100 akademisyen 'imla kurallarını' masaya yatırdı

Sosyal medyadan günlük hayata kadar pek çok alanda tartışmaların yaşandığı, kiminin çok dikkat ettiği kiminin hiç önemsemediği Türkçenin imlası yeniden masada. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Uluslararası Balkan Üniversitesi, Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği iş birliğiyle düzenlenen "Geçmişten Günümüze Türkçenin İmlası Uluslararası Sempozyumu" dün İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Genel Kurul Salonu'nda başladı. Yarın sona erecek sempozyumda, 100'ün üzerinde akademisyen sunum yapacak, 40'tan fazla oturum gerçekleştirilecek.

BİRLEŞİK KELİMELER AYRI YAZILAMAZ

Sempozyumla ilgili Yeni Şafak'tan Sevda Dursu'a konuşan Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) Genel Başkanı Ekrem Erdem, Türk Dil Kurumu'nun yeni bir yol haritası çizmesi gerektiğini belirterek, şunları söyledi: "Yaptığımız çalışmalar sonunda sıkıntıların önemli boyutunun kılavuzdaki kurallardan kaynaklandığını tespit ettik. İlim adamları görüş ve önerilerini ortaya koyması için bu sempozyumu düzenledik. Çünkü şu anda alıntı kelimelerin yazımından birleşik kelimelerin yazımına, uzatma ve inceltme işaretlerinin kullanımından yabancı dillerden geçen kelimelerin yazımına kadar birçok konuda fikir birliğine varılamamış. Özellikle 1960 darbesinden sonra o zamanki Türk Dil Kurumu'nun koyduğu kurallar hala geçerli. Bunların önemli bir kısmı ideolojik. Mesela şapka dediğimiz işaret kaldırıldı mı kaldırılmadı mı? Aslında 1965'te kaldırıldı ama hazırlık yapılmadığı için sıkıntı yaşanıyor. Kelimeler birbirine karışıyor. Adem dediğimizde başka, adem dediğimizde başka anlam içeriyor. Birleşik kelimeler ayrı yazılacak diye diretilince yine karışıklık yaşanıyor. Çözüme kavuşturulmazsa Türkçeye kötülük yapmış oluruz. Sempozyumdan çıkacak görüşler sayesinde Türk Dil Kurumu da yeni bir yol haritası çizecektir."

TÜRKÇE BİR MEDENİYET DİLİ

Düzenleme kurulu üyelerinden Ayhan Küçük, imla kurallarının medeniyetle ilişkili bir durum olduğunu dile getirerek şu cümleleri kurdu: "Dilin tekrar kendi medeniyetiyle, kendi kültürüyle, kendi değer yargılarıyla ilişki kurması için imla kurallarının ona göre düzenlenmiş olması gerekiyor. Aynı harfle birçok anlam değişikliği olabilir. Tıpkı Kur'an-ı Kerim'in harfleri üzerindeki uzatma işaretleri ne kadar anlam değiştiriyorsa Türkçeyi de öyle düşünmek lazım. Türkçe bir medeniyet dili. Dildeki değişim sadece alfabe değişimiyle ilgili değil, dilin kendi kavramsal içerikleri de büyük bir kısmıyla değişmiş durumda. Amacımız tekrar dili medeniyetimizi temsil eden boyuta getirmek. Bozulan bir konuşma ve yazı ortamı var. Sosyal hayatta veya sivilde bu bozuk Türkçeyi kullananlar, mesleki formata geçtiğinde bundan şikayetçi. Onun için bizim bilimsel olarak ve akademik olarak bunu tartışmaya açmamız çok önemli."

SORUNLARI EN AZA İNDİRMELİYİZ

Sempozyum Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk ise imla sempozyumunun düzenlenmesine yönelik ihtiyacı, "Sempozyum, geçmişten bu yana Türkçenin yazı dilinde karşılaşılan imla zorluklarına dikkat çekmeyi ve bu sorunlara çözüm bulmayı amaçlıyor. Hayatın değişmesiyle beraber yazı dilimizde de çeşitli gelişmeler oldu. Dolayısıyla bu noktada sorunları en az seviyeye indirecek çözüm yolu bulmak, başta biz akademisyenler olmak üzere bilim camiasının bir görevidir" ifadeleriyle anlattı.

SEMPOZYUM BİLDİRİ KONULARI

Ortak Türk Alfabesi

Alıntı ve birleşik kelimelerin yazımı

Noktalama işaretlerinin kullanımı

Tarihi metinlerin aktarılmasında dilin kullanımı

Medya dili ve sorunları

Dijital ortamda Türkçenin kullanımı

Yapay zeka ve Türkçenin geleceği

Tarih boyunca imla tartışmaları