar.

Eski hükümlü çalıştırılmasında, kanunlardaki kamu güvenliğiyle ilgili

hizmetlere ilişkin özel hükümler korunacak.

-İŞVEREN HİSSESİ HAZİNECE KARŞILANACAK-

Özel sektörün çalıştırmakta zorunlu olduğu yüzde 3'lük özürlü

kontenjanında istihdam edilenlerin primleri, işveren adına Hazine

ödeyecek.

Yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran veya kontenjan fazlası

özürlü çalıştıran işverenlerin, bu şekilde çalıştırdıkları özürlülerin

primlerinin yarısı da Hazine tarafından karşılanacak.

Hazinece, Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden

kaynaklanan gecikme zammı, işverenden karşılanacak.

Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi

uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacak.

Bu maddeye aykırılık hallerinde tahsil edilecek cezalar, özürlülerin

mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyonu, kendi işini kurmaları,

özürlünün iş bulmasını sağlayacak destek teknolojileri ve bu gibi

projelerde kullanılacak.

-İŞ YERİ KURMA İZNİ KALDIRILIYOR-

ILO sözleşmesinde belirtildiği şekilde, iş yerlerinde sağlığa zararlı

risklerin tanımlanması ve değerlendirilmesi zorunluluğu getiriliyor.

İş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği şartlarının belirlenmesi ve

gerekli önlemlerin alınması, iş yerlerinde kullanılan araç, gereç,

makine ve ham maddeler yüzünden çıkabilecek iş kazaları ve meslek

hastalıklarının önlenmesi ve özel durumları sebebiyle korunması gereken

kişilerin çalışma şartlarının düzenlenmesi Sağlık Bakanlığının görüşü

alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak

yönetmeliklerle belirlenecek.

Ayrıca iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygunluğu yönünden; işçi

sayısı, işin ve iş yerinin özellikleri ile tehlikesi dikkate alınarak

işletme belgesi alması gereken iş yerleri ile belgelendirilmesi gereken

işler veya ürünler ve bu belge veya belgelerin alınmasına ilişkin usul

ve esaslar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda yapılacak risk

değerlendirmesi, kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların usul ve

esasları ile bunları yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin

belirlenmesi, gerekli iznin verilmesi ve verilen iznin iptal edilmesi

hususlarına da yönetmelikte yer verilecek.

-İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ-

İşverenler, devamlı olarak en az 50 işçi çalıştırdıkları iş yerlerinde

alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin belirlenmesi ve

uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi,

işçilerin ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik

hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla, iş yerindeki işçi sayısı, iş yerinin

niteliği ve işin tehlike sınıf ve derecesine göre; bir iş yeri sağlık ve

güvenlik birimi oluşturmakla, bir veya birden fazla iş yeri hekimi ile

gerektiğinde diğer sağlık personelini görevlendirmekle, sanayiden

sayılan işlerde iş güvenliği uzmanı olan bir veya birden fazla mühendis

veya teknik elemanı görevlendirmekle yükümlü olacak.

İşverenler, bu yükümlülüklerinin tamamını veya bir kısmını, bünyesinde

çalıştırdığı ve çıkarılacak yönetmelikte belirtilen vasıflara sahip

personel ile yerine getirebileceği gibi, işletme dışında kurulu ortak

sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak da yerine getirebilecek.

Bu şekilde hizmet alınması işverenin sorumluklarını ortadan

kaldırmayacak.

Kamu kurum ve kuruluşlarında çalıştırılmakta olan hekimler, çalışmakta

oldukları kurum ve kuruluşların çalıştırdıkları işçilerin iş yeri

hekimliği hizmetlerini yürütecek. Bu kurum ve kuruluşların diğer

personel için oluşturulmuş olan sağlık birimleri, iş yeri sağlık ve

güvenlik birimi olarak da kullanılabilecek.

-İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ARTIYOR-İş gücü piyasasına yeni girenler ile iş gücü piyasasında daha önce

bulunmakla birlikte halen işsiz olanların da aktif istihdam faaliyetleri

çerçevesinde İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamına alınacak. Buna göre,

işsizlik sigortasının amacı, işsizlik sigortasına ilişkin kuralları ve

uygulama esaslarını düzenlemek ve bu kanunda öngörülen hizmetlerin

verilmesini sağlamak olacak.

Sigortalı işsizler doğrudan veya elektronik ortamda da İŞ-KUR'a

başvurabilecek, işverenler tarafından tanzim edilmesi gereken işten

ayrılma bildirgelerinin fiziki ortamla birlikte elektronik ortamda da

verilip-alınabilmesi sağlanacak. Kurumca bu kanuna göre yapılacak

işlemlere ilişkin elektronik ortamda bilgi ve belge istenebilecek veya

bilgi ve belge verilebilecek.

