Adalet Bakanlığı son noktayı koydu
Adalet Bakanlığı, teröristbaşı Abdullah Öcalan'ın yeniden yargılanmasının mümkün olmadığını açıkladı.
Teröristbaşının koğuşundan fotoğraflar yayınlayan bakanlık, yazılı ve görsel basında "Abdullah Öcalan'ın yeniden yargılanmasının önünü açacak kanuni düzenleme yapılacağı" yönünde gerçeği yansıtmayan bir iddiaya dayalı haberlerin yer alması nedeniyle açıklama yapılmasına gerek görüldüğünü belirtti.
Söz konusu hükümlünün yargılamanın yenilenmesine ilişkin talebinin, incelenme sürecinin ikinci aşamasında reddedildiği ve bu kararın tekrar böyle bir talebe konu olmayacak şekilde kesinleştiğini vurgulayan Adalet Bakanlığı, açıklanan sebeplerle, iddialara konu olan hükümlü ve benzer durumda olanların yeniden yargılanmalarına hiçbir şekilde imkan bulunmadığı kaydedildi.
AİHM eski hâkimi Rıza Türmen'in de "AİHM Çeşitlemeleri" başlıklı 2 Ekim 2009 tarihli makalesinde aynı görüşün dile getirildiğini hatırlatan bakanlık, tasarıyla ilgili bilgilerden de açıkça anlaşıldığı gibi adı geçen hükümlünün yeniden yargılanabileceği yönündeki açıklama ve iddiaların kesinlikle gerçeği yansıtmadığını vurguladı. Bakanlığın yazılı açıklamasında, "Terörle Mücadele Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı"nda yargılamanın yenilenmesi konusuyla ilgili olarak aşağıdaki düzenlemelere yer verildiğini ifade etti:
"Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 311. maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmaktadır (Tasarı m.9).
Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 319. maddesinde yapılan değişiklikle, yargılamanın yenilenmesi talebi daha önce esassız olması sebebiyle reddedilenler açısından, aynı sebebe dayanarak yeniden yargılama talebinde bulunulamayacağı, talepte bulunulması durumunda ise talebin usulden reddedileceği hüküm altına alınmaktadır. (Tasarı m.6).
Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 321. maddesinde yapılan değişiklikle, AİHM kararlarında, Sözleşmeye aykırılığı tespit edilen hususların (örneğin gözaltı süresinin aşılmış olması), hüküm sonucuna etkisinin olmayacağının anlaşılmış olması durumunda, yargılamanın yenilenmesi talebinin, esas yönünden reddedileceği hüküm altına alınmaktadır. (Tasarı m.7).
Ayrıca Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanuna geçici madde eklenmek suretiyle, yargılamanın yenilenmesi yönünde daha önce gerçekleşen başvurulardan "istemin esassız olması" nedeniyle reddedilenlerin, tekrar bu haktan yararlanamayacağı düzenlenmektedir (Tasarı m.8).
Öte yandan belirtilen konudaki yasa değişikliği çalışmaları, 2007 yılının Mart ayında Dışişleri Bakanlığı'nın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde görülmekte olan davalarda Türkiye aleyhine yeni ihlal kararları çıkacağı yönündeki müteaddit uyarı ve talepleri üzerine başlatılmıştır.
Bu düzenleme, şu anda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde görülmekte olan 208 davada ülkemiz aleyhine ihlal kararlarının çıkmasını önlemek amacıyla yapılmaktadır.
Ancak, adı geçen hükümlü ve aynı statüde bulunanlar, aşağıda izah edilen sebeplerle bu tasarıda öngörülen yasa değişikliğinden yararlanamayacaktır.
Söz konusu hükümlü tarafından yapılan daha önceki yargılamanın yenilenmesi talebi, Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 05/05/2006 tarihli ve 1999/21 E., 1999/73 K. sayılı Ek Kararıyla, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 311. maddesinin ikinci fıkrası ve 318. maddesinin üçüncü fıkrası gerekçe gösterilerek "kabule değer olmadığı kararı"yla reddedilmiştir.
Bu Karara yapılan itiraz üzerine İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi 21/07/2006 tarihli ve 2006/275 Değişik İş sayılı Kararıyla, yargılamanın yenilenmesi talebini, esas yönünden inceleyerek, Ceza Muhakemesi Kanununun 321. maddesinin birinci fıkrası uyarınca "talebin esassız olması nedeniyle" reddetmiştir.
İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilen karar 'istemin esassız olması nedeniyle red' kararıdır. Kanun tasarısının 6. maddesinde öngörülen değişiklikle, daha önceki yargılamanın yenilenmesi istemi "esassız olması nedeniyle" reddedilenlerin, yeniden yargılama isteminin "usul yönünden" reddedileceği düzenlenmiştir.
Ayrıca, Tasarının 8. maddesinde yer verilen hükümle de, bu Kanun yürürlüğe girmeden önce, yeniden yargılama talebinde bulunup da talepleri esassız olması nedeniyle reddedilenlerin, bu Kanundan yararlanamayacakları açık bir şekilde belirtilmiştir.
Bilindiği üzere, olağanüstü kanun yollarından birisi olarak Ceza Muhakemesi Kanununun 311 ilâ 323. maddeleri arasında düzenlenen yargılamanın yenilenmesi müessesesi üç aşamalı bir yapı üzerine bina edilmiştir. İlk aşamada mahkeme yargılamanın yenilenmesi talebinin "kabule değer olup olmadığına" karar vermektedir. Yargılamanın yenilenmesi talebi usulden incelenmekte ve talebin kabule değer olduğuna karar veren mahkeme ikinci aşamada, talebin "esaslı" olup olmadığına karar vermektedir. Talebin esassız olması durumunu tespit eden mahkeme, yargılamanın yenilenmesi talebini reddetmekte, aksi takdirde duruşma açılmasına karar vererek üçüncü aşamaya geçmektedir."