İDDK: Broşür dağıtımında görevli iken ırmakta boğulan polis memurunun ailesinin tazminat talebi haklıdır

Kamu görevlisi olan davacılar yakınının, yer ve zaman açısından görevlendirme oluruna uygun şekilde hareket ettiği esnada söz konusu olayın gerçekleştiği de göz önünde bulundurulduğunda, davacılar yakınının kamu görevinin ifası sırasında hayatını kaybettiği, dolayısıyla söz konusu olay nedeniyle uğranılan zararların davalı idarece kusursuz sorumluluk ilkesi uyarınca tazmin edilmesi gerektiği sonucuna vardı.

İlk derece mahkemesi davayı reddetmiş, istinaf ise bu kararı bozmuştur. Danıştay 10. Dairesi ise ilk derece kararını bozmuş fakat mahkeme kararında ısrar etmiştir.

İDDK: Kusursuz sorumluluk şartları doğmuştur.

Dava konusu olaya ilişkin olarak, kazanın meydana geldiği yer, tarih ve olayın meydana geliş şekli ile Valilik tarafından davacılar yakını hakkında düzenlenen görevlendirme oluru birlikte değerlendirildiğinde; kazanın davacılar yakının etkinliklerde görevli olduğu 14/06/2008 tarihinde ve paramotor ile yamaç paraşütü için düzenlenmiş alanda gerçekleştiği anlaşılmakta olup, kazanın olay yeri tutanağında, davacılar yakınının Valilik tarafından hazırlanan tanıtım broşürlerini havadan dağıtmak üzere görevlendirilmiş olması nedeniyle havalanacağı sırada meydana geldiği yönünde tespite yer verildiği görülmektedir.

Bu durumda, her ne kadar görevlendirme "Olur"unda açık bir şekilde broşürlerin paramotor ile havalanarak havadan dağıtılması ifadesi yer almıyor ise de THK Amasya Sportif Havacılık Kulübü Derneğinin, Valilik makamından "Olur" isterken "derneğimiz pilotlarından" ifadesini kullanarak davacılar yakınının görevlendirilmesini istenmiş olmasından ve bu yazı ilgi tutularak davacılar yakınının görevlendirilmiş olması bir arada değerlendirildiğinde, davacılar yakınının da bu gösterilerde uçuş yapacağı sonucuna ulaşılmıştır. Bu bakımdan, davacılar yakının Valilik tarafından hazırlanan broşörleri paramotorla havadan dağıtmak yönündeki eyleminin görevlendirme olurunda "diğer işleri organize etmek" ibaresinin kapsamı içinde kaldığının kabulü gerekmektedir.

T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2024/728
Karar No: 2025/469

İSTEMİN KONUSU:
... İdare Mahkemesinin... tarih ve E:..., K:... sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
Amasya İl Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapmakta iken, Türk Hava Kurumu Amasya Sportif Havacılık Kulübü Derneğinin ... tarih ve ... sayılı talep yazısı üzerine Amasya Valiliğinin ... tarih ve ... sayılı oluru ile 2008 yılı Amasya Uluslararası Atatürk Kültür ve Sanat Haftası etkinlikleri kapsamında yapılacak yamaç paraşütü gösterilerine katılacak pilotların intikalleri, kamp alanına yerleşmeleri ve diğer işleri organize etmek için görevlendirilen davacılar yakını ...'nun, 14/06/2008 tarihinde saat 19.30 sıralarında Valiliğin hazırlattığı tanıtım broşürlerini havadan paramotor yardımıyla dağıtmak amacıyla paramotor ile kalkış yapmak isterken istinat duvarına çarparak Yeşilırmak'a düşmesi sonucunda boğularak vefat etmesi üzerine, davacılar tarafından, polis memuru olan murislerinin görevi nedeniyle vefat ettiğinden bahisle uğranıldığı ileri sürülen zarara karşılık olarak toplam 150.000,00 TL maddi ve 250.000,00 TL manevi tazminatın yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, Danıştay Onuncu Dairesinin 05/04/2017 tarih E:2015/4219, K:2017/1862 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyulmak suretiyle verilen 22/06/2018 tarih ve E:2017/1540, K:2018/994 sayılı kararıyla; Mahkemelerince, bozma kararı gerekçesinde belirtilen hususlara ilişkin bilgi ve belgelerin davalı idareden istenilmesine ilişkin ara kararının yerine getirilmesine yönelik davalı idarece gönderilen belgeler ve davacılar yakını müteveffa ...'nun görevlendirilmesine ilişkin talep yazısı ile görevlendirilmesine ilişkin Valilik işlemlerinin incelenmesinden; davacılar yakınının "yamaç paraşütü gösterilerine katılacak pilotların ilimize intikalleri, kamp alanına yerleşmeleri, diğer işleri organize etmek" için görevlendirildiği, paramotor ile tanıtım broşürlerinin dağıtımı konusunda kendisine verilmiş emir ya da direktife dair bir yazının bulunmadığı, Uluslararası Amasya 3. Hava Sporları Şenliğine katılacak yamaç paraşütü/yelken kanat pilotlarının davetiye listesinde de davacılar yakının adının yer almadığı anlaşıldığından, meydana gelen kazada davalı idarenin, kusurlu ya da kusursuz tazmin sorumluluğunu gerektirir bir eylemi bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Daire kararının özeti:
Danıştay Onuncu Dairesinin 16/02/2022 tarih ve E:2018/4601, K:2022/733 sayılı kararıyla;
Dava konusu olaya ilişkin olarak, kazanın meydana geldiği yer, tarih ve olayın meydana geliş şekli ile Valilik tarafından davacılar yakını hakkında düzenlenen görevlendirme oluru birlikte değerlendirildiğinde; kazanın davacılar yakının etkinliklerde görevli olduğu 14/06/2008 tarihinde ve paramotor ile yamaç paraşütü için düzenlenmiş alanda gerçekleştiğinin anlaşıldığı, kazanın olay yeri tutanağında davacılar yakınının Valilik tarafından hazırlanan tanıtım broşürlerini dağıtmak üzere havalanacağı sırada meydana geldiği yönünde tespite yer verildiği,
Bu durumda, davacılar yakını, Valilik tarafından hazırlanan broşörleri paramotorla havadan dağıtmak yönündeki eyleminin görevlendirme olurunda "diğer işleri organize etmek" ibaresinin kapsamı içinde kabul edilebileceği; olayın, kamu görevlisi olan davacılar yakınının, yer ve zaman açısından görevlendirme oluruna uygun şekilde hareket ettiği esnada gerçekleştiği de göz önünde bulundurulduğunda, davacılar yakınının kamu görevinin ifası sırasında hayatını kaybettiği, dolayısıyla söz konusu olay nedeniyle uğranılan zararların davalı idarece kusursuz sorumluluk ilkesi uyarınca tazmin edilmesi gerektiği,
Öte yandan, Mahkemece her ne kadar paramotor ile tanıtım broşürlerinin dağıtımı konusunda davacılar yakınına verilmiş emir ya da direktife dair bir yazının bulunmadığı, gösteriye katılacak pilotlar listesinde davacılar yakınının ismine yer verilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği görülmekte ise de; davacılar yakınının söz konusu eylemi, kendisine verilmiş bir emir ya da direktif olmadan gerçekleştirmeye çalışmasının hayatın olağan akışıyla bağdaşmadığı; davacılar yakınının pilotların intikalleri, kamp alanına yerleşmeleri ve diğer işleri organize etmek için Valilik tarafından görevlendirilmesi nedeniyle şenliğe katılacak yamaç paraşütü/yelken kanat pilotlarının davetiye listesinde davacının adına yer verilmesinin de beklenemeyeceğinin açık olduğu,
Bu itibarla, Mahkemece meydana gelen olayda davalı idarenin, kusurlu ya da kusursuz tazmin sorumluluğunu gerektirir bir eylemi bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti:
... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; davacılar murisinin 2008 yılı Amasya Uluslararası Atatürk Kültür ve Sanat Haftası etkinlikleri kapsamında "diğer işleri organize etme" görevinin, görevlendirme yazısında açıkça belirlenen pilotların intikalleri, kamp alanına yerleşmeleri ve karşılama gibi görevleriyle benzer mahiyette işler olacağının anlaşılması gerektiği, "diğer işleri organize etme" görevinden önce sayılan bu öncüllerden başka anlam çıkarılamayacağı, paramotor ile tanıtım broşürlerinin dağıtımı konusunun belli yeterlik, uzmanlık isteyen spesifik bir görevlendirme olduğu ve diğer işlerin organizasyonu kapsamında değerlendirilemeyeceği, dolayısıyla meydana gelen kazada davalı idarenin, kusurlu ya da kusursuz tazmin sorumluluğunu gerektirir bir eylemi bulunmadığı ve bu nedenle davacıların maddi ve manevi tazminat isteminin reddi gerektiği gerekçesi eklenmek suretiyle davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:
Davacılar tarafından, temyize konu kararda, müteveffaya paramotor ile tanıtım broşürlerinin dağıtımı konusunda herhangi bir emir ya da direktif verildiğine dair bir yazı bulunmadığından bahsedilse de müteveffayı resmi olarak görevlendiren görev yazısında görevlendirilen personelin yapacağı işlerin geniş bir çerçeve halinde sınırlarının çizildiği, bu yönüyle görevlendirme yazısında müteveffanın uçması ve broşürleri dağıtması hususlarında bir emir/direktif bulunmadığı sonucuna ulaşılmasının mümkün olmadığı, müteveffanın kendi isteği ve kişisel zevkleri neticesinde kendi inisiyatifiyle uçmak istemesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, kaldı ki müteveffanın, THK'dan Türk Kuşu Yamaç Paraşütü sertifikası aldığı, bu nedenle müteveffanın, bahsi geçen görevi yerine getirecek yeterlik ve uzmanlıkta olduğu, ayrıca, davalı idarece hazırlanan tanıtım broşürlerinin havadan dağıtımı konusunda davalı idarede yeterliliğe sahip başkaca personelin bulunmadığı, bu hususun bile müteveffanın davalı idarece tanıtım broşürlerini havadan dağıtmak için görevlendirildiğine yeterli bir karine olduğu, müteveffanın kaza yaptığı paramotorun davalı idareye ait olduğu ve kendi başına buyruk bir şekilde, kimseden izin almadan bu aracı alması ve kullanabilmesinin de mantığa ve hayatın olağan akışına aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davalı idare tarafından, temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ:
Temyiz istemlerinin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Amasya Valiliği tarafından, 12-22 Haziran 2008 tarihleri arasında gerçekleştirilmek üzere, içinde Uluslararası Amasya 3. Hava Sporları Şenliğinin de bulunduğu "Amasya Uluslararası Atatürk Kültür ve Sanat Haftası" etkinliklerinin düzenlenmesi kapsamında, Amasya Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapan ve kendisi de yamaç paraşütü sertifikasına sahip davacılar yakını, ... tarih ve ... sayılı Valilik oluru ile 12-22 Haziran 2008 Amasya Uluslararası Atatürk Kültür ve Sanat Haftası etkinlikleri kapsamında yapılacak yamaç paraşütü gösterilerine katılacak pilotların intikalleri, kamp alanına yerleşmeleri ve diğer işleri organize etmek için görevlendirilmiştir.
Davacılar yakını 14/06/2008 tarihinde saat 19.30 sıralarında paramotor ve yamaç paraşütü ile Valiliğe ait tanıtım broşürlerini dağıtmak için Yeşilırmak yakınında yamaç paraşütü pilotları için ayrılan alandan paramotor ile kalkış yapmak isterken istinat duvarına çarparak Yeşilırmak'a düşmesi sonucu boğularak hayatını kaybetmiş, davacılar tarafından, yakınlarının kamu görevinin ifası esnasında ölümü nedeniyle uğradıkları zararların davalı idarece kusursuz sorumluluk ilkesi uyarınca tazmin edilmesi istemiyle yaptıkları başvurunun davalı idare tarafından reddedilmesi üzerine uğradıklarını ileri sürdükleri maddi ve manevi zararın tazminine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
Kural olarak idare, yürüttüğü hizmetin doğrudan sonucu olan ve idari faaliyet ile nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlüdür. İdarenin hukuki sorumluluğu sadece kusur esasına, hizmet kusuru teorisine dayanmamakta, idare kusur koşulu aranmadan da objektif (kusursuz) sorumluluk ilkesi uyarınca sorumlu sayılabilmektedir.
Kusursuz sorumluluk, kamu hizmetinin görülmesi sırasında kişilerin uğradıkları özel ve olağan dışı zararların idarece tazmini esasına dayanmakta olup; kusur sorumluluğuna oranla ikincil derecede bir sorumluluk türüdür. Başka bir anlatımla idare, yürüttüğü hizmetin doğrudan sonucu olan, idari faaliyet ile nedensellik bağı kurulabilen, özel ve olağan dışı zararları kusursuz sorumluluk ilkesi gereği tazminle yükümlüdür.
Bu bağlamda, kamu görevlilerinin görevini yaparken, görevi nedeniyle uğramış olduğu zararların idarenin, kamu hizmetinin yerine getirilmesinde, hizmetin işleyişinde ve düzenlenişinde kusuru olmasa bile, kamu ajanının kendi kişisel kusurundan doğmamış olması şartıyla, yürüttüğü kamu hizmetinin doğrudan sonucu olan, nedensellik bağı kurulabilen özel ve olağandışı zararının idare tarafından hizmetten yararlanan topluma pay etme esasına dayalı olan kusursuz sorumluluk ilkesine göre tazmin edilmesi gerekmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacılar yakınının... tarih ve ... sertifika nolu Türk Hava Kurumu Türkkuşu Yamaç Paraşütü Sertifikası sahibi olduğu, aynı zamanda da THK Amasya Sportif Havacılık Kulübü Derneği üyesi olduğu, Amasya Valiliği tarafından, 12-22 Haziran 2008 tarihleri arasında gerçekleştirilmek üzere, içinde Uluslararası Amasya 3. Hava Sporları Şenliğinin de bulunduğu "Amasya Uluslararası Atatürk Kültür ve Sanat Haftası" etkinliklerinin düzenlenmesi kapsamında Valilik talimatı ile etkinlik kapsamında hava sporlarını gerçekleştiren ve organize eden THK Amasya Sportif Havacılık Kulübü Derneğinin Valilik makamına hitaplı ... tarih ve ... sayılı yazısı ile "12 Haziran Uluslararası Atatürk Kültür ve Sanat Etkinlikleri münasebetiyle düzenlenecek yamaç paraşütü gösterilerine katılacak pilotlarının ilimize intikalleri, kamp alanına yerleşimlerini ve diğer işleri organize etmek için derneğimiz pilotlarından Emniyet müdürlüğü personelinden polis memuru ..., ... görevlendirilmesini arz ederim." ifadeleri ile "Olur" istendiği, aktarılan bu yazı ilgi tutularak Amasya Valiliğinin ... tarih ve ... sayılı yazısı ile davacılar yakınının görevlendirilmesine "Olur" verildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu olaya ilişkin olarak, kazanın meydana geldiği yer, tarih ve olayın meydana geliş şekli ile Valilik tarafından davacılar yakını hakkında düzenlenen görevlendirme oluru birlikte değerlendirildiğinde; kazanın davacılar yakının etkinliklerde görevli olduğu 14/06/2008 tarihinde ve paramotor ile yamaç paraşütü için düzenlenmiş alanda gerçekleştiği anlaşılmakta olup, kazanın olay yeri tutanağında, davacılar yakınının Valilik tarafından hazırlanan tanıtım broşürlerini havadan dağıtmak üzere görevlendirilmiş olması nedeniyle havalanacağı sırada meydana geldiği yönünde tespite yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda, her ne kadar görevlendirme "Olur"unda açık bir şekilde broşürlerin paramotor ile havalanarak havadan dağıtılması ifadesi yer almıyor ise de THK Amasya Sportif Havacılık Kulübü Derneğinin, Valilik makamından "Olur" isterken "derneğimiz pilotlarından" ifadesini kullanarak davacılar yakınının görevlendirilmesini istenmiş olmasından ve bu yazı ilgi tutularak davacılar yakınının görevlendirilmiş olması bir arada değerlendirildiğinde, davacılar yakınının da bu gösterilerde uçuş yapacağı sonucuna ulaşılmıştır. Bu bakımdan, davacılar yakının Valilik tarafından hazırlanan broşörleri paramotorla havadan dağıtmak yönündeki eyleminin görevlendirme olurunda "diğer işleri organize etmek" ibaresinin kapsamı içinde kaldığının kabulü gerekmektedir.
Kamu görevlisi olan davacılar yakınının, yer ve zaman açısından görevlendirme oluruna uygun şekilde hareket ettiği esnada söz konusu olayın gerçekleştiği de göz önünde bulundurulduğunda, davacılar yakınının kamu görevinin ifası sırasında hayatını kaybettiği, dolayısıyla söz konusu olay nedeniyle uğranılan zararların davalı idarece kusursuz sorumluluk ilkesi uyarınca tazmin edilmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Öte yandan, kendisine verilmiş bir emir ya da direktif olmadan söz konusu eylemin davacılar yakını tarafından kendi inisiyatifi ile gerçekleştirildiğinin ileri sürülmesi hayatın olağan akışıyla bağdaşmamaktadır.
Bu itibarla, Mahkemece meydana gelen olayda davalı idarenin, kusurlu ya da kusursuz tazmin sorumluluğunu gerektirir bir eylemi bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolunda verilen ısrar kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacıların temyiz isteminin kabulüne;
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4.Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 27/02/2025 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY
X- ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı ısrar kararının usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu ısrar kararının onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.