Ayrıca, sigortalı işsizler ile kuruma kayıtlı diğer işsizlere; iş bulma,

danışmanlık hizmetleri, mesleki eğitim, iş gücü uyum ve toplum yararına

çalışma hizmetleri verilecek ve iş gücü piyasası araştırma ve planlama

çalışmaları yapılacak. Bu kapsamda yapılacak giderler İşsizlik Sigortası

Fonundan karşılanacak. Bu giderlerin yıllık miktarı, işsizlik sigortası

primi olarak bir önceki yıl içinde Fon'a aktarılan devlet payının yüzde

30'unu geçemeyecek. Bu oranı yüzde 50'ye kadar çıkarmaya Bakanlar Kurulu

yetkili olacak. Ancak, işsizlik ödeneğinden yararlanmakta olanlara

yönelik hizmetler için bu sınırlama dikkate alınmayacak.

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları

dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40'ı

olacak. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, İş Kanununa göre

16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt

tutarının yüzde 80'ini geçemeyecek. İlk işsizlik ödeneğinin ödemesi, hak

kazanılan tarihi izleyen ayın sonuna kadar yapılacak. Ölen sigortalı

işsizlere işsizlik ödeneğinden yapılan fazla ödemeler geri alınmayacak.

-ÜCRET GARANTİ FONU-

İşverenin; konkordato ilan etmesi, işveren için aciz vesikası alınması,

iflası veya iflasın ertelenmesi nedenleriyle işverenin ödeme güçlüğüne

düştüğü hallerde geçerli olmak üzere, işçilerin iş ilişkisinden

kaynaklanan 3 aylık ödenmeyen ücret alacaklarını karşılamak amacı ile

İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında ayrı bir Ücret Garanti Fonu

oluşturulacak. Yapılacak ödemelerde; işçinin, işverenin ödeme güçlüğüne

düşmesinden önceki son bir yıl içinde aynı iş yerinde çalışmış olması

koşulu esas alınarak temel ücret üzerinden ödeme yapılacak. Bu ödemeler,

Sosyal Sigortalar Kanunu uyarınca belirlenen kazanç üst sınırını

aşamayacak.

Ücret Garanti Fonu, işverenlerce işsizlik sigortası primi olarak yapılan

ödemelerin yıllık toplamının yüzde 1'i olacak.

İşverenin, genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle iş yerindeki

haftalık çalışma sürelerini geçici olarak önemli ölçüde azaltması veya

iş yerinde faaliyeti tamamen veya kısmen geçici olarak durdurması

halinde, durumu derhal gerekçeleri ile birlikte Türkiye İş Kurumuna,

varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya bir yazı ile bildirecek.

-İŞÇİLERE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ÖDENECEK-

İş yerinde geçici olarak en az 4 hafta işin durması veya kısa çalışma

hallerinde işçilere çalıştırılmadıkları süre için işsizlik sigortasından

kısa çalışma ödeneği ödenecek. Kısa çalışma süresi, zorlayıcı sebebin

devamı süresini ve 3 ayı aşamayacak. İşçinin, kısa çalışma ödeneğine hak

kazanabilmesi için, çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme

gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanma şartlarını yerine

getirmesi şartı aranacak.

Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, işsizlik ödeneği miktarı kadar

olacak. Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler, başlangıçta

belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülecek.

-İŞSİZLİK FONUNDAN GAP'A KAYNAK-

İşsizlik Sigortası Fonunda 1 Haziran 2000-31 Aralık 2007 tarihleri

arasında biriken devlet payı ve nemasının 2012 yılına kadarki faizi,

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamındaki yatırımlar öncelikli olmak

üzere, bölgesel ekonomik kalkınma ve sosyal gelişmeye yönelik

yatırımların finansmanı için kullanılacak.

2008'e ait fon nema gelirlerinden 1 milyar 300 milyon YTL, GAP için

kullanılacak. Bu ödenekler 2008 bütçesiyle ilişkilendirilecek. Bu

parayı, ilgili idare bütçesine kaydetmeye Maliye Bakanı yetkili olacak.

İşsizlik Sigortası Fonundan aktarılacak kaynakla gerçekleştirilecek

yatırımlarla elde edilecek getirilerle varlık satışlarından elde

edilecek gelirler, Yüksek Planlama Kurulunca belirlenecek oranı,

kullanılan kaynak tutarını aşmamak kaydıyla fona aktarılacak.

-GENÇ VE KADINLARIN İSTİHDAMI-

18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile kadınların

istihdamını teşvik amacıyla uygulanan prim indirimi İşsizlik Sigortası

Fonundan karşılanacak.

İşe alınan kadınlar ile 18-29 yaş arasındaki gençlere ait SSK primleri,

5 yıl boyunca İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak. Buna göre,

kadınlar ve gençlerin, işverene ait sigorta priminin; 1. yıl için yüzde

100'ü, 2. yıl için yüzde 80'ini, 3. yıl için yüzde 60'ı, 4. yıl için

yüzde 40'ı, 5. yıl için yüzde 20'si İşsizlik Sigortası Fonundan

karşılanacak.

İşveren hissesine ait primlerin İşsizlik Sigortası Fonundan

karşılanabilmesi için, sigortalıların aylık prim ve hizmet belgelerinin

Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait

sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile İşsizlik

Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş

olması şartı aranacak.

İşveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, bu

gecikme zammı işverenden tahsil edilecek. Bu hükümler, kapatılarak

değişik bir ad veya unvan olarak aynı faaliyette açılan iş yerleri

hakkında uygulanmayacak.

Yasanın bazı değişikliklerle kabul edilen maddelerine göre, "İl

İstihdam Kurulları'nın adı "İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları"

olarak değiştirilecek. Bu kurullar, işlevsel hale getirilecek ve üye

sayısı azaltılacak. Kurullar, illerinin mesleki eğitim ve istihdam

politikalarını belirlemekle de sorumlu olacak.

Özel istihdam bürolarının açılmasının özendirilmesi amacıyla; büro

açabilmek için, "Türk vatandaşı olmak şartı" artık aranmayacak.

-5 PUANLIK İNDİRİME GİDİLİYOR-

İşsizliğin azaltılması, yatırımların istihdam odaklı arttırılması

amacıyla sigorta primleri işveren hissesinde 5 puanlık indirim yapılacak.

Sigortalıların; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden

işverenin ödeyeceği tutarın 5 puanı Hazinece karşılanacak.

İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için;

işverenlerin, çalıştırdıkları sigortalıların aylık prim ve hizmet

belgelerini Sosyal Güvenlik Kurumuna vermeleri, sigortalıların tamamına

ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile

Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı yasal süresinde

ödemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara

ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması şartı aranacak.

Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme zammı

borçlarını taksitlendiren işverenler ile sosyal güvenlik prim borçlarını

yeniden yapılandıran işverenler de bu hükümden yararlanabilecek.

Bu hüküm, kamu idareleri iş yerleri ile sosyal güvenlik destek primine

tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında

uygulanmayacak.

Yapılan kontrol ve denetimlerde, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak

bildirmediği tespit edilen işverenler, 1 yıl süreyle bu desteklerden

yararlanamayacak.

Özelleştirme Fonunda biriken tutardan, fonun 2008 yılı nakit fazlasının

1 milyar YTL'lik kısmı GAP için ayrılacak. Ayrıca 1 Ocak 2009-31 Aralık

2012 tarihleri arasında Özelleştirme Fonunun nakit fazlasından, 2009

yılı için 2 milyar 500 milyon YTL'lik kısmı GAP için kullanılacak. Daha

sonraki yıllarda da bu miktar artırılarak GAP'a aktarılacak.

-PRİM BORÇLARI YENİDEN YAPILANDIRILIYOR-

Yasa, SSK ve Bağ-Kur prim borçlarını da yeniden yapılandırıyor. Buna

göre, yasa yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2 ay içinde başvurulması

halinde prim borçları 24 aya kadar eşit taksitlerle ödenebilecek.

Prim borcunun tamamını ve gecikme cezasının yüzde 15'ini, başvuru

tarihinden itibaren 1 ay içinde ödeyenlerin, prim borçlarının

faizlerinin yüzde 85'i silinecek.

Borçlarını 12 ay ödeyenlerin borç faizlerinin yüzde 55'i, 12 ayı aşan

taksitlendirmelerde ise borç faizlerinin yüzde 30'u silinecek.

Daha önce borçları yeniden yapılandırıldığı halde, borçlarını

ödeyemeyenler için de kolaylık getiriliyor.

Kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2 ay içinde başvurulması

halinde, bozulmuş olan yeniden yapılandırma anlaşmaları, ihya edilecek.

Kanunun yürürlüğünde önce Milli Eğitim Bakanlığınca düzenlenen kurslarda

usta öğretici olarak çalıştırılanlar ile evlerinde gelir getirici iş

yapan kadınlar, 15 günlük sigorta primi ödeyerek, 1 aylık sigortalı

olabilecekler.

-ÖZEL SEKTÖR TERÖR MAĞDURU ÇALIŞTIRMAYACAK-

Yasayla kamunun terör mağduru çalıştırma yükümlülüğü ise binde 7'den

yüzde 1'e çıkarıldı.

Bedeli yabancı para cinsinden sabit fiyatlarla sözleşmeye bağlanan,

yapım ve yapımla ilgili hizmet işlerine uygulanmak üzere, fiyat farkı

esaslarını belirlemeye, sözleşmelerin tadil ve tasfiye edilmesine imkan

veren kararnameleri çıkarmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

Yasayla 150 ve daha fazla kadın işçi çalıştıran işverenlere anaokulu

açma yükümlülüğü getiren Milli Eğitim Temel Kanununun ilgili maddesi,

işverenler üzerindeki yükümlülüğü azaltmak amacıyla yürürlükten

kaldırıldı. 500 ve daha fazla işçi çalıştırılan iş yerlerinde spor

tesisi kurma zorunluluğuna da son verildi.

Bu Habere Tepkiniz

Sonraki Haber