TBMM: Kültürel Miras Uzmanları Ekonomik ve Mesleki Olarak Mağdur!

TBMM Dilekçe Komisyonu, 3 bin 211 imzayla TBMM'ye sunulan başvuruya ilişkin olarak yaptığı değerlendirmede arkeolog, sanat tarihçisi ve müze araştırmacıları ve teknik hizmetler uzmanları (TH uzman) ekonomik yönden hak kaybı yaşadığına karar verdi.

TBMM Dilekçe Komisyonu Kararında şu ifadeler yer aldı

"Arkeolog, sanat tarihçisi ve müze araştırmacılarının; maaş, tazminat ve görev niteliği açısından diğer teknik lisans mezunlarıyla eş değer kabul edildikleri düşünüldüğünde 657 Sayılı Kanun'un I sayılı cetvelinde yer alan teknik hizmetler sınıfının "Kadroları bu sınıfa dahil olup da yukarıda sayılanlar dışındaki yükseköğrenim mezunları ile Yüksek Tekniker ve Tekniker unvanını almış olanlar" olarak tanımlanan (c) bendinde yer almalarının Hem ekonomik hem de mesleki yönden mağduriyet oluşturduğu görülmektedir."

Bu ifade, bu alanda görev yapan binlerce kamu çalışanının maaş, ek gösterge, görev tanımı ve statü eşitsizliği nedeniyle sistematik olarak mağdur edildiğini gösteriyor.

Komisyon kararı, tüm milletvekillerinin yanı sıra Kültür ve Turizm Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği'ne de iletildi.

Arkeolog, sanat tarihçisi ve müze araştırmacıları ve teknik hizmetler uzmanları bu kapsamda, mağduriyetlerinin çözümü için gerekli düzenlemenin bir torba yasa içerisinde değerlendirilmesi ve kanun taslağının Meclis'e sunulması talep ediyor.

Kültürel Miras Uzmanlarının yaşadıkları haksızlıklara ilişkin olarak hazırladıkları bilgi notu şekildedir:

KÜLTÜREL MİRAS UZMANLARININ KAMUDAKİ STATÜ EŞİTSİZLİĞİ VE TANIMSIZLIĞI

657 Sayılı Kanun Kaynaklı Mağduriyetin Belgeli Özeti

Anadolu, binlerce yıldır medeniyetlerin doğduğu ve buluştuğu bir coğrafya olarak insanlık tarihine yön vermiştir. Bu topraklar yalnızca tarım ve sanayi değil; arkeoloji, kültür ve tarih açısından da eşsiz bir hazinedir. Altı tarih, üstü kıymet olan bu coğrafyada, arkeologlar ve sanat tarihçileri her yıl milyonlarca turistin hayranlıkla gezdiği antik kentleri, ören yerlerini ve müzeleri görünür kılmaktadır.

Kültürel miras uzmanları, ortaya çıkardıkları kültür varlıklarıyla yalnızca bilimsel değer üretmemekte; aynı zamanda milyarlarca dolarlık bir turizm ekonomisinin altyapısını da oluşturmaktadır. Efes, Bergama, Göbeklitepe, Kapadokya, Nemrut, Safranbolu ve Ani Harabeleri gibi alanlar bu emeğin en somut örneklerindendir. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan alanların çoğu, arkeolog ve sanat tarihçilerinin görünmeyen emeğiyle tescil edilmiştir.

Ancak tüm bu katkıya rağmen kamu sisteminde bu mesleklerin adı dahi anılmamaktadır.

KÜLTÜREL MİRAS UZMANLARININ HİZMET SINIFI VE STATÜ MAĞDURİYETİ

1. 1987: Teknik Hizmetler Sınıfına Dahil Edildi

1987 tarihli Resmi Gazete kararıyla arkeolog, sanat tarihçisi, müze araştırmacısı ve teknik hizmetler uzmanları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun Teknik Hizmetler Sınıfı (THS) kapsamına alınmıştır.

2. 1994: Unvanlar Görmezden Gelindi, "Diğer Yükseköğretim" Altına Konuldu

1994'te yapılan gruplandırmada, bu unvanlar açıkça belirtilmeyerek "diğer yükseköğretim mezunları" başlığı altında C Grubu'na yerleştirilmiştir. Bu sınıflandırma, yalnızca Kültürel Miras Uzmanlarının adını anmamakla kalmamış, statüde de geride bırakılmıştır.

3. Lisans Mezunları, Önlisans Mezunlarıyla Eşit Statüde

Bu durum, 4 yıllık lisans mezunu uzmanları önlisans mezunlarıyla aynı gruba dahil ederek, liyakat ve kariyer sistemi ilkelerine aykırı bir mağduriyet doğurmuştur.

4. İç Mimar ve Peyzaj Mimarları 2023'te 2 Basamak Yükseltildi

Kültürel Miras Uzmanlarından sonra THS'ye dahil edilen iç mimarlar ve peyzaj mimarları, 2023'te Resmi Gazete ile 2 basamak atlatılarak A Grubu'na yükseltilmiş, ek göstergeleri 2200'den 4200'e çıkarılmıştır. Bu durum eşitlik ve kariyer ilkesiyle çelişmektedir.

5. Biyologlar A Grubu Statüsüne Alındı

Fen-Edebiyat Fakültesi mezunu 4 yıllık lisans mezunu biyologlar, Sağlık Hizmetleri Sınıfı'nda A Grubu sayılarak en uzun lisans eğitimine sahip doktorlarla eşitlenmiştir. Aynı fakültelerden mezun kültürel miras uzmanları ise daha düşük bir statüde tutulmuştur.

6. Kültürel Miras Uzmanları 9 Yıl Ek Göstergesiz Çalışmakta

657 sayılı Kanun çerçevesinde lisans mezunu kültürel miras uzmanları, göreve başladıktan sonra ilk 9 yıl boyunca sıfır (0) ek göstergeyle çalışmaktadır.

7. Teknikerler, Lisans Tamamladığında Mühendis Statüsü Alabiliyor

2 yıllık önlisans mezunu teknikerler lisans tamamladığında mühendis statüsü alabilirken, baştan itibaren lisans mezunu olan lisans mezunu kültürel miras uzmanları bu haktan mahrumdur.

8. Önlisans Mezunlarının Dahi Gerisinde Konumlandırılma

Mevcut durumda kültürel miras uzmanları, biyologların yanı sıra birçok önlisans mezunu teknik personelin dahi gerisinde konumlandırılmıştır. Bu kamu hiyerarşisinde eşine az rastlanan bir adaletsizliktir.

9. Teknik Hizmetler Sınıfı Yapısı Diğer Sınıflarla Çelişiyor

657 sayılı Kanun'un diğer hizmet sınıflarında (eğitim, hukuk) A-B-C gibi ayrımlar bulunmazken; Teknik Hizmetler Sınıfı'nda meslek grupları hiyerarşik olarak sıralanmış, "diğer yükseköğretim" ve "tekniker" grupları alt kademeye itilmiştir. Bu ayrım başka hiçbir hizmet sınıfında görülmemektedir.

10. Anayasa'ya Aykırılık ve Liyakat İhlali

Eşit eğitim düzeyine sahip ve benzer görevlerde bulunan personelin daha düşük statüde ve haklarda değerlendirilmesi, Anayasa'nın eşitlik, liyakat, adalet ve kariyer ilkeleriyle bağdaşmamaktadır.

SOMUT TALEP

Arkeolog, sanat tarihçisi, müze araştırmacısı ve teknik hizmetler uzmanı unvanlarının:

. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda açıkça tanımlanması,

. Teknik Hizmetler Sınıfı'nda B Grubu statüsüne geçirilmesi,

. Göreve girişte ve hizmet süresi boyunca ek göstergeden yararlanması,

1994 yılındaki grup dağılımı hatasının düzeltilmesi, şeklinde yasal ve idari düzenlemelere kavuşturulması, sadece mesleki bir gereklilik değil, devletin kendi kadrolarına karşı adalet yükümlülüğüdür.

2010'da "Denge Bozulur" Denildi - 2023'te Denge Defalarca Bozuldu

2010 yılında TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda arkeolog ve müze araştırmacılarının Teknik Hizmetler Sınıfı içinde unvan bazlı tanımlanması ve 3600 ek göstergeye dahil edilmesi yönünde bir talep komisyondan geçmiş ve Genel Kurul'da görüşülmüştü. Kültür ve Turizm Bakanı, öneriyi takdire bırakırken, dönemin Grup Başkanvekili Sayın Nurettin Canikli şu ifadeyi kullanarak karşı çıktı:

- "Olmaz, dengeyi bozar."

Bu gerekçeyle partisine aleyhte oy kullandırılmış ve teklif reddedilmiştir.

Ancak 2023 yılında aynı "denge" ilkesi birçok meslek grubu için bilinçli şekilde göz ardı edilmiştir:

Teknik Hizmetler Sınıfı'na bizden sonra dahil olan iç mimar ve peyzaj mimarları, A Grubu'na alınarak +2000 ek göstergeyle 4200 kavuşturulmuştur.

2010'da 'denge bozulur' dendi; 2023'te o denge kültürel miras uzmanları olmadan yeniden kuruldu."

Sağlık teknikerleri, şube müdürleri, din hizmetleri personeli ve maliye uzmanlarına +1400 puanlık ek gösterge artışı verilerek 3600 ek göstergeye kavuşturulmuştur

Kültürel Miras Uzmanları ise halen C Grubu'nda, +600 gösterge ile 2800 ek göstergede mağdur edilmeye devam ediliyor.

SONUÇ OLARAK:

2010 yılında "denge bozulur" gerekçesiyle engellenen hak, 2023 yılında başka meslek gruplarına fazlasıyla tanınmıştır.

Bu durum, aynı yasa sistemi ve aynı hizmet sınıfı içinde farklı uygulamaların meşrulaştırıldığı, kurumsallaşmış bir adaletsizliktir.

KÜLTÜREL MİRAS UZMANLARININ TALEBİ

Arkeolog, sanat tarihçisi, müze araştırmacısı ve teknik hizmet uzmanı unvanlarının Teknik Hizmetler Sınıfı içinde açık biçimde tanımlanarak B Grubu statüsüne alınması,

3600 ek göstergeye dahil edilmemiz, yıllardır süregelen gecikmiş adaletin karşılığı olacaktır.

Ancak kültürel miras uzmanları tüm 1. dereceye düşenlere "3600 ek gösterge" verilmesinin B Grubu statüsü talebinin ikamesi olmadığını, çünkü, sadece gösterge artışının değil; öğrenim düzeyi ve mesleki nitelikle uyumlu, fakülte bazlı, adil bir hizmet grubu statüsü gerekli olduğuna dikkat çekiyor.

Kültürel miras uzmanları, TBMM'nin tespit ettiği mağduriyetin, devletimizin çözüm iradesiyle en kısa sürede giderilmesini talep ediyor.

İşte Dilekçe Komisyonunun 04.08.2025 gün ve 11172 sayılı kararı